Een pleidooi voor twijfel ¯\_(ツ)_/¯
Ik weet het niet hoor, maar twijfel is, denk ik, niet echt populair.
Het zijn vaak de stellige types die veel aandacht krijgen. De econoom die de volgende crisis voorspelt, de arts die een nieuw medicijn zegt te hebben gevonden, de vriendin die tijdens een etentje met haar vuist op tafel slaat.
Toch zagen we tijdens de coronacrisis hoe twijfel – en onzekerheid – ineens overal werd benoemd.
Mark Rutte stelde dat hij 100 procent van de beslissingen met 50 procent van de kennis moest nemen.
Viroloog Jaap van Dissel benadrukte dat het deels ‘kristallen bol kijken’ is om te beslissen wat de juiste strategie is.
En nieuwsmedia haastten zich om de cijfers – besmettingen, doden – te nuanceren en om erop te hameren dat er veel was wat we nog niet wisten.
Toch waren ook nu alweer snel stellige geluiden te horen. Te stellig, als je het mij vraagt.
In mijn stuk van vandaag vertel ik waarom twijfel vaak de beste strategie is, en hoe jij een twijfelaar kunt worden. Niet door zomaar je schouders op te halen, maar door vijf stappen te volgen:
- Wees je bewust van je eigen vooroordelen.
- Bekijk het probleem van alle kanten.
- Verander van mening.
- Denk niet in zekerheden.
- Zoek mensen die het bovenstaande doen.
Dat betekent dat je dingen moet leren die je niet gewend bent en die soms ongemakkelijk voelen – twijfelen, van mening veranderen, buiten je bubbel kijken – maar het levert een hoop op.
Of nou, tja, dat denk ik.
Hans Rosling
‘Niemand kon beter over statistiek vertellen dan de Zweedse Hans Rosling’, schreef ik in 2017, nadat bekend was geworden dat de arts en statisticus was overleden.
Het was Roslings missie om te laten zien dat we de wereld alleen kunnen begrijpen als we naar de feiten kijken. Zijn verhalen waren geweldig, ook voor toeschouwers zonder wiskundeknobbel.
Hij werd beroemd met zijn bubbelgrafieken, die laten zien hoe elke bubbel – die een land voorstelt – zich ontwikkelt op het gebied van gezondheid en economie.
Als een sportverslaggever kon hij commentaar geven op de bewegende bubbels in zijn grafiek, waarin je – naarmate de jaren verstreken – landen gezonder en welvarender zag worden.
Onlangs verschenen de memoires van Rosling in het Nederlands, geschreven in samenwerking met Fanny Härgestam. In Mijn kijk op de wereld lees je over zijn leven, ook voordat hij een rockster statisticus werd.
Een mooi boek, dat laat zien dat cijfers alleen niet genoeg zijn om de wereld te begrijpen. Je hebt ook een open blik en empathie nodig.
In mijn aanbeveling schrijf ik meer over het boek. En wil je meer filmpjes van hem bekijken? Na zijn overlijden zette ik er vijf op een rij, die kenmerkend waren voor zijn boodschap en stijl.
Dan ook nog even mijn complimenten voor collega Leon de Korte, die de illustratie maakte bij de aanbeveling. ‘Lekker oldschool met inkt’, in zijn eigen woorden. Het eindresultaat zie je bovenaan het artikel.
Tot slot...
...schreef ik een tijdje terug een column over het corona-dashboard. Dat dashboard is er nu (maar is nog in ontwikkeling). Mijn eerste reactie is positief: je hoeft nu niet meer het web af te struinen voor de verschillende gegevens en het is duidelijk waarop gestuurd wordt. Wel ben ik benieuwd hoe het in de praktijk gebruikt gaat worden bij het maken van beleid.