Als je de afgelopen drie weken mijn podcastserie hebt gevolgd, ben je inmiddels misschien een beetje wanhopig. Ik nam jullie mee op een zoektocht achter mijn stopcontact in Lagos, Nigeria – de grootste economie van Afrika, die kampt met de meeste stroomuitval van het continent. In drie afleveringen liet ik jullie zien hoe in de wereld van NEPA (zoals Nigerianen hun stroom noemen) het ene probleem zich op het andere stapelt – het gebrek aan onderhoud, aan betalingen, aan een eerlijke prijs, aan samenwerking. En aan wíl ook, omdat er rijke elites zijn die profiteren van de slechte stroom.

Maar – er zit nog wel een staartje aan dit verhaal.

Want zijn er niet ook oplossingen denkbaar, begon ik me af te vragen.

Die zijn er, uiteraard. Ik ontmoette tientallen Nigerianen die daar dag in dag uit aan werken. Sommigen op traditionele wijze – en anderen op manieren waar wij in Nederland nog veel van kunnen leren.

In van Never Expect Power Always staat dan ook één ding centraal: hoop.

Op bezoek bij de oplossers

Een van de problemen die de hele energieketen in Nigeria raakt, is dat niemand eigenlijk weet hoeveel stroom mensen gebruiken. De meerderheid van de huidige klanten van het elektriciteitsnet heeft namelijk géén meter. En van degenen die wél een meter hebben, is ook nog eens de helft kapot. 

Deze mensen krijgen dus geschatte energierekeningen, die ze heel vaak niet betalen omdat ze er ontevreden over zijn. In 2018 werd ongeveer een derde van de openstaande stroomrekeningen niet betaald door Nigerianen. Je kunt je voorstellen dat op die manier niemand in de energieketen uit de kosten komt, en er geen geld is voor broodnodige investeringen.

De oplossing is natuurlijk simpel: geef iedereen een meter. En om te zien hoe dat werkt, liep ik een dagje mee met Adenin, die slimme meters installeert.

De eigenaar van het kantoorpand waar ik Adenin tref, kreeg jarenlang absurde energierekeningen. Terwijl er in het weekend niemand in het kantoor was om stroom te verbruiken, moest hij wel betalen. Maar nu, met de nieuwe meter die Adenin ophangt, kan hij eindelijk bijhouden hoeveel hij écht gebruikt.

Vanaf nu laadt hij prepaidpunten op een kaart, stopt die in de meter, en heeft dan net zo lang stroom tot de punten op zijn. Zo betaalt hij nooit meer voor energie die hij niet heeft gebruikt.

Het is heerlijk om even mee te kijken met iemand die tenminste concreet iets oplost in het Nigeriaanse stroomnet. Alleen, zoals altijd, is er natuurlijk de schaal van dit land. Adenin doet een meter of drie per dag. Alle installateurs van zijn bedrijf samen halen misschien een meter of honderd, als het verkeer meezit.

Maar het aantal nieuwe meters dat Nigeria nodig zou hebben, wordt geschat op 40 miljoen. Als je dat in tien jaar tijd zou willen doen, moet je iedere dag meer dan tienduizend meters installeren.

Waar heb je eigenlijk het net voor nodig?

Nog interessanter werd mijn hoopvolle tour toen ik mensen ging ontmoeten die totaal anders keken naar het stroomprobleem. Zij zoeken de oplossingen niet in het net, maar daarbuiten. Want heb je eigenlijk wel een elektriciteitsnet nódig om 24 uur per dag stroom te hebben?

Het antwoord is: nee, niet per se. Met een goed stel zonnepanelen op je dak, en wat accu’s in je gang, kun je 24 uur per dag stroom hebben, zónder NEPA.

De ondernemers die inzetten op duurzame energie – zoals van de start-up die deze installatie neerzette bij een kantoorpand – slaan twee vliegen in één klap. Ze lossen het Nigeriaanse stroomprobleem op én ze zetten het land in de startblokken voor een gigantische energietransitie. Voor vooruitgang die niet gedreven is door fossiel, maar door groen.

Luister nu aflevering 4!

In de vierde en laatste aflevering van Never Expect Power Always, ga ik dus langs bij Nigerianen die oplossingen zien.

En ik onderzoek of Nigeria het Westen niet razendsnel voorbij zou kunnen streven in de mondiale energietransitie. Want dat we in Nederland veel te traag gaan in de verduurzaming van ons stroomnet, komt óók omdat er weinig directe drive is om ons net op de schop te gooien. Het werkt immers perfect, toch? Voor Nigerianen is die druk, die urgentie, er wél. En zo zullen de laatsten misschien wel de eersten zijn.

van Never Expect Power Always: de duurzame revolutie.

Lees je nu liever dan dat je luistert? We hebben ook online staan – en een hele hoop ter verdieping.

Tot slot...

... hebben we als eindejaarscadeautje voor jullie in die je langs hebt horen komen in de podcast!

En bij een eindejaarscadeau mag natuurlijk ook een Nigeriaans feestdagenplaatje niet ontbreken. Want hoewel ook kerstlampjes niet van het stroomnet op aan kunnen, verandert het zakencentrum van Lagos toch elk jaar in december in een soort Disneyland. Dat er op straat dan gigantische generatoren staan te loeien mag de lichtjespret niet drukken.

Een heel fijne jaarwisseling, en tot in 2021!