Analyse

Door deze vrouw in stedenbouw zit jij gezellig op een terras

Rutger Bregman& Jesse Frederik

In deze Rudi & Freddie Show hebben we het over iets waar wij lang geen oog voor hadden, maar wat ons leven sterker bepaalt dan onze koopkracht of de Haagse politiek. Het klinkt misschien saai, maar het is juist fascinerend: stedenbouwkunde.

Zeer gewaardeerde luisteraars van DeRudi & Freddie Show. Ik (Rutger) ben weer in het land, en het eerste waar je dan natuurlijk naar verlangt, is een nieuwe podcast maken met kameraad Jesse Frederik.

Dit keer kwam het er eindelijk van om een reeks boeken te bespreken die ik een tijd geleden al las en iedereen kan aanbevelen:

  • Happy City van Charles Montgomery
  • Eyes on the Street van Robert Kanigel
  • En bovenal: The Death and Life of Great American Cities​ van Jane Jacobs.

Het eerste boek opende mijn ogen voor de immense invloed van stedelijk ontwerp op, nou ja, zo’n beetje alles. Het tweede boek is een biografie van de vrouw die meer dan vijftig jaar geleden een revolutie in het denken over steden in gang zette. Het derde boek is van die vrouw zelf en zal waarschijnlijk over honderd jaar nog steeds gelezen worden.

Een gemengde stad is leuker

In de jaren zestig, een tijd dat mannen de wereld van de stedenbouw domineerden, en steden het liefst van bovenaf bekeken, begon Jane Jacobs na te denken over hoe steden écht werken. De modernistische planners wilden bijvoorbeeld de functies van een stad (recreatie, wonen, bedrijven) strikt gescheiden houden omdat dit efficiënter en rationeler zou zijn. Maar Jacobs liet zien dat een gemengde stad juist veel creatiever en leuker is.

Ik woon zelf nu al jaren in Utrecht, een van de grootste fietssteden ter wereld. Als de zon even schijnt, zitten in no time de terrassen vol met mensen die naar andere mensen aan het kijken zijn. Het is verleidelijk om te denken dat dit nu eenmaal hoort bij de stad, bij onze cultuur, of weet ik wat.

Achter ieder leuk pleintje en kroegje zitten ideeën van deze vrouw

Maar toen ik het werk van Jane Jacobs las, realiseerde ik me dat hier niets vanzelfsprekends aan is. Dat achter ieder leuk pleintje, straatje of kroegje wetten en regels zitten die maar al te vaak zijn gebaseerd op de ideeën van die Amerikaanse vrouw. En dat er harde strijd is geleverd – tegen de modernistische planners – om de stad zo aantrekkelijk te maken.

Natuurlijk kunnen we in een podcast maar een paar dingen benoemen. We hopen je toch enthousiast te maken voor een andere manier van kijken naar de openbare ruimte. Niet van bovenaf, maar van onderop. De blik van de straat. De blik van het echte leven. De blik, kortom, van Jane Jacobs.