Analyse

Hoofdstuk 4 - Roken veroorzaakt longkanger (maar ooievaars brengen geen baby’s)

Sanne Blauw
Correspondent Ouderschap

Deze zomer publiceren we wekelijks een hoofdstuk uit de audioversie van mijn boek Het bestverkochte boek ooit (met deze titel). Vandaag: oorzaak en gevolg.

Let op! Het speciale podcastkanaal, waarin je het hele boek in één keer kunt beluisteren, werkt nog niet in alle apps. Op kun je nu al het hele boek vinden, in de andere apps volgt het zo snel mogelijk.

Het eerste boek dat ik las toen ik begon als correspondent Ontcijferen was How to Lie With Statistics. In dit dunne boekje uit 1954 veegt journalist Darrell Huff de vloer aan met cijfermisbruik. Vijfenzestig jaar later is het nog altijd fijn leesvoer.

Relevant ook, want Huff bespreekt fouten die nog altijd gemaakt worden. Misleidende grafieken, onrepresentatieve peilingen en: het door elkaar halen van correlatie en causaliteit. Want dat twee dingen gebeuren op hetzelfde tijdstip of bij dezelfde persoon (correlatie) wil nog niet zeggen dat het een het ander ook veroorzaakt (causaliteit).

Die fout herkennen is belangrijk, want veel belangrijke beslissingen worden gebaseerd op een verondersteld oorzakelijk verband. De regering kiest voor bezuinigingen omdat ze denkt dat bezuinigen leidt tot een kleinere staatsschuld. Een roker stopt met sigaretten omdat artsen stellen dat hij anders longkanker krijgt. En ik probeer zo min mogelijk te vliegen omdat ik van experts hoor dat het beter is voor het klimaat.

In deze nieuwe aflevering van Het bestbeluisterde boek ooit (met deze titel) duiken we in de wereld van oorzaak en gevolg. Hoe herken je de fouten die gemaakt worden met correlatie en causaliteit? Hoe weet je dan wél of er sprake is van een oorzakelijk verband?

We zien hoe stellige uitspraken over oorzakelijke verbanden (je krijgt sneller een soa als je je schaamhaar scheert!) onzin blijken. Maar ook hoe partijen met belangen twijfel zaaien over bewezen causale verbanden. Zo maken we kennis met de tabaksindustrie, die decennialang de connectie tussen roken en longkanker ontkende.

En Huff, de schrijver van How to Lie with Statistics? Die speelde een dubieuze bijrol in de discussie over sigaretten en longkanker. Laten we zeggen dat hij bijzonder goed bleek te kunnen liegen met statistiek.

Veel luisterplezier!

PS Wil je meer weten over hoe een podcast precies werkt? In van deze serie vertel ik je er alles over.