Je hebt soms van die verhalen waarbij je van de ene verbazing in de andere valt. Het artikel dat ik vorige week publiceerde was er zo een.

Het begon met mijn verbazing toen ik dit feitje tegenkwam: internationale scheepvaart zit niet in het klimaatakkoord. Sorry, wat? Een sector die verantwoordelijk is voor 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, jaarlijks evenveel broeikasgassen de lucht in pompt als heel Duitsland, én aan de basis staat van onze consumptiemaatschappij is géén onderdeel van de wereldwijde klimaatplannen? Ik herhaal: wat?!

Maar toen ik met mijn collega Maaike Goslinga verder in de materie dook werd het alleen nog maar gekker. Er is een VN-organisatie die klimaatdoelen voor de scheepvaart moet opstellen, maar die weigert ambitieuze doelen te stellen (laat staan bindende afspraken te maken) en verzint keer op keer trucjes om de uitstoot van schepen zo min mogelijk terug te dringen. Om er eentje te noemen: als ijkpunt voor CO2-afname is het jaar gekozen waarin de scheepvaart de meeste uitstoot ooit had. Een stukje creatief boekhouden.

Wat blijkt? De organisatie wordt totaal gedomineerd door belangenorganisaties uit de scheepvaart. Het gaat zelfs zo ver dat sommige landen door scheepvaartbedrijven worden vertegenwoordigd, in plaats van door ambtenaren. Ik herhaal: WAT?!

In vertellen we hoe het kan dat een door en door vervuilende sector de klimaatdans ontspringt. En wat we eraan kunnen doen.

Maarum, hoe ziet duurzame scheepvaart er dan uit?

Een van de grote problemen bij het verduurzamen van de scheepvaart is dat er eigenlijk nog geen duidelijke oplossing in beeld is. Voor de auto is het bijvoorbeeld zonneklaar dat die in de toekomst elektrisch gaat worden. Maar voor scheepvaart zijn er heel veel opties, die allemaal zo hun voor- en nadelen hebben.

Neem batterijen: die zouden prima kunnen werken voor korte afstanden, maar wil je ermee van Rotterdam naar Shanghai varen dan moet je er je hele schip mee volhangen, en kan je geen containers meer meenemen.

Of neem LNG, vloeibaar aardgas: een stuk schoner dan de stookolie waarop schepen nu varen, maar wel nog steeds fossiel én met flinke methaanuitstoot.

Of ammoniak: geen uitstoot, maar super giftig. Hoe vervoer je dat veilig op een schip?

We zetten in alle opties voor alternatieve brandstoffen op een rij. En laten zien dat het nog lang niet zo makkelijk is om als scheepseigenaar of overheid te besluiten waar je op moet inzetten voor de toekomst.

Het schoonste schip van Nederland... al meer dan tien jaar

Hoe die vraag in de praktijk uitpakt, zagen we toen we in juli meevoeren op de MSC Anda, het binnenvaartschip van de familie Verdonk. Zij lieten het schip, inmiddels bijna twaalf jaar geleden, bouwen met de nieuwste filterinstallaties en katalysators, waardoor de stikstof- en fijnstofuitstoot met respectievelijk 90 en 97 procent werd verminderd.

Alleen: in meer dan een decennium is de Anda op dit vlak nog nauwelijks ingehaald door andere binnenvaartschepen. Nog altijd behoort de familie Verdonk tot de koplopers op het gebied van duurzaamheid. ‘Echt triest’, vindt Jacob Verdonk.

We varen met de Anda mee van Antwerpen naar Willemstad. Het stukje dat met de auto nog geen uur is, kost ons de hele dag.

Jacob: ‘Ja, het is wel een slakkentempo.’

Maaike: ‘Dit is zo’n beetje mijn hardlooptempo.’

Jacob: ‘Maar jij hebt niet 60 containers op je rug.’

Maaike: ‘Soms voelt dat wel zo.’

Hoe kan het dat de binnenvaart niet sneller verduurzaamt? ‘Niemand wil betalen voor groen transport’, zegt Jacob. Ze hebben het geprobeerd: hun dienst in de markt zetten als een milieubewustere keuze. Maar er kwamen geen klanten op af. En dus gaan de extra kosten die hij aan zijn schip heeft (bijvoorbeeld het vervangen van de roetfilters) gewoon van zijn winstmarge af.

Onderweg zien we zeehondjes liggen. De natuur is hier nooit ver weg. Maar de vervuiling ook niet. Jacob: ‘Als we in Duisburg een duik van boord nemen, komen we boven met een bruine snor.’

In vertellen we over de problemen die deze binnenvaartschippers tegenkomen in hun pogingen om te verduurzamen. En wat zij van overheid en consumenten nodig hebben om wél groener te kunnen varen.

Tot slot...

... publiceerden we deze week ook van fotograaf Natascha Libbert. Ze voer mee op een vrachtschip dat stenen ophaalt in Noorwegen. Daar zag ze het dagelijks leven op zee van dichtbij – de repetitieve dagen, het strakke schema dat gehaald moet worden, de stilte.