Hoe je geen persconferentie geeft als nieuwe bondscoach
Het is natuurlijk niet onmogelijk dat Ronald Koeman zeer gemotiveerd is voor zijn nieuwe functie als coach van het Nederlands elftal.
Maar als hij dat is, dan deed hij een bijzonder goed geslaagde poging dat te verbergen, tijdens de persconferentie waarop de KNVB zijn aanstelling bekendmaakte.
Op het moment dat hij de kans kreeg uit te leggen waarom hij de baan graag wilde hebben - aan de media, de spelers, potentiële spelers, en de zeventien miljoen bondscoaches - kwam Koeman niet verder dan dit:
‘Ik heb nooit onder stoelen of banken gestoken dat ik de ambitie had om bondscoach te worden. Ik ben superblij, ik vind het een geweldige uitdaging en een absolute eer om voor de komende jaren de bondscoach van het Nederlands elftal te zijn. En daar wil ik het graag bij laten.’
‘Superblij’, ‘geweldige uitdaging’, ‘absolute eer’ - op papier lijkt dat wat. Maar kijk de beelden terug: nooit zul je iemand vergelijkbare woorden met minder enthousiasme horen uitspreken.
En toch was die uitspraak het hoogtepunt van begeestering tijdens zijn presentatie. Er volgde niks substantieels: geen probleemanalyse, geen uiteenzetting van ideeën, geen energie.
Voor iemand die zelf vond dat het ‘nodig’ was dat hij bondscoach zou worden - dat zei hij tegen Voetbal International - was het allemaal ronduit onderweldigend.
De kroning van koning Ronald I
Er was even sprake van dat de KNVB een verrassende naam, of zelfs een buitenlander zou aanstellen als nieuwe bondscoach.
Dat was wat te veel gevraagd. Het zou ook een stevige trendbreuk zijn. Let’s face it - het Nederlandse voetbal is ingericht als een erfelijke monarchie. Als je een groot verleden had als speler, krijg je de mooiste kansen als trainer.
Generatiegenoten Frank Rijkaard, Marco van Basten, en Danny Blind waren al bondscoach. Nu was Ronald Koeman aan de beurt - de eerste in de lijn van de troonopvolging. De persconferentie voelde dan ook als een kroning - niet een gelegenheid om de nieuwe koning eens stevig aan de tand te voelen.
Maar wat wel had kunnen worden verwacht, is dat die nieuwe bondscoach aan zijn visie zou ontvouwen, zijn ideeën tentoon zou spreiden, en daarmee een aangeslagen voetballand van wat inspiratie zou voorzien.
Zeker van iemand die in december onomwonden tegen VI zei dat het ‘onvermijdelijk’ leek dat hij ooit bondscoach zou worden.
Oppervlakkig en indiscreet
Maar daar was dus weinig van te zien. Bijvoorbeeld toen Koeman werd gevraagd wat de oorzaak was voor het verval van het Nederlandse voetbal.
Toegegeven: op zichzelf een moeilijke vraag. Maar het is ook een vraag die een bondscoach kan verwachten. Je zou ook verwachten dat die vraag bij de sollicitatieprocedure aan de orde was gekomen. En dat Koeman er toen een goed antwoord op had. Hij kreeg immers de baan. Praktisch gezien was die vraag dus een makkie.
Zijn antwoord? Wat oppervlakkigheden over harder trainen, anders trainen, en beter in tactiek worden.
Over hard trainen gesproken: dat was, zo impliceerde hij, de afgelopen jaren bij het Nederlands elftal niet meer gebeurd. Hij kreeg het gevoel dat spelers bij Oranje dachten te kunnen ‘uitblazen’.
Dat wist hij, want de internationals met wie hij bij zijn laatste clubs werkte, hadden hem dat verteld. Als ik Davy Klaassen, Jordy Clasie of Virgil van Dijk was, zou ik niet heel blij zijn met die opmerking - want over hen moet het zijn gegaan.
