Dichter bij eenzame vechter Jason Statham kom je niet

Laat ik maar met de bekentenis beginnen: ik ben verliefd op Jason Statham. Al jaren.

Voor wie hem niet kent: Statham is een Engelsman, geboren in 1967. Vroeger model, nu acteur, producer, uitmuntend coureur en meester in vechtsporten. Zijn haar kortgeschoren zo lang als hij bekend is.

Wie vroeger gek was van Bruce Willis, is nu fan van Jason Statham. Beiden eenzame vechters in actiefilms, kaal en geen praters. Maar waar Willis vooral goed was in het doeltreffend verwoesten van de vijand, gaat Statham een stuk geraffineerder te werk. Zijn vechten is stijlvoller, zijn houding rauwer, zijn blik donkerder, zijn lijf afgetrainder en de pakken staan hem beter. Willis redt vaak kinderen, Statham meestal schone dames. Willis speelt de “gewone man”, terwijl Statham meer de superheld is.

Statham speelde in Snatch, Revolver en Lock, Stock and Two Smoking Barrels van regisseur Guy Ritchie. En ook in films als: Mean Machine, The Italian Job, The Bank Job, Death Race, War, Crank 1, Crank 2, Transporter 1, Transporter 2, Transporter 3, Expendables 1, Expendables 2. Op dit moment is hij druk met de opnames voor Expendables 3, die in augustus in première zal gaan.

Mocht je deze films niet kennen: Jason Statham speelt altijd de rol van boze, meedogenloze Einzelgänger, met enorme spieren, strijdend voor gerechtigheid. Op zijn manier dan: met heel veel geweld. Films zoals Crank en Transporter zijn hem op het lijf geschreven. Dat van die films steeds een tweede en derde uitkomt, illustreert zijn succes.

Niet dat hij zo’n groot acteertalent is. Statham doet vooral aan het uitvoeren van onmogelijke stunts, bovennatuurlijk vechtwerk en het uitspreken van doeltreffende oneliners, zoals ‘I now pronounce you man and knife.’ Jason Statham is een genre op zich.

De Facebookpagina van Statham

Zoals elke ster heeft Jason Statham meerdere fanpagina’s op Facebook. In oktober 2012 opende hij zijn eigen Facebookpagina. Ik weet wel, de kans is klein dat Statham zelf de pagina bijhoudt. Het is wel opvallend dat hij voor een officiële pagina gekozen heeft. Je kunt tegen je tv aankruipen, maar op Facebook kom je pas echt dicht bij Statham. Je bent dan overigens niet de enige: op moment van schrijven heeft zijn Facebookpagina maar liefst 34.541.439 likes. Dagelijks komen er zo tienduizend likes bij. Als hij een nieuwe foto post zelfs meer dan honderdduizend.

En ik like alles. De Facebookpagina van Statham is dan wel geen volledig archief, het is wel een omgeving waarin hij een bepaald beeld van zichzelf wil neerzetten. En toen ik alle foto’s naast elkaar legde die Statham in de afgelopen jaren op Facebook heeft gepubliceerd, deed ik een paar interessante ontdekkingen die mij (als trouwe fan) nog niet eerder waren opgevallen.

Much love, Jason

Want wat publiceert Statham zoal op zijn Facebookpagina? Voornamelijk foto’s en heel af en toe een berichtje. Verwarrend aandoenlijke berichtjes. ‘I hope you all have a terrific 2013. Much love, Jason x.’ Dit kan de duistere Statham toch nooit geschreven hebben?

Fascinerend toch, dat je als acteur je eigen product bent? Je creëert en onderhoudt een imago en je fans houden ervan. Stathams lichaam is zijn baangarantie. Maar naar wie kijken we als we naar hem kijken? Hoeveel verschilt de werkelijke Statham van de acteur Statham? Zelfs als die duistere, woeste kant allemaal acteerwerk is, dan nog moet de echte Statham wel vechtsporten beoefenen. Want hoe houdt hij anders zo’n lichaam in conditie?

Fictie en werkelijkheid lopen volledig door elkaar. Ook op zijn Facebookpagina.

Statham breedbeeld

De meeste foto’s zijn portretten, met als grootste subcategorie de zwart-witvarianten. Dan komt zijn duistere blik het best naar voren, net als de smokings die hem zo goed staan. Opvallend vaak is zijn hoofd van de foto afgesneden, zeker voor portretten. Zouden fotografen soms worstelen met dat grote voorhoofd? Zouden ze filmisch beeld willen namaken, door het als breedbeeld af te snijden? Zien ze niet dat Statham hierdoor een raar hoofd krijgt?

Meestal poseert hij. Soms kijkt hij in de camera, soms boos in de verte. Meestal doet hij iets. Soms met een sigaret of drankje in zijn hand. Of met een wapen, variërend van pistool tot een enorm machinegeweer. Of hij zit in een auto of op een motor. Een auto is rijkdom, een motor is vrijheid, een oude auto is smaak en goed kunnen rijden dwingt respect af.

De beelden van Statham met vuurwapen moeten wel afkomstig zijn uit films, want Statham laten poseren met pistool voor een interview zou wel heel raar zijn (of niet?). Bij de meeste portretten blijft totaal onduidelijk naar welke Statham we kijken. De persoon, de acteur of het personage?

Dit is niet wie Statham is, maar hoe hij zich wil profileren. Sommige beelden lijken door het gebruik van licht, de beeldverhouding, de beweging en het decor zo uit een film te komen. Andere foto’s ogen zo geposeerd dat ze geen filmshot kunnen zijn. Veel lijkt zich dus af te spelen in het schemergebied tussen film en werkelijkheid. Zoals: op de set maar niet tijdens opnames, of poserend voor een fotoshoot als zijn personage. Eigenlijk bestaat Jason Statham visueel in drie werkelijkheden.

De acteur

Dit is Statham met alles erop en eraan. Dit zijn de hoogtepunten waar hij trots op is. De essentiële elementen van zijn imago. Vechtend, liefst in smoking, en niet bang voor pijn.

Dit zijn geen foto’s, maar stills. Bewegend beeld bewerkt tot foto’s, ontdaan van context. Zo zonder verhaal en geluid worden de foto’s clichés: een slager die zijn klanten afranselt; een soldaat die over een hek springt; een man die uit de bus stapt; een gevangene die bedenkt hoe hij kan ontsnappen; een man die wrokkig in de spiegel kijkt. In de film is het allemaal toch een stuk meeslepender. Op bewegend beeld is dit de Statham waar ik geen genoeg van kan krijgen.

Het personage

Dit vind ik de mooiste foto’s. Poserend op de set, in vol ornaat. Wat er in de film (met behulp van licht, geluid en special effects) zo spectaculair en stoer uitziet, is op deze foto’s niet meer dan een spelletje. Het is een verkleedpartij, met decors en camera’s. Wat laten we ons toch graag voor de gek houden.

De echte Jason Statham

Er zitten foto’s in de collectie die zonder twijfel gemaakt zijn in de “gewone” wereld. Het is vooral de technische kwaliteit die dit verraadt. En de spontaniteit van het moment. Maar het blijft een heel selectieve werkelijkheid. Het enige wat hij met ons wil delen zijn de ontmoetingen met andere sterren. Momenten die passen bij zijn imago. Want veel meer dan andere vechters, sporters, acteurs en het casino zien we niet.

Logisch, een fan wil ook niet veel meer zien. Deze foto’s zijn ontnuchterend. Hoe kan een superheld nu onder de indruk zijn als hij een andere superheld ontmoet? En zo groot is hij ook helemaal niet. Kijkt ‘ie nu ongemakkelijk? Snel terug naar de Statham zoals we die kennen, zoals we hem willen.

De vroegere Jason Statham blijkt veel mooier

Als traktaties tussendoor deelt Statham ook oudere foto’s. Met filters nog ouder en artistieker gemaakt. Vroeger was hij sportmodel. En dunner. De foto’s zijn esthetischer dan de recente foto’s. Vorm is hier nog belangrijker dan de man.

Ook heeft hij een paar foto’s geplaatst afkomstig uit zijn tijd als acteur voor meerdere Guy Ritchie-films. Toen ging het helemaal niet om zijn spieren en vechtkwaliteiten. Hij leek toen wat meer lol te hebben. Toen hij zichzelf nog niet zo serieus nam.

De grote uitzondering

Net als bij mijn Obama-verzamelingen heb ik ook in deze collectie een unicum ontdekt. De uitzondering die de regel bevestigt. Het is de coverfoto van de pagina, de allereerste die erop werd gezet. Statham met een vrouw! In films is er altijd een vrouwelijke tegenspeler (behalve in de films van Guy Ritchie, daarin spelen sowieso amper vrouwen). Maar op alle foto’s op deze Facebookpagina is geen vrouw te bekennen. Alleen maar mannen, en één keer een kind (hierboven te zien, onder de kop ‘De acteur’).

De spiegel

In die uitzondering schuilt misschien een aanwijzing van zijn enorme populariteit. Want wat is zijn geheim als het niet zijn acteertalent is? Het antwoord: dat hij bij de mannen minstens zo populair is als bij de vrouwen. Hij is net zo mysterieus en sexy als dat hij een vechter is. Met een jaloersmakend gespierd lichaam, wekt hij ook een verlangen bij vele vrouwen. In mijn geval niet per se om aan te zitten, maar om naar te mogen kijken.

Met elke foto die hij post, oogst hij vele duizenden liefdesbetuigingen van vrouwen en respectbetuigingen van mannen. Vrouwen reageren met hartjesiconen, mannen posten foto’s van hun eigen gespierde lichamen. Zo kwamen er in totaal 343.566 likes op dit tweeluik, werden ze 34.170 gedeeld en volgden 19.047 reacties, waaronder vele spiegelfoto’s van blote ruggen van jongens die even Statham wilden zijn.

Hij kan wel lachen

Om met de vrolijkste categorie af te sluiten, heb ik een serie uitzonderingen voor het laatste bewaard. Steeds heb ik het over de woeste, norse blik die Statham tot zijn handelsmerk heeft gemaakt. Maar hij kan ook lachen. En als hij dat doet, ziet hij er heel anders uit.

Mijn favorieten

Tot slot, mijn favoriete categorie: als fotograaf vind ik de oude (modellen)foto’s het best. Als beeldredacteur vind ik de foto’s poserend op de set het fascinerendst. Als fan kies ik voor de zwart-witportretten.

Maar soms is fotografie gewoon niet toereikend. Want na alle foto’s uitvoerig te hebben gekeken en geanalyseerd, gaat dit hart toch nog steeds het snelst kloppen van de bewegende Statham. Groots en meeslepend, op het witte doek. Omdat ik het heerlijk vind er een paar uur lang niet omheen te kunnen.