Wat deed het kabinet-Rutte III om de democratie weerbaar en robuust te maken?

Gekozen of niet: een autoritaire leider kan de democratische rechtsstaat slopen. Dat maakte de bestorming van het Capitool vorige week duidelijk. Donald Trumps aanval op de Amerikaanse democratie heeft doden gekost, heeft zijn land gespleten, en zal blijvende sporen nalaten.

En helaas is dat een trend: ‘sterke’ mannen die de democratie ondermijnen. Volgens denktank Freedom House gingen in 2019 de politieke rechten en burgerlijke vrijheden in 64 landen erop achteruit.

Volgens de meeste ranglijsten is het met de democratie en de politieke vrijheid in Nederland heel goed gesteld. Maar blijft dat ook zo? Wat deed het kabinet-Rutte III om de weerbaarheid van de democratische rechtsstaat te versterken? En welke maatregelen van het kabinet verzwakten de rechtsstaat juist?

Dat wil ik uitzoeken in de aanloop naar de verkiezingen van maart 2021. In een wereld waarin democratie al lang geen vanzelfsprekendheid meer is, is het extra belangrijk om te evalueren of de democratische rechtsstaat in goede handen is geweest bij VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, de vier partijen die ons land de afgelopen vier jaar hebben geregeerd.

Bij dit onderzoek kan ik jouw hulp gebruiken: ik ben op zoek naar bronnen, onderzoek en analyses over de prestaties van Rutte III op het dossier democratie:

• Het kabinet heeft van de staatscommissie-Remkes eind 2018 een lijvig advies gekregen over de 'toekomstbestendigheid van het parlementair stelsel'. Daar stonden 83 voorstellen in. Wat is daarmee gedaan?
• Welke andere belangrijke adviezen heeft het kabinet gekregen, en wat is daarmee gebeurd?
• Het kabinet streeft naar 'een sterk openbaar bestuur en een weerbare, robuuste democratie'.^* Welke concrete stappen heeft Rutte III de afgelopen vier jaar gezet om die weerbare en robuuste democratie dichterbij te krijgen? Welke plannen zijn gemaakt, welke zijn uitgevoerd, welke zijn op de plank blijven liggen, en welke zijn mislukt?
• En met welke maatregelen heeft Rutte III onze rechtsstaat juist in de wielen gereden?

En... hebben democratie en duurzaamheid elkaar al gevonden?

Naast deze algemene vragen over onderhoud van de rechtsstaat en over democratische vernieuwing ben ik benieuwd naar de maatregelen die het kabinet (niet) heeft genomen om het klimaatbeleid democratischer in te richten.

Waarom? Omdat de duurzame transitie van onze samenleving ontzettend ingrijpende gevolgen heeft. Zonder nieuwe vormen van democratische inspraak zal de verdeeldheid over klimaatbeleid waarschijnlijk groeien. Serieus zeggenschap voor inwoners kan de polarisatie juist temperen.

Heeft het kabinet iets gedaan om zulk zeggenschap te bevorderen? Welke maatregelen zijn door dit kabinet genomen om burgers meer te betrekken bij het klimaatbeleid? En wat heeft dat opgeleverd?

Ik realiseer me dat veel burgerinspraak over klimaatbeleid juist lokaal plaatsvindt, maar ik ben in dit geval benieuwd wat de regering heeft gedaan om zeggenschap in het klimaatbeleid aan te moedigen.

Als je een tip hebt, reageer dan in de bijdragen hieronder of stuur me een mailtje. Veel dank!

Meer lezen?