Koeman leek zijn indiscretie ook te beseffen. Toen een oplettende verslaggever erop doorvroeg, antwoordde hij dat het slechts zijn ‘gevoel’ was geweest.
Dit was het perfecte moment om te laten zien wat je van plan bent
Het kwam allemaal weinig doordacht over. Nu kun je denken: is dit zo erg? Moet die presentatie goed doordacht zijn? Het gaat er toch om wat de bondscoach straks doet met zijn spelers?
Ik denk dat het inderdaad erg is.
Als bondscoach heb je de spelers maar een paar keer per jaar bij elkaar, dus veel tijd om een speelstijl in te slijpen heb je niet.
Bij het selecteren van spelers heb je ook weinig mogelijkheden. Je kunt alleen uit Nederlandse spelers putten. En ik denk niet dat de selecties van Koeman veel zullen verschillen van die van een andere bondscoach.
Een bondscoach dient denk ik vooral als uithangbord en inspirator van een voetbalcultuur. Als er één voetbalcultuur is die momenteel behoefte heeft aan inspiratie, is het wel de onze. En het beste moment om die inspiratie te tonen, is aan het begin van je ambtstermijn, bij je presentatie.
‘Ik vind wel dat we ook bepaalde dingen anders moeten doen’, zei Koeman aan het begin van de persconferentie, wat een fractie van een seconde hoop wekte: vertel op!
Die hoop werd meteen gesmoord. ‘Daar zullen we dan niet vandaag [over spreken, MdH], maar daar zal ongetwijfeld weleens een moment zijn om daarover te praten.’
Maar waarom niet vandaag? Hier en nu? Prima moment: je zit er toch, het Nederlandse voetbal ligt op zijn gat, iedereen is benieuwd.
Zo geef je wel een persconferentie
Laten we het positief bekijken: misschien hield Koeman simpelweg zijn kruit droog.
Als hij er wel klaar voor is om zijn plannen te ontvouwen, kan hij inspiratie opdoen op YouTube. Kijk eens naar het openingsstatement van Thomas Tuchel, toen hij zomer 2015 trainer werd van Borussia Dortmund.
De kans zichzelf te presenteren aan pers, spelers en fans als coach greep Tuchel met beide handen aan. Dankbaar, analyserend, serieus, geestig, en energiek vertelde hij wat hij van plan was met de club.
Muisstil luisterden de media naar zijn betoog. Dát is wat een club of bond van een trainer moet verwachten. Zowel in de sollicitatieprocedure als in de uitstraling naar buiten.
Naast Koeman zat Nico-Jan Hoogma, de nieuwe technisch directeur, die wel goed beslagen ten ijs kwam. Hij had direct een antwoord klaar, toen hem werd gevraagd naar zijn prioriteiten: de trainersopleidingen verbeteren.
Zomaar een idee: stel dat Koeman een korte analyse had gegeven van een scène uit de Champions’ League, of een moment uit het laatste EK, iets wat zijns inziens relevant was voor Nederland. En hoe hij ernaar kijkt, wat er zo goed aan was, hoe je dit via een training kunt bereiken?
Het zou direct een geweldig effect hebben op veel ambitieuze trainers.
Laten we hopen dat Koeman stiekem keigoed is
Begrijp me niet verkeerd: ik zeg niet dat Koeman een slechte trainer is.
Ik heb geen idee - en ik geloof dat vrijwel niemand weet wat hem exact kenmerkt als coach. Daarover worden ook zelden vragen gesteld: de kundigheid van een bondscoach, met een dergelijk imposant verleden als speler, lijkt een gegeven.
Maar het gaat slecht genoeg met het Nederlandse voetbal dat een nieuwe bondscoach zijn kunde etaleert. Dat hij uitlegt wat zijn ideeën zijn, en hoe hij die wil uitvoeren.
Zoals iemand vorig jaar in VI zei: ‘Het trainerschap is de laatste jaren écht een vak geworden. Dus moet je het ook zo benaderen.’
Je raadt nooit wie dat zei.
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
