Luistervoer: vrijdenken met de eigenzinnigste rector van België

Wie denkt dat de tijd van de grote verhalen voorgoed achter ons ligt, doet er goed aan eerst nog eens te rade te gaan bij Rik Torfs (1956).

Deze katholieke kerkjurist stelt met zijn vrijzinnige en oorspronkelijke denken de katholieke traditie in een nieuw en aantrekkelijk daglicht. Tegenwoordig doet hij dat als rector van de Katholieke Universiteit in Leuven. En dat is een tweede reden voor mij om hem op te zoeken: vorig jaar werd hij langs democratische weg gekozen voor die functie, juist vanwege zijn sterke visie op de universiteit als vrijplaats voor onderzoek en onderwijs. Een prettig tegendraads geluid in een tijd van controledwang en visitatiecommissies.

Het moet voor een mens verschrikkelijk zijn om te sterven zonder eenmaal in zijn leven een onhaalbare droom te hebben nagejaagd.

Torfs was hoogleraar kerkelijk recht, presenteerde tv-programma’s, schreef columns voor De Standaard en Trouw, zat in de Belgische senaat (voor de Christen-Democratische Partij) en stuurt iedere dag wel een of meer prikkelende tweets de wereld in, waaruit een grote voorliefde voor het aforisme en de paradox blijkt. Bijvoorbeeld: ‘Religie is blijven denken waar het denken ophoudt.’ Of: ‘Het moet voor een mens verschrikkelijk zijn om te sterven zonder eenmaal in zijn leven een onhaalbare droom te hebben nagejaagd.‘Torfs heeft bijna 40.000 volgers, zelf volgt hij niemand, nou ja, bijna niemand (zes!).

Wie hem beter wil leren kennen moet zijn laatste boek ter hand nemen: Wie gaat er dan de wereld redden? In drie listige essays geeft hij een blauwdruk van zijn wereldbeeld. Mooi vind ik de manier waarop hij de frase ‘Normen en waarden‘ ontleedt, door politici vaak in een adem genoemd, terwijl ze elkaar in de ogen van Torfs juist in de weg zitten. Hij houdt een krachtig pleidooi tégen normen, en vóór waarden. 

Een gesprek met een opstandige katholiek over de schoonheid van de paradox, de onoplosbaarheid van het leven en de dood als een constructiefout in de schepping.