Dit lees ik onder de parasol of voor de ventilator

Het is ongeveer een maand na het overlijden van zijn schoonzusje als Rens Weenink me mailt. ‘Ze wilde zelf niet meer leven.’ Ze hadden een bijzondere band, vertelt hij. Net als zijn schoonzusje kreeg ook hij ooit de diagnose borderline. Hij herkende de nare gedachten.

Na haar dood praatten haar dierbaren over het enorme verdriet, over haar positiviteit, over haar pijn. Maar er miste een verhaal, vond Rens. Want hij had het gevoel dat haar diagnose mensen er soms juist van weerhield om echt naar haar te luisteren: ‘Ze heeft immers borderline, dus we kunnen haar niet begrijpen’. Maar haar pijn bestond ook uit iets waar iedereen wel eens mee worstelt, maar waar je weinig over hoort: onzekerheid.

In de aanloop naar de uitvaart probeerde Rens ‘een mooi en perfect gedichtje’ te maken. Maar het lukte niet, want hij kreeg allerlei ‘impostor’-gedachten. Kon hij dit wel? Wat als hij door de mand zou vallen? En toen wist hij het: dáár moest hij over vertellen. ‘Want met elke uiting die je kiest kan je de ander een stukje zekerder, of onzekerder maken.’

En zo besloot hij zijn schoonzusje te eren – niet door perfectie na te streven, maar door zijn eigen onzekerheden te delen in het praatje bij haar uitvaart. ‘En zo de wereld wat veiliger te maken.’

Jullie verhalen

Rens nam contact met me op naar aanleiding van mijn stukken over het impostor phenomenon – de angst om door de mand te vallen. Zijn verhaal laat zien dat het kan helpen om open te zijn over je onzekerheden, wat ik ook betoogde in het essay dat ik onlangs publiceerde over mijn persoonlijke ervaring met impostorgedachten.

In mijn inbox, de bijdragesectie van De Correspondent, op sociale media – overal lieten mensen me weten dat ze mijn gevoelens herkenden. In een nieuw stuk zet ik de reacties op een rij. Hoe uit dat impostor phenomenon zich? Waar komen die gedachten vandaan? En wat kun jij of kan de organisatie waar je werkt eraan doen?

Zo vertelde communicatieadviseur Kim dat zij aan het begin van haar nieuwe baan bij de overheid bijna dagelijks huilend aan de telefoon hing met vriendinnen. Tot ze besloot om een senior collega in vertrouwen te nemen over haar impostorgedachten. Sindsdien durft ze er open over te zijn, en blijkt dat dat gewoon kan in haar organisatie. ‘Ik durf het door deze veilige omgeving ook uit te spreken als ik iets niet weet of wanneer ik een fout maak.’

Kims verhaal en andere reacties lees je in het artikel. Ik ontving zo veel mooie berichten dat het onmogelijk was om alle verhalen te delen in een publicatie. Dus of jouw verhaal het artikel nu heeft gehaald of niet: heel erg bedankt voor je openhartigheid!

En ook weer veel dank aan Willem de Haan, die voor de droogkomische foto’s bij het stuk mensen liet poseren met zelfgemaakte bokalen (die je misschien nog herkent van het essay).

Mijn volgende stuk

Ik zet op dit moment een stuk in de steigers over stelligheid in het publieke debat. Ik heb het idee dat er aan talkshowtafels, op sociale media en in de politiek veel stellige uitspraken worden gedaan. Maar is dat inderdaad zo? Zo ja, gebeurt dat nu meer dan vroeger? En waarom dan?

Mocht je tips hebben voor publicaties of onderzoekers die me hier meer inzicht in kunnen geven, ik houd me aanbevolen. Ze zijn welkom in de bijdragesectie hieronder (alleen voor leden van De Correspondent) of via de mail.

Wat ik lees

Met de hitte wil ik (naast de Tour de France kijken) vooral boeken lezen – of dat nou onder een parasol is of gestationeerd voor een ventilator. Deze week las ik Zorg van collega Lynn Berger. Een mooi en belangrijk boek, dat me op de ene pagina een brok in de keel bezorgde om me op de volgende een zetje richting de barricades te geven. Lynns boodschap is kraakhelder: we moeten veel beter zorgen voor de zorg.

Ook ben ik bezig in Purity – mijn derde roman dit jaar van de Amerikaanse schrijver Jonathan Franzen. Het recente Crossroads vond ik zo goed dat ik besloot een Franzen-inhaalslag te doen. Dus ging ik door met Freedom uit 2010, vervolgens begon ik dus aan Purity, uit 2015, om hierna verder te gaan met het bejubelde The Corrections uit 2001. In de vuistdikke boeken leer je mensen van vlees en bloed kennen – en met al hun gebreken en onhebbelijkheden ga je toch van ze houden. De boeken zijn niet echt plotgedreven, het gaat vooral om de menselijke relaties, die gevat worden in geniale dialogen en gedachtekronkels, en de maatschappelijke ontwikkelingen die in de verhalen doorsijpelen. (Zie de website van uitgeverij Prometheus voor de Nederlandse vertalingen.)

Stoks aanstekelijke tekenstijl maakt je vrolijk en de grote vragen die ze opwerpt, zetten je tegelijkertijd aan het denken

Verder las ik onlangs De filosoof, de hond en de bruiloft van striptekenaar Barbara Stok. De graphic novel gaat over Hipparchia van Maroneia, een van de eerste vrouwelijke filosofen. Hipparchia groeide op in de vierde eeuw voor Christus in een rijke Griekse familie, en ontwikkelde interesse in filosofie in een tijd dat dat voor vrouwen absoluut niet de bedoeling was. Als ze een filosoof ontmoet die geen waarde hecht aan bezit, gooit ze haar leven radicaal om. Stoks aanstekelijke tekenstijl maakt je vrolijk en de grote vragen die ze opwerpt, zetten je tegelijkertijd aan het denken. Ook dit boek was aanleiding tot een kleine inhaalslag: ik las Stoks autobiografische Lang zal ze leven! en heb haar graphic novel over Vincent van Gogh al op mijn nachtkastje klaarliggen.

Wil je meer leestips? Deze week deelden we op De Correspondent de boeken die wij deze zomer lezen. Zo vertelt Jelmer Mommers wat hij zo goed vond aan Crossroads, beschrijft Marc Chavannes hoe Buitenleven van collega Nina Polak hem onder de huid kroop en deelde ik mijn tip over Stoks graphic novel over Hipparchia. Meer tips vind je in het artikel. Veel leesplezier!

Tot slot...

...was ik, net als Marc, gegrepen door Nina’s nieuwe boek Buitenleven. Ook haar stukken over hedendaagse cultuur zijn het aanbevelen waard, zoals die over het eerste zelfhulpboek van Nederland of die over de serie WeCrashed, die laat zien dat werk tegenwoordig vooral ontzettend leuk moet zijn (tot het dat niet meer is...).

Heb jij hulp nodig of maak je je zorgen over iemand in je omgeving? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900-0113 (24/7 bereikbaar) en 113.nl.