Opvang in de regio, vrijwillige terugkeer en ontschepingsplatforms: deze drie termen voegden jullie toe aan ons migratielexicon

Enkele weken terug maakten wij een lexicon, als gids door het migratiebeleid van de Europese Unie. We ontleedden welke problemen er schuilgaan achter het jargon en eindigden met een oproep: welke termen ontbreken nog? De drie beste toevoegingen zetten we hier voor jullie op een rij.

1. Opvang in de regio

Onder ons lexicon opperde een Correspondentlid^* de term ‘opvang in de regio’. Een term die inderdaad niet in ons lexicon mag ontbreken, omdat er veel achter schuilgaat.

Europese politici gebruiken de term meestal om de indruk te wekken dat Europa een zware last draagt als het gaat om de opvang van vluchtelingen. Om die last te verlichten zouden vluchtelingen beter kunnen worden gehuisvest ‘in de regio’, vlak bij de brandhaarden waar ze voor vluchten. De Turkijedeal is gestoeld op dit concept: de EU betaalt Turkije om Syrische vluchtelingen vlak bij hun thuisland op te vangen.

Het vreemde is echter: de ‘regio’ vangt al verreweg de meeste vluchtelingen op. Alleen al in Turkije, Libanon en Jordanië zitten zo’n 6,5 miljoen Syrische vluchtelingen.^* In heel Europa (toch niet zo heel ver weg van ‘de regio’) ongeveer een miljoen.^* Turkije, Pakistan en Libanon huizen wereldwijd de meeste vluchtelingen. Gevolgd door Iran, Oeganda en Ethiopië. 84 procent van de vluchtelingen verblijft in ontwikkelingslanden.^*

2. Vrijwillige terugkeer

De term ‘vrijwillige terugkeer’ stond al in het originele lexicon, maar politicoloog Saskia Bonjour van de Universiteit van Amsterdam komt met een interessante aanvulling. De EU maakt onderscheid tussen ‘vrijwillige’ en ‘gedwongen’ terugkeer van migranten, waarbij het verschil is dat gedwongen terugkeer onder dwang van de marechaussee gebeurt.

Maar, schrijft Bonjour, ‘vrijwillig’ impliceert dat je de keuze hebt om (legaal) te blijven. Het gaat hier echter om mensen die deze keuze niet hebben. Eurostat definieert^* vrijwillige terugkeer namelijk als mensen die ‘vrijwillig gehoorzamen aan de verplichting om terug te keren’ – vrijwillig tot iets verplicht zijn, dat kan niet, merkt Bonjour terecht op.

Als alternatieve term stelt Bonjour ‘zelfstandige terugkeer’ en ‘uitzetting’ voor.

3. Ontschepingsplatforms

Onze eigen adjunct-hoofdredacteur Rosan Smits kwam met de suggestie om ‘ontschepingsplatforms’ aan ons lexicon toe te voegen. Nee, dat zijn geen praatgroepen of conferenties, maar opvangcentra voor migranten in Afrika.

De term werd voor het eerst gebruikt door de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk. Die lanceerde op de EU-migratietop in juni een plan^* waarin hij voorstelt bootmigranten op de Middellandse Zee niet meer naar Italië, maar naar centra in Noord-Afrika te brengen. Daar zouden vluchtelingen gescheiden worden van economische migranten, in centra die Tusk ‘ontschepingsplatforms’ noemt.

Of Noord-Afrikaanse landen hiertoe bereid zouden zijn, en hoe de platforms precies zouden werken – daarover is nog niets duidelijk.

Meer lezen?