Hoera, de crisis is voorbij!

Mea culpa, Mathijs Bouman, mea maxima culpa! Ik dacht dat een economisch herstel onnodig werd gehinderd door ontijdig bezuinigen en lastenverzwaring; dat het pure waanzin was om, als de private sector het rempedaal intrapt, als overheid ook nog even de handrem aan te trekken; dat we de fouten van notabele staatslieden uit het verleden, van Colijn tot Hoover, nog eens dunnetjes over aan het doen waren.

Ik zat fout, Mathijs. In je column in het Financieele Dagblad stel je de onkunde van ondergetekende en andere ‘ keynesiaanse economen (en een enkele geograaf)’ aan de kaak. Ik heb wat uit te leggen. Want ondanks alle grote bezuinigingen voorspellen de koffiedikkijkers bij het CPB nu een economisch herstel in 2014. De spreekwoordelijke schijt slaat, tegen alle verwachtingen, in niet tegen de ventilator.

Het CPB heeft er natuurlijk wel eens naast gezeten: in 2011 prognosticeerden de cijferaars dat de groei het jaar daarop 1,5 procent zou bedragen, het werd een krimp van 1,2 procent. In 2012 voorspelde het CPB een groei van 1,25 procent, de economie kromp in 2013 met 0,8 procent. Adviesbureau Krüger & Partners liet vorig jaar zien dat het CPB tussen 2011 en 2013 in twintig van de eenentwintig prognoses te optimistisch was.

Maar aan elke traditie moet een eind komen niet waar?

Het herstel is er! Dat heeft even mogen duren. Als we de prognoses mogen geloven dan is het Nederlandse bbp in 2015 nog steeds niet hersteld van de economische klap uit 2008. Maar in 2016, na acht jaar, moeten we dan toch eindelijk uit de crisis zijn. Colijn deed dat toch beter, die wist na zeven jaar Grote Depressie de economie uit het slop te trekken. Maar ach, economische stagnatie van acht jaar, dat komt wel eens voor toch? Niet in de eenentwintigste eeuw en ook niet in de twintigste eeuw, maar daarvoor vast wel. Misschien de val van de Republiek?  

Ik weid uit. We weten dat dit een succesverhaal is. Ja, er zijn meer dan 350.000 banen verdwenen, ja, de consumentenbestedingen dalen al zes jaar, ja, de hypotheekschulden zijn niet gedaald, ja, de staatsschuld is verder opgelopen. Maar het CPB zegt nu dat het tekort dit jaar eindelijk onder de drie procent uitkomt! Halleluja! Daar deden we het allemaal voor.

Dat was wel eens anders. In 2009 vingen Europese overheden de financiële crisis deels op door hogere overheidsuitgaven en lastenverlichting. In Nederland werd bijvoorbeeld de WW-premie voor werknemers afgeschaft en de crisis- en herstelwet aangenomen. In 2010 leek zich even een herstel af te tekenen. Maar jij wist dat zulke conjuncturele interventie onzalig was.

‘Leuk’ is toch geen criterium hier? Er zijn belangrijkere dingen in het leven

In je eerste column in het Financieele Dagblad uit juni 2010 schreef je dat het tijd was de broekriem aan te halen. Van ‘angstvisioenen’ van sommige economen hoefden we ons niks aan te trekken: ‘Een bezuinigingsronde is in veel gevallen juist het startsein van een periode van relatief hoge economische groei.’ Een goede dosis besparingen zou ‘als een verjongingskuur voor de economie’ werken, ‘overbodige ambtenaren komen in de productieve sector, burgers en bedrijven krijgen vertrouwen in de toekomst en buitenlands kapitaal stroomt het land in.’

Zo is dat. Om vertrouwen te winnen is niks effectiever dan overheidspersoneel op straat zetten. Daar gaat de burger de toekomst een stuk zonniger van inzien. Ik heb spontaan een banjo gekocht. Wat jij?

Gelukkig gaven Europese leiders je gelijk. En kijk wat een succes! Zie Griekenland, waar ze wel toe waren aan een ‘verjongingskuur.’ Jouw agenda werd voortvarend opgepakt en eind 2013 was het dan zover: het structurele tekort daalde onder de Europese norm van drie procent. Missie geslaagd!

En natuurlijk zijn er dan altijd zure mensen Mathijs. Statistische bureau’s die rapporteren dat een kwart van de Griekse beroepsbevolking geen werk heeft; dat de economie al zes jaar op rij krimpt. Of medisch onderzoekers in tijdschrift The Lancet die schrijven dat de kindersterfte met 43 procent toeneemt; zelfmoord met 36 procent; en het aantal nieuwe hiv-infecties onder drugsgebruikers met 5.278 procent. 

Maar jongens! ‘Leuk’ is toch geen criterium hier? Er zijn belangrijkere dingen in het leven.

Bovendien, het had veel erger kunnen zijn. Kijk maar naar de Verenigde Staten, waar ze wel zo onverstandig waren bezuinigingen uit te stellen. Daar is de crisis weliswaar over, daalt het tekort en daalt de staatsschuld, maar kijk naar de rente, nee, het vertrouwen, nee, nou ja...

In ieder geval, gefeliciteerd Mathijs, je had groot gelijk. De resultaten spreken voor zich.