Update

Bekijk hier hoe Nederlandse vrouwen hun gynaecologische onderzoek ervaren

Françoise Molenaar
Sociaal onderzoeker
Infographics door Irene Stracuzzi. Illustratie door Cheyenne Goudswaard (voor De Correspondent).

Ik deed onderzoek naar hoe vrouwen en mensen met een baarmoeder gynaecologisch onderzoek ervaren. In dit artikel ga ik in op de methode die ik daarvoor heb gebruikt.

Bijna een kwart van de vrouwen (23 procent) heeft traumatische ervaringen met gynaecologisch onderzoek. Een veel grotere groep (41 procent) ervaart het als beschamend en 44 procent heeft ronduit pijn bij het onderzoek. Dat blijkt uit een enquête die ik onder bijna 1.500 vrouwen hield.

Vandaag publiceer ik bij De Correspondent over mijn onderzoek – maar ook over de bredere vraag waarom gynaecologisch onderzoek vaak zo onprettig is, en

In onderstaand artikel ga ik dieper in op de methodologie die ik gebruikt heb. Ook kun je hier de data van de enquête bekijken.

Hoe ik te werk ben gegaan

Ik gebruik in dit artikel de resultaten van die ik begin september in Nederland verspreidde via mijn Facebook, LinkedIn en het vriendinnennetwerk van mijn 76-jarige moeder. Binnen een week kreeg ik 1.435 anoniem ingevulde vragenlijsten terug.

De vraag is natuurlijk altijd hoe representatief mijn eigen netwerk is voor alle vrouwen en mensen met een baarmoeder in Nederland. Hoewel ik hier geen sluitend antwoord op kan geven, zie ik in de data wel terug dat de vragenlijst is ingevuld door vrouwen die regelmatig met gynaecologisch onderzoek te maken krijgen en/of voor wie dit onderzoek mogelijk extra problematisch is.

Een aantal belangrijke aspecten:

  • De respondenten komen uit heel Nederland. Het percentage respondenten dat in de vier grootste Nederlandse steden (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag) woont (14 procent) is vergelijkbaar met het deel van de Nederlandse bevolking dat in deze steden woont (16 procent). Ik heb dus vrouwen buiten mijn eigen grootstedelijke netwerk weten te bereiken. 
  • Mijn onderzoek werd ingevuld door vrouwen tussen de 20 en de 76 jaar – met een piek tussen de 28 en 51 jaar. Dit valt grotendeels samen met de vrouwen die een uitnodiging krijgen voor het maken van een uitstrijkje.
  • Het percentage respondenten dat aangeeft tot de LHBTI+-gemeenschap te behoren (7 procent) is vergelijkbaar met de percentages in de gehele Zeker voor trans personen kan gynaecologisch onderzoek erg beladen zijn, dus het is belangrijk dat deze groep ook bereikt is door het onderzoek. 
  • Het percentage respondenten met (10 procent), (9 procent), en vaginale pijn (5 procent) is vergelijkbaar met de percentages in de gehele Nederlandse bevolking. Voor deze vrouwen is het gynaecologisch onderzoek vaak extra pijnlijk vanwege hun aandoening.

Twee groepen respondenten zijn over- of ondervertegenwoordigd:

  • Vrouwen die momenteel in een vruchtbaarheidstraject zitten – of hier ooit in hebben gezeten – zijn sterk oververtegenwoordigd. Zo geeft 29 procent van de respondenten aan hiermee te maken te Deze vrouwen krijgen heel regelmatig te maken met gynaecologische onderzoeken en zijn daardoor wellicht eerder geneigd geweest dit onderzoek in te vullen. 
  • Het percentage respondenten dat aangeeft ooit seksueel geweld ervaren te hebben (26 tot 32 procent, afhankelijk van de vraag) is lager dan het landelijk gemiddelde van Deze vrouwen, die waarschijnlijk meer moeite met het gynaecologisch onderzoek hebben, waren mogelijk ook minder bereid om de vragenlijst in