Als je oprechte aandacht hebt voor het uitbreiden van een spinnenweb in je tuin, weet je dat je wereld een beetje klein is geworden. Of als het hoogtepunt van je dag is dat er een ijsvogel tegen je raam vliegt. Of als een rondje hardlopen betekent: cirkeltjes om je huis heen rennen. 

Naarmate ik langer binnen zit – hier in Botswana is sinds twee weken een volledige lockdown van kracht, en zullen in elk geval de scholen én grenzen de komende zes (!) maanden dicht blijven – bekruipt me steeds meer het gevoel dat de wereld zoals die er was toen ik de deur dichttrok, niet meer bestaat als ik straks weer naar buiten mag.

Ik stel me voor dat ik mijn kinderen later zal vertellen over de tijd waarin mensen elkaar nog handen gaven, grenzen voor Europeanen bijna niet bestonden, en mondkapjes gewoon voor tijdens het klussen waren.

En: dat ik ze zal vertellen over een wereld waarin de internationale verhoudingen duidelijk waren, en niet volledig op losse schroeven stonden. Want doordat landen verschillend omgaan met de coronacrisis is de macht op het wereldtoneel aan het verschuiven.

In onze coronagids zette ik deze week voor je op een rij. Ik blijf hier de komende weken stukken aan toevoegen, dus hou de pagina in de gaten als je op de hoogte wilt blijven van dit thema. Artikelen die niet mogen ontbreken in dit overzicht kun je aan me doorgeven. En je kunt onder de gids vragen stellen aan experts op het gebied van internationale betrekkingen.

Nog even over...

Vorige week deelde ik een artikel met jullie over De redenatie: als arme mensen door een lockdown niet kunnen werken, zullen de gezondheidsrisico’s daarvan (ondervoeding) mogelijk groter zijn dan de gezondheidsrisico’s van het coronavirus.

Hoeveel groter, daar is eigenlijk nog nauwelijks onderzoek naar.

Maar afgelopen week schenen twee publicaties toch een beetje licht op de omvang van het probleem. De eerste kwam van Oxfam, die in een rapport schatte dat een kunnen vallen door de coronacrisis. In Afrika zou de helft van de banen verloren kunnen gaan. Het zijn getallen waar je steil van achterover slaat, en die de noodzaak voor meer bijstand aan lage-inkomenslanden nog maar eens onderstrepen.

De tweede publicatie kreeg ik toegestuurd van een Correspondentlid, die werkt voor de Wereldgezondheidsorganisatie. Allerlei slagen om de arm zijn op z’n plaats: dit is één studie, nog niet gepeerreviewed, en er zitten veel gesimplificeerde aannames in de studie (een opsomming daarvan vind je in het paper zelf). Maar toch vond ik dit de moeite van het delen waard.

kijkt naar één zeer specifiek aspect van de lockdowns in Afrika: het stoppen van reguliere vaccinatiecampagnes voor kinderen. De wetenschappers doen een poging uit te rekenen hoeveel extra kinderen dood zullen gaan voor elke covid-19 dode die er minder zal zijn door het stopzetten van de vaccinatiecampagnes. Het antwoord: voor elke covid-19 dode minder zullen er gemiddeld 128 kinderen meer dood gaan.

Laat dat maar even bezinken...

Hoopvolle coronaberichten

Naast dit soort nieuws waarvan je het liefst in foetushouding op de bank wilt kruipen, kwam ik de afgelopen week ook wat meer hoopvolle coronaberichten tegen.

Zo zag ik allerlei hulptoezeggingen uit het bedrijfsleven voorbijkomen. kondigde bijvoorbeeld aan zeep, ontsmettingsmiddel, bleekmiddel en voedsel ter waarde van 100 miljoen euro te doneren aan hulporganisaties – en nog eens 500 miljoen euro vrij te maken om kleinere bedrijfjes in hun value chain bij te staan.

In Kaapstad zijn vrijwilligersnetwerken in verschillende wijken volop bezig om de armste wijken van de stad door de lockdown te helpen. om de crisis zo samen door te komen.

voor lage-inkomenslanden in het bestrijden van het virus. Met zeer weinig middelen lijkt Vietnam het virus onder controle te krijgen. De kern? Meer grensbewaking, flexibele klinieken, sociale media en een dat viral ging.

Een aantal vroege studies laten hoopvolle resultaten zien in het gebruik van om covid-19 te bestrijden. Die vaccins worden in heel veel arme landen al volop gebruikt.

En het meest hoopvolle nieuws kwam wat mij betreft uit Portugal. Daar heeft de regering – volledig tegen de Europese stroom in –  zodat zij tijdens de pandemie voor hun eigen veiligheid kunnen zorgen. Zo kunnen de asielzoekers nu gebruik maken van openbare gezondheidszorg, een baan zoeken, een huis huren, een bankrekening openen – alles om ook hen op een humane manier door de crisis te loodsen.

Hoe zit het eigenlijk met asielzoekers in deze tijden?

Portugal is hierin nogal een uitzondering. De Griekse overheid laat tienduizenden asielzoekers aan hun lot over door kampen hermetisch af te sluiten, zonder de juiste voorzieningen. Deze foto kreeg ik van een Afghaanse asielzoeker die vastzit op Lesbos. Met 21.000 anderen, in een kamp dat bedoeld is voor 3.000. Vanaf 4 uur ’s ochtends staan mensen er voor het enige supermarktje in het kamp in de rij.

In Italië mogen asielzoekers ook de straat niet meer op, en zitten ze opeengepakt in centra waar afstand houden onmogelijk is.

Ik ben bezig de corona-ervaringen van asielzoekers door heel Europa te verzamelen, om zo een beter beeld te geven van hoe Europa in deze tijden omgaat met kwetsbare groepen. Mochten jullie asielzoekers kennen die hieraan zouden willen meedoen, reageer dan hieronder of stuur mij een email – jullie hulp is hierbij zeer welkom.

Tot slot...

... had het leukste mailtje dat ik de afgelopen weken in mijn inbox kreeg de titel ‘Een Cadeautje’. Delen, zo schrijft de Spaanse kunstenaar Jorge Mañes Rubio in de e-mail, is een plicht in deze tijden van gedeelde angst. En dus biedt Rubio ons een gratis kunstwerk aan: Kgalhpuxam, naar de bloemen die de Totonac in Mexico gebruiken om hun heilige plaatsen te reinigen.

Het Totonac-volk gelooft sterk in de verbondenheid van alles op aarde – en dat zien we nu, schrijft Rubio, meer dan ooit om ons heen. en gebruiken hoe je wilt: print het uit, hang het op, gebruik het als screensaver of stuur het naar een vriend die je nu niet kunt zien. Ik vond het een mooi gebaar in deze moeilijke periode.

Tot de volgende!