De kleur kousen waarin voetballers spelen is niet toevallig

Zondag fluit scheidsrechter Dennis Higler de topper PSV-Feyenoord. Dat is niet voor niets: Higler (33) is een van de coming men in het Nederlands scheidsrechterskorps.

Jong maar ervaren, internationale wedstrijden fluitend, en dit seizoen constant presterend. Case in point: Higlers leiding van Utrecht-Ajax eind december, een lastige wedstrijd (door de rivaliteit) met lastige momenten, die hij desondanks tot een goed einde bracht.

De beoordelaar van de KNVB gaf hem een 8,6 voor de wedstrijd: twee tiende hoger dan het de facto maximum 8,4.

Nu volgt dus PSV-Feyenoord, Higlers eerste echte topper, nadat hij eerder wel Ajax-AZ, Utrecht-Ajax, en de kampioenswedstrijd van Feyenoord tegen Heracles floot. Een beloning voor eerdere prestaties, en een opstapje naar meer topwedstrijden.

Maar ook, zo vertelde Higlers coach me, ex-scheidsrechter Roland van der Hilst, een wedstrijd met ‘afbreukrisico’. Maak je fouten in een topper, dan wordt dat je door het publiek en media langer nagedragen.

Kortom: ook voor de scheidsrechter staat er zondag veel op het spel.

Het onzichtbare en ondergewaardeerde werk van de scheidsrechter

Volgende week publiceer ik een verhaal over Higler, en dan specifiek over de vele onzichtbare dingetjes die Higler en zijn collega-scheidsrechters doen om wedstrijden soepel, eerlijk en/of volgens de spelregels te laten verlopen. (De laatste twee zijn niet altijd hetzelfde, leer ik van Higler, waarover later meer.)

Een van de kleinere dingen van al die kleine dingetjes: de tenues die spelers en scheidsrechters aanhebben. Dat wil zeggen: de shirts, broeken en kousen die spelers en scheidsrechters aantrekken. Daarover gaat de scheidsrechter.

Op dinsdag om 12 uur krijgen de scheidsrechters te horen welke wedstrijd ze het komende weekend fluiten. Een kwartier later volgt het ‘kledingvoorstel’: het tenue van de spelers en scheidsrechter wordt zo afwijkend mogelijk gecombineerd. De scheidsrechter beoordeelt of de kleuren genoeg van elkaar afwijken.

Soms leidt dat tot discussie. Recent leidde Higler de bekerwedstrijd AZ-Vitesse. AZ speelde in het rode thuistenue, Vitesse in navyblauw. De medewerker van de KNVB die de eerste combinatie van tenues maakt, op basis van de tenues die de clubs aan het begin van het jaar doorgeven aan de bond, had de keeper van Vitesse zijn groene tenue voorgeschreven.

Maar Vitesse was het daar niet mee eens. Keeper Eduardo speelt graag in het zwart. Higler: ‘Vitesse zei: navyblauw is blauw. En dus kan onze keeper in het zwart. En ik schreef dus: nee, dat gaan we niet doen, want navyblauw is al heel donker, en wordt met voorspelde regen nog donkerder.’

Je denkt misschien: wat een geneuzel. ‘Maar’, zegt Higler, ‘die details kunnen beslissend zijn. In de drukte, als alles snel gaat, kan het lastig zijn keeper en speler uit elkaar te halen. Je moet de kans op een foute inschatting zo klein mogelijk maken.’

De kousen: belangrijker dan je denkt

Oftewel: hoe meer de kleuren afwijken, hoe beter. En dus hoe meer variatiemogelijkheden, hoe beter. Om die reden zijn de scheidsrechters niet blij met het besluit van shirtsponsor Nike om de kleur geel uit het scheidsrechtersassortiment te halen en dat te vervangen door oranje.

Op zich niet verkeerd, maar oranje zit dicht tegen rood aan, een van de vijf andere shirts voor scheidsrechters: zwart, blauw, rood, oranje. Daardoor beschikken de scheidsrechters over een minder breed kleurenspectrum, waardoor ze minder opties hebben om af te steken tegen de spelers.

Maar vergeet de shirts, zegt Higler. Misschien wel belangrijker zijn de kousen.

Spelers, zo leerden Higler en zijn collega’s op een recente bijeenkomst met spelers en coaches, letten meer op kousen. Hun blik is vaak naar beneden gericht. Juist in drukke situaties, met weinig tijd, gaan de ogen naar de bal, en scannen spelers uit hun ooghoeken naar medespelers.

Dinsdag kreeg Higler dit kledingvoorstel van de KNVB voor de wedstrijd PSV-Feyenoord van zondag:

Witte kousen voor PSV, witte kousen voor Feyenoord. ‘Wit op wit: voor de spelers niet ideaal, maar voor mij ook niet. Bij tackles of uitballen en corners is het dan lastiger te zien wie de bal het laatste raakte.’ (De video-assistentscheidsrechter zou uitkomst kunnen bieden, maar die gaat niet over corners en uitballen.)

En dus mailde Higler dat Feyenoord helemaal in het blauw moet: blauw shirt, blauwe broek, blauwe kousen. Higler en zijn assistenten zelf? Die gaan niet in het lichtblauw, zoals in het advies, maar in scheidsrechterszwart. Het alternatief oranje kan weer wat lijken op PSV’s rood-wit; zwart steekt prima af tegen Feyenoords blauw.

‘En’, zegt Higler erbij, ‘laten we eerlijk zijn: zwart is gewoon het mooiste voor scheidsrechters.’

Meer lezen?