Deze WK-beelden zie je niet op Studio Sport
Brazilianen die met geweld hun huizen uit worden gejaagd, gedwongen hun winkels moeten sluiten en miljarden aan belastinggeld naar megalomane stadions zien gaan. Gastcorrespondent Elizabeth Salgado zag het met eigen ogen en peilde de stemming. We zien ook een onvermoed optreden in de film: voormalig stervoetballer Romario, één van de vele Brazilianen die in opstand is gekomen tegen het WK in zijn land.
De organisatie van het Wereldkampioenschap Voetbal, dat twaalf juni begint, en de Olympische Spelen van 2016 kosten de Braziliaanse staat inmiddels bijna 10 miljard euro. Minstens 80 procent van de kosten van de twaalf nieuwe stadions, ter totale waarde van 3,5 miljard euro, wordt door de staat zelf gedekt.
Bij de aftrap van de WK-organisatie drie jaar geleden, beloofde toenmalig Braziliaans president Luiz Inácio Lula da Silva dat de bevolking volop zou profiteren van de mega-evenementen. Van die belofte is weinig terechtgekomen.
De gaststeden zijn niet opgeknapt. De metroverbindingen zijn niet af, dan wel helemaal geschrapt. De socialewoningbouw is niet van de grond gekomen. Wel zijn er gigantische nieuwe stadions in afgelegen oorden als Manaus, waarvan niemand weet wat er mee moet gebeuren als de sportevenementen zijn afgelopen.
Nog erger: de favela-schoonmaak in Rio de Janeiro en São Paulo, om ruimte te bieden aan winkels en hotels, gaan met ongekend geweld gepaard. Volgens de beste schattingen zijn in ieder geval meer dan 150.000 mensen zijn uit hun woningen verdreven, zonder zicht op onderdak.
De marktverkopers, die zich mooie omzetten voorstelden in de buurt van de stadions, is eenzelfde lot beschoren. Ze krijgen geen toegang tot de afgesloten commerciële zones – die zijn voorbehouden aan grote sponsors als Coca-Cola en Adidas. Het WK voetbal is een cynische invasie van de organisatie en de sponsors gebleken. De lokale bevolking is vaak slechter af dan wanneer de evenementen niet waren georganiseerd.
De weinige demonstraties worden met traangas beantwoord. Wat wel opschudding veroorzaakte, was het engagement van Romario da Souza Faria, beter bekend als Romario: de ster van het voetbalteam waarmee Brazilië in 1994 in de Verenigde Staten wereldkampioen werd. Romario was als speler altijd een beetje eigengereid, egoïstisch misschien. Inmiddels maakt hij deel uit van de socialistische partij en veroordeelt hij de valse beloftes en de schaamteloze verkwisting ten koste van de bevolking.
We zien Romario, ongeschoren en kennelijk net wakker, maar niet minder helder, terug in de bijzondere korte film van onze Braziliaanse correspondent Elizabeth Rocha Salgado. Een halfjaar geleden beet zij het spits af in mijn videotuin met een indringende persoonlijke film waarin ze de geboorte van haar kind verbond aan de straatprotesten in Rio de Janeiro. Deze tweede bijdrage is opnieuw indringend, schrijnend en urgent.
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
