Deze Chinese sciencefiction-hit combineert wilde ideeën over leven en dood met harde wetenschap

De sterkste passages in Cixin Liu’s The Three-Body Problem zijn de beschrijvingen van het leven op Trisolaris, een planeet vier lichtjaren van de aarde verwijderd. Het zonnestelsel bestaat uit drie zonnen, waar Trisolaris grillige, onvoorspelbare banen om draait.

Lange perioden komt er geen enkele zon op. In andere tijden verschijnen er twee of drie zonnen aan de hemel die alles verbranden. En af en toe zijn er stabiele perioden waarin zich iets van normaal leven kan ontwikkelen.

De bewoners, Trisolarans, hebben zich zo goed en zo kwaad als het gaat aangepast aan deze barre omstandigheden. Op bevel kunnen ze hun lichaam uitdrogen, zodat ze opgerold en in pakhuizen bewaard kunnen worden tot betere tijden en ze hun lichamen weer ‘rehydrateren’. Beschavingen gaan honderden keren ten onder, maar komen steeds een stapje verder in hun wetenschappelijke ontwikkeling.

Die wetenschap is er vrijwel geheel op gericht om de grillige planetaire banen te voorspellen, om uit te rekenen wanneer stabiele perioden aanbreken en ophouden. En de wetenschap móet een nieuwe wereld vinden, want op Trisolaris is geen toekomst.

Eindelijk een signaal

Op een dag, voor ons in de jaren zestig, vangen ze eindelijk een signaal op. Dat signaal zal het leven op twee planeten op zijn kop zetten. Het is afkomstig van de Chinese natuurkundige Ye Wenjie. Zij is tewerkgesteld in een militaire radarinstallatie, in het barre noorden van China. De Culturele Revolutie woedt in alle hevigheid en Wenjie heeft moeten aanzien hoe doorgedraaide studenten haar vader – een hoogleraar natuurkunde – hebben doodgeslagen omdat hij niet ideologisch zuiver genoeg zou zijn.

De installatie waar zij werkt heeft tot doel om contact te leggen met buitenaards leven, voordat de kapitalistische vijand dat doet. Wenjie zet alles op het spel om dat contact tot stand te brengen. Ze hoopt dat het buitenaardse leven de slechtheid van de mens kan bestrijden, goedschiks dan wel kwaadschiks. Uiteindelijk slaagt ze, zonder dat haar superieuren daar lucht van krijgen.

Wenjie hoopt dat het buitenaardse leven de slechtheid van de mens kan bestrijden

Het hoofdverhaal speelt zich grotendeels af in het heden en volgt natuurkundige Wang Miao, die langzaam achter het bestaan van Trisolaris en de daad van Wenjie komt. Er blijkt inmiddels enkele decennia contact te zijn tussen de Trisolarans en een groep hoogopgeleide aardbewoners, die de komst van de buitenaardse wezens voorbereiden. Sommigen hopen op een nieuwe stap in de menselijke evolutie. Anderen hopen dat de mensheid wordt uitgeroeid.

Vlakke karakters en karikaturen

Op het boek, het eerste in de trilogie die ik de komende tijd hier bespreek in aanloop naar de serie die nu wordt ontwikkeld voor Netflix, is het nodige af te dingen. Bij vlagen is de schrijfstijl zo droog als de leeggelopen lichamen van de Trisolarans. Soms lijkt het meer alsof je een beleidsstuk van de Verenigde Naties leest dan een van de belangrijkste sciencefictionromans van de laatste jaren.

De karakters zijn vlak. We leren ze nauwelijks beter kennen. Het boek is behoorlijk seksistisch, buitenlanders zijn vooral karikaturen. Een gevoelsleven lijken de personages niet te hebben. Hun functie is vooral het verwoorden, in ongeloofwaardige dialogen, van de ideeën van de schrijver.

Maar als je daar doorheen weet te prikken, maken die ideeën juist deze sci-fi zo de moeite waard. De science is lekker hard. En de fiction lekker fantasierijk.

Manipuleren van dimensies

Wetenschappelijke passages waar ik van heb genoten gaan over de mogelijkheden om binnen de uitgestrektheid van het heelal ontwikkeld leven te vinden en daarmee in contact te treden. Over het drielichamenprobleem, waarbij de baan van drie hemellichamen die om elkaar cirkelen per definitie onvoorspelbaar blijft. Cixin Liu speelt met verschillende methoden om een juiste voorspelling van de positie van planeten wel te benaderen. En een andere lekkere wetenschappelijke passage gaat over het manipuleren van dimensies – iets dat in de twee volgende boeken nog uitgebreid terugkomt.

Daarnaast staat het verhaal bol van bizarre ideeën, zoals de uitdrogende Trisolarans, het gebruik van nanomaterialen, de condities waaronder buitenaards contact kan plaatsvinden en of dat contact überhaupt wenselijk is, en de doodscultus die ontstaat als het bestaan van dat buitenaards leven bekend wordt. Op de een of andere manier klinkt het allemaal geloofwaardig.

Het eerste boek van de trilogie is nog slechts een opwarmertje. Ik kan verklappen dat de twee volgende delen een nog veel wijdere blik hebben – die bestrijken decennia, eeuwen, millennia en era’s, staan ook weer bol van de wetenschap en ronduit bizarre, maar ook hele prikkelende ideeën. Na dit eerste deel heb ik er weer helemaal zin in.

Lees je het tweede boek – The Dark Forest – ook mee? Ik zal deze half februari bespreken.

Lees verder