Debatteer mee over de macht van het Europese Parlement

De meeste Nederlanders weten niet eens dat ze rechtstreeks kunnen kiezen wie er in het Europarlement komt. Laat staan dat ze beseffen dat hun volksvertegenwoordigers hun zegen moeten geven aan 99 procent van alle besluiten die in Europa worden genomen. Die boodschap verkondigde de Luxemburgse Eurocommissaris Viviane Reding, toen ze in maart in de Rode Hoed in Amsterdam een burgerdialoog hield.

Heeft Reding gelijk dat het Europese Parlement (EP) zo machtig is? Zelf probeert het EP die boodschap in ieder geval ook uit te dragen. Op het parlementsgebouw in Straatsburg staat nu in koeienletters een oproep aan alle Europeanen om tussen 22 mei en 25 mei hun stem uit te brengen. Want ‘jij kiest wie straks Europa bestuurt.’

Aan het gevoel dat jij beslist wie straks aan de touwtjes trekt, probeert het Parlement bij te dragen door kandidaten naar voren te schuiven voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Als jij straks zorgt dat de sociaal-democraten winnen, wordt de Duitser Martin Schulz de baas. Help je de christendemocraten aan een zege, dan komt de Luxemburger Jean-Claude Juncker aan het roer.

Maar zal die strijd tussen relatief onbekende heren écht kiezers naar de stembus lokken? Op wie stem je eigenlijk, als jouw kandidaat straks deel wordt van een grote Europese fractie? En trekt het Europarlement niet een te grote broek aan? Want is het niet zo dat de échte beslissingen in Europa worden genomen door de Europese Raad, waarin de regeringsleiders samen komen en Angela Merkel de dienst uitmaakt?

Ook is het de vraag of het Europarlement de kiezers wel echt vertegenwoordigt. De opkomst ligt altijd zeer laag, de laatste keer kwam 43 procent van de kiezers opdagen. Niet echt een signaal dat burgers het zeer belangrijke verkiezingen vinden. Bovendien sturen, beweerde oud-PvdA-leider Wouter Bos onlangs, de meeste partijen vooral Europa-enthousiastelingen naar Brussel en Straatsburg. En dat terwijl het volk zich steeds meer van de Europese Unie afkeert.

Over deze vragen naar de macht en legitimiteit van het Europese Parlement organiseer ik op dinsdagavond 6 mei een bijeenkomst met vier deskundigen.

1. Dorette Corbey. Zij zat tien jaar voor de PvdA in het Europarlement. Vorig jaar schreef Corbey een zeer prikkelend hoofdstuk in het boek Nederland als Europese lidstaat. Daarin stelde ze onder meer dat er in de Europese Unie niet zozeer een gebrek is aan democratie maar aan politiek. ‘Brusselse besluitvorming is te zien als een enorme kookpot waarin alle ingrediënten lang sudderen tot een dikke soep. In het uiteindelijke resultaat zijn de afzonderlijke ingrediënten niet langer te herkennen.’

2. Patrick van Schie, directeur van de Teldersstichting, de aan de VVD gelieerde liberale denktank. Begin dit jaar schreef hij in een opiniestuk dat de Europese Unie ‘alles behalve democratisch’ is. Pogingen de Europese integratie ‘vanuit een bureaucratische bunker’ verder door te drukken zonder democratisch draagvlak zullen de EU in zijn ogen juist in gevaar brengen.

3. Bas Eickhout, lijsttrekker van GroenLinks bij de verkiezingen van 22 mei. In de afgelopen periode hield hij zich in het Europarlement onder meer bezig met de eurocrisis en de banken, klimaat en energie. Als onderhandelaar van het Europarlement over de terugdringing van superbroeikasgassen liet hij in de praktijk zien welke invloed Europarlementariërs kunnen hebben op de wetgeving.

4. Koen van Zon historicus aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij doet onderzoek naar hoe politici en ambtenaren in de jaren vijftig en zestig nadachten over de vormgeving van de Europese democratie. Binnenkort verschijnt de brochure ‘Brussel is een bodemloze put en zes andere clichés over de Europese Unie’ waaraan hij zijn medewerking verleende.

Corbey en Eickhout zullen vanuit eigen ervaringen vertellen over de macht en legitimiteit van het Europarlement. Van Schie zal zijn visie vanuit liberaal perspectief geven. Van Zon verzorgt een historische schets van de discussie over het Europarlement.

Na de vier korte inleidingen gaan Van Schie, Corbey en Eickhout onder mijn leiding in debat. En daarbij is, zoals het een avond over democratie betaamt, vanzelfsprekend alle ruimte voor bijdragen en vragen uit de zaal. Komt dus allen!