‘Je maakt een fout

​Vrienden maken geen geheime afspraken met anderen zonder hun makkers uit te nodigen.’ Dat bijt Daniel Cohn-Bendit, de leider van de Groenen in het Europarlement, de liberale voorman Guy Verhofstadt toe. Het is wisseling van de wacht in de persconferentiezaal van het Europarlement in Straatsburg. Terwijl rode Dany zijn verhaal afrondt, staat Guy Verhofstadt al in de deuropening te wachten.

Samen schreven ze het boek For Europe! Maar nu is de liefde even bekoeld. Cohn-Bendit is bang dat Verhofstadt in achterkamertjes bedisselt wie na de verkiezingen de belangrijkste Europese posten krijgt.

Over één ding zijn Cohn-Bendit, Verhofstadt en eigenlijk alle Europarlementariërs het wel eens: de voorzitter van de Europese Commissie kan alleen maar iemand zijn die zij vóór de verkiezingen van 22 mei naar voren hebben geschoven. Dus: Martin Schulz voor de socialisten, Jean-Claude Juncker voor de christendemocraten, Guy Verhofstadt voor de liberalen, het duo Ska Keller en José Bové voor de Groenen en Alexis Tsipras voor Verenigd Links. Als de regeringsleiders in de Europese Raad denken dat ze straks een andere kandidaat uit de hoge hoed kunnen toveren, hebben ze het mis, bezweert iedereen in de Straatsburgse wandelgangen. ‘Dat zou moord zijn op de democratie,’ zegt Verhofstadt.

Maar het is ook een aanslag op de democratie om heimelijk afspraken te maken over de verdeling van de topfuncties in Europa, vindt Cohn-Bendit. Hij windt zich op over de gezamenlijke persverklaring die de socialisten, christen-democraten en liberalen onlangs aflegden. Gedrieënlijk verklaarden ze dat ze samen na de verkiezingen gaan kijken welke kandidaat voor voor het voorzitterschap van de Europese Commissie op een meerderheid van het Parlement kan rekenen. Hoezo werden andere partijen niet gevraagd mee te doen aan die persverklaring? Mogen zij soms niet meebeslissen na de verkiezingen?

Cohn-Bendits verdenking is dat de drie grote politieke families een deal aan het sluiten zijn. De een mag de opvolger leveren van Herman Van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad. De ander mag strijken met de eer José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese Commissie, af te lossen. En nummer drie mag als dank voor zijn medewerking het Europarlement voorzitten.

‘Bent u eigenlijk nog wel kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie?’ vraagt een Franse journalist aan Verhofstadt. Die zet zijn meest onnozele gezicht op. ‘De geruchten gaan dat u in de running bent voor een andere post,’ licht de journalist toe. Voorzitter van het Europarlement, bedoelt hij. De Belgische liberaal maakt zich ervan af met een kwinkslag. ‘Zeg, hebben jullie vandaag soms met Dany ontbeten?’

Een Brit vraagt Verhofstadt of hij serieus denkt dat Downing Street 10 een EU-enthousiasteling als hijzelf, Juncker of Schulz zal accepteren als voorzitter van de Commissie. Ze zullen het niet kunnen blokkeren, antwoordt de liberale leidsman stellig.

In Nederland mogen niet veel kiezers zich erover druk maken, maar het wordt echt spannend op en na 22 mei. Wagen de regeringsleiders het toch met een nieuwe kandidaat voor de Europese Commissie op de proppen te komen? Stemt het Europarlement die af, zo zijn groeiende macht tonend, en blijkt zijn nieuwe voorzitter niet veel later Guy Verhofstadt te heten? Of zwicht het voor grote druk vanuit de nationale regeringen en lijdt de Europese democratie dan enorm gezichtsverlies?