Op 12 juni schreef ik over een geheim dossier dat ik aantrof in het openbare Tweede Kamer-archief in Den Haag. Ik stuitte op dit geheime dossier omdat ik voor onze serie ‘Dossier Staatsgeheimen’ onderzoek deed naar de veelbesproken staatsgeheimen rond de Surinaamse militaire coup van 1980, en de mogelijke betrokkenheid daarbij van een Nederlandse kolonel. Veel van het onderzoek dat de Nederlandse overheid naar deze kolonel Hans Valk liet uitvoeren is openbaar, maar enkele belangrijke bijlagen, waaronder getuigenverklaringen, zijn geheim en komen pas in 2060 in de openbaarheid. Toch trof ik één van die getuigenverklaringen in het openbare archief aan. De getuige in kwestie beweert, in tegenstelling tot de conclusie van het onderzoek dat wel openbaar is, dat Valk schuldig is aan het plegen van de coup.
Na publicatie van het artikel werd ik zowel vanuit Suriname als Nederland door verschillende media benaderd. Ik stond onder anderen in de krant De Ware Tijd en was te horen op de Surinaamse radio. Ik ontving ook bericht van het Nationaal Archief; het dossier dat ik had aangetroffen was ten onrechte in het openbaar archief terechtgekomen. Inmiddels is het verwijderd en wordt de status van het dossier hersteld - oftewel: gaat het weer terug naar het depot waar het thuishoort, bij de andere getuigenverklaringen die tot 2060 geheim blijven.
Enkele lezers waren benieuwd naar de reactie van SP-Kamerlid Harry van Bommel, die zich al jaren inzet voor het openbaar maken van de dossiers. Van Bommel noemt het ‘vreemd’ dat de getuigenverklaring zomaar in het openbaar archief ligt en denkt dat het om ‘een vergissing’ gaat. Maar niet zomaar een vergissing, onderstreept hij: voor de getuige had deze openbaarheid, als het dossier in de verkeerde handen terecht was gekomen, vervelende gevolgen kunnen hebben.
Daarnaast adviseerden een paar mensen het dossier, waarvan ik een kopie had gemaakt, uit mijn huis te verwijderen. Vooralsnog heb ik geen vreemde types aan mijn deur gehad, maar in het kader van ‘je-weet-maar-nooit’ is toch besloten de kopie te vernietigen. Immers: wij zijn in deze serie vooral geïnteresseerd in de mechanismen van geheimhouding en ontsluiting, en de verhalen die in archieven besloten liggen - we zijn geen tegenstanders van het staatsgeheim an sich.
Dus voor iedereen die van plan was een bezoek aan mijn huis te brengen: er is niets meer te vinden.
Eerder in Dossier Staatsgeheimen: het geheime Suriname-dossier Sinds de militaire coup van Desi Bouterse in Suriname in 1980 wordt er veel gespeculeerd over de rol van Nederland. Minister Frans Timmermans (Buitenlande Zaken) weigert een deel van het onderzoek naar de Nederlandse betrokkenheid openbaar te maken. De reden? Privacy van de betrokkenen. Vreemd, want in een openbaar dossier blijkt precies het soort informatie te liggen dat de overheid geheim wil houden.Deze serie wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten, en kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!