Een prachtige documentaire over de (on)mogelijkheid van integreren in Nederland

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

Dat integratie in Nederland niet altijd een succes is, hoeft niemand je te vertellen. Vluchtelingen die al jaren in Nederland wonen en de taal niet spreken, of al die tijd van een uitkering leven – ja, die zijn er. En het is de voedingsbodem waar partijen als de PVV en Forum voor Democratie als kool op groeien.

Maar waarom lukt integratie niet? En hoe kan het dan anders?

Dat zijn de vragen waarmee filmmaker Julia von Graevenitz haar documentaire Een vreemde wereld begint. Ze volgt vier mensen die net een vluchtelingenstatus hebben gekregen in Amsterdam, in het eerste jaar van hun integratie. En dat geeft een uniek inkijkje in het integratievraagstuk – niet vanuit theorie, of politiek, maar vanuit de mensen om wie dit gaat.

De vier zijn totaal verschillende types: een Syrische vrouw met twee kinderen die haar man achterna is gereisd, een Eritrese man die zijn vrouw en kind juist nog naar Nederland moet halen, een jonge Syrische student en een Eritrese man die al zo’n beetje zijn hele leven op de vlucht is.

Waarom moeten nieuwkomers wel leren over palingmuziek, maar niet over ons zorgstelsel?

Wat er allemaal moet gebeuren in zo’n eerste jaar in Nederland, daar krijg je spontaan plaatsvervangende stress van. De taal leren, geschikte huisvesting zoeken, een baan vinden.

De film geeft een goed beeld van de hulp die de gemeente Amsterdam deze nieuwe burgers biedt: van vrijwilligers en jobcoaches tot taaldocenten. Maar ook van de wirwar aan procedures, brieven en vereisten, die voor iemand die de taal net leert maar moeilijk te begrijpen zijn.

De film werpt cruciale vragen op over de Nederlandse integratiemethode. Bijvoorbeeld: waarom moeten nieuwkomers wél leren over palingmuziek, klompen en zeventiende-eeuwse schilderkunst, en niet over ons zorgstelsel, ons belasting- en toeslagensysteem, of onze arbeidsmarkt? Dat zijn namelijk de zaken waar ze in de praktijk tegenaan lopen.

Je hebt het niet voor het uitkiezen

De documentaire toont een jaar waarin bijna alle vier vluchtelingen hun verwachtingen moeten bijstellen – want al te vaak hebben deze mensen de belangrijke zaken in hun leven niet voor het uitzoeken. Je hébt als vluchteling nu eenmaal niets te zeggen over waar je een huis krijgt toegewezen. Je hébt als vluchteling nu eenmaal te wachten tot de IND al dan niet ook verblijfspapieren voor je vrouw goedkeurt. Je hébt als vluchteling nu eenmaal niet de mogelijkheid meteen aan de universiteit te beginnen, ook al deed je dat in Syrië wel.

Maar het is ook een jaar waarin zo veel hoop zit, zo veel dromen. Dankzij vrijwilligers die hun zolders leeghalen om een huis in te richten. Of jobcoaches die langs alle fietsenmakers in de buurt meegaan, op zoek naar een baan. Of vrienden van de taalcursus, waarmee je Lange Frans en Baas B leert vertalen.

Wat ik het meest bijzonder vond, is dat de film laat zien dat elke vluchteling eigenlijk iets anders nodig heeft om te integreren. Natuurlijk zijn er gemene delers – taal, baan, huis – maar dit zijn individuen, die ieder op hun eigen manier een eigen bijdrage kunnen leveren aan Nederland.

Filmmaker Julia von Graevenitz praat mee in het gesprek onder dit stuk. Stel haar dus vooral je vragen!