Voor deze podcasts waren we in 2020 een en al oor

Lopendebandwerk

Maite Vermeulen, correspondent Migratie: Het zijn mensen die je nooit ziet – want in hun werkplaatsen zijn geen ramen. Het zijn mensen over wie je nooit hoort – want ze staan aan de onderkant van de samenleving.

En toch zijn het mensen die cruciaal werk doen waar jij en ik elke dag mee te maken hebben. Het inpakken van onze pakketjes, het sorteren van onze groenten en fruit, het recyclen van ons afval. Het is repetitief werk. Zwaar werk. Tegen weinig loon. En toch scheppen deze mensen trots en voldoening in hun baan. Ik werd geraakt door die andere blik op lopendebandwerk. En door de muziek: voor elke aflevering componeerde een bekende artiest een soundscape, met geluiden uit de fabriek. (VPRO)

Nice White Parents

Anika de Groot, directeur Correspondent Foundation: Nice White Parents is een vijfdelige radiodocumentaire over witte ouders in Brooklyn (New York), die graag willen dat hun kind naar een ‘diverse’ openbare school gaat. Op zich met goede bedoelingen, maar de interviews maken pijnlijk duidelijk dat de bemoeienis van de nieuwe witte ouders veel spanning veroorzaakt. Plotseling moeten er Franse lessen komen en grote fundraisings worden georganiseerd. Allemaal in het belang van ‘de leerlingen’. Maar je vraagt je af wie daar nou eigenlijk echt mee gebaat zijn.

Chana Joffe-Walt liep vijf jaar mee op de School of International Studies en legt met haar podcast bloot hoe sterk segregatie nog altijd doorwerkt in het Amerikaanse onderwijssysteem. Tegelijkertijd roept het ook vragen op over haar eigen rol als ‘aardige witte ouder’. En in mijn geval: vragen over fondsenwerving ten behoeve van ‘de ander’. (Engelstalig. Serial/The New York Times)

Cocaïnekoorts

Dimitri Tokmetzis, correspondent Surveillance & Technologie: Na de dood van advocaat Derk Wiersum dook ineens de naam Ridouan Taghi op in de media. Al jaren bleek hij een van de grote spelers in de Nederlandse onderwereld te zijn. Een grote handelaar in cocaïne die niet terugdeinsde voor grof geweld. De podcast Cocaïnekoorts van Elze van Driel, Gabriella Adèr en misdaadjournalist Jan Meeus gaat over de opkomst en de uiteindelijke ondergang van Taghi. Bij elkaar is het een mooi portret geworden van een Nederlandse crimineel. (NRC)

The Last Archive

Lynn Berger, correspondent Zorgzaamheid: The Last Archive is de nieuwe podcast van Jill Lepore, Harvard-historicus, New Yorker-journalist en auteur van veertien boeken and counting. Het is, net als haar geschreven werk, een pareltje. Als historicus is Lepore geïnteresseerd in kennis: hoe weten we wat we weten, wat noemen we een feit en wat een mysterie, wie bepaalt wat ‘waar’ is, en wie is er verantwoordelijk voor het ‘einde van de waarheid’ dat nu zo vaak gepredikt wordt?

In de podcast vertelt ze aan de hand van historische verhalen – over negentiende-eeuwse moordmysteries en twintigste-eeuwse peilingen, over privacy en gelijkheid, over vogels en vaccins – hoe ‘waarheid’ en ‘kennis’ in verschillende historische omstandigheden steeds anders gedefinieerd worden. De show is opgezet als een ouderwetse whodunnit, met soms nagespeelde scènes waar je van moet houden (ik kan het zelf prima hebben), en gemaakt met een aanstekelijk enthousiasme en ontroerende bespiegelingen. (Engelstalig. Pushkin)

Nerdland

Ruben Mersch, correspondent Big Pharma: Nu mijn leven zich grotendeels online afspeelt, zit ik minder in mijn auto en luister ik ook minder naar podcasts. Wel een blijvertje: Nerdland. In die podcast buigt een diverse groep wetenschappers zich elke maand over het recente wetenschapsnieuws. Soms ernstig, met inzichten over de oorzaken van de honingbijensterfte of de laatste studies naar het coronavaccin bijvoorbeeld, maar die ernst wordt afgewisseld met voldoende kolder en luchtiger nieuws. Hoe werkt stofzuigen in de ruimte eigenlijk? En wist je dat er een plantje bestaat dat zich vermomt om te ontsnappen aan de grijpgrage vingers van Chinese kruidengenezers? (Lieven Scheire)

Wind of Change

Maite Vermeulen, correspondent Migratie: Je kent het nummer ongetwijfeld als je het hoort : Wind of Change van de Scorpions. Het karakteristieke fluitintro werd tegen het einde van de Koude Oorlog een soort lijflied van het Sovjetverzet – de hymne die hoorde bij de val van de Berlijnse Muur. Maar journalist Patrick Radden Keefe hoort op een dag een gerucht dat hem niet meer loslaat: het nummer zou geschreven zijn door de CIA.

Wat volgt is een jarenlange zoektocht naar de methoden die de CIA erop nahoudt om buitenlandse politiek via cultuur te beïnvloeden. Illegale cassettebandjes verspreiden, films met subtiele boodschappen doordrenken, concerten organiseren in verre oorden – het blijkt allemaal in het straatje van de CIA te liggen. Maar of Wind of Change nou geschreven is door de Scorpions of de CIA? Dat moet je zelf maar luisteren in deze prachtige podcastserie. (Engelstalig. Crooked)

De Laatste Dans

Maaike Goslinga, redactiechef: Begin 2013 trommelt Uwe zijn vrienden op in z’n Limburgse stamcafé. Hij heeft wat belangrijks te vertellen. Hij pakt de microfoon, neemt plaats achter de bar en deelt: ik heb terminale longkanker. Dit is zijn afscheid, ajuus. Hij zal zijn dood afwachten in de zon van Gran Canaria. Zijn toehoorders huilen, zijn geschokt, en dansen hun laatste dans met hem op de Limburgse hit Hald mich ’s vas.

Uwe vertrekt, maar na zeven jaar zitten zijn vrienden met grote vragen. Want was Uwe wel echt ziek? Was dat tafereel in het café niet gewoon een toneelstukje, en verdween hij om andere redenen? In deze knap gemaakte podcast gaat radiomaker (én zanger van dat Limburgse liedje!) Frans Pollux op zoek naar de waarheid achter Uwes verdwijning. Wat de podcast onderscheidt van anderen, is dat Pollux zich continu afvraagt of het wel verantwoord is om zo in iemands leven te wroeten. Die journalistieke zoektocht is net zo interessant als de zoektocht naar Uwe zelf. (NPO Radio 1)

Heavy Medals

Michiel de Hoog, correspondent Sport: De snelste en meest onderhoudende manier om helemaal op de hoogte te zijn van wat nu het probleem is in het turnen, is de podcast Heavy Medals. In een paar afleveringen leer je hoe de spijkerharde Oost-Europese trainingsmethode in de jaren zeventig ontstond, hoe deze communistische aanpak door het overgelopen Hongaarse echtpaar Béla en Márta Károlyi in de VS belandde, hoe het daar perfect aansloot op de Amerikaanse cultuur, en hoe tal van levens erdoor vernield werden.

Heavy Medals is het betere podcastwerk: geweldige fragmenten uit de jaren tachtig en negentig, sterke en sprekende interviewfragmenten, een uitstekende voice-over om het allemaal aan elkaar te breien, en passend dreigende muziekarrangementen. (Engelstalig. 30 for 30)

De plantage van onze voorouders

Anna Vossers, eindredacteur: Dat het Nederlandse podcastlandschap volwassen wordt, kan niemand meer ontkennen. Een van de beste podcasts van eigen bodem werd dit jaar gemaakt door Maartje Duin en Peggy Bouva. Duin is een radiomaker wier voormoeder in 1863 mede-eigenaar was van suikerplantage Tout Lui Faut in Suriname; Peggy Bouva is consultant voor gemeentes, wier voorouders tot slaaf werden gemaakt en op deze plantage moesten werken.

Samen onderzoeken ze hun gedeelde geschiedenis, en hoe deze nog doorwerkt in het heden. En dat schuurt. Waar Duin uit een adellijke familie vol aardappels in de keel komt, die van alles weet over de eigen geschiedenis (behalve, verrassing, deze donkere kant ervan), komt Bouva uit een familie waar nooit iets is vastgelegd. In acht afleveringen komen de twee nader tot elkaar, en tot hun gedeelde geschiedenis, maar steeds wordt pijnlijk duidelijk dat het nog stééds lastig is om helemaal op gelijke voet te staan.

Een prachtige serie over de koloniale erfenis van Nederland en Suriname, over privilege en vertrouwen, en over schuld die je niet zomaar kunt afkopen. (VPRO)

Meer lezen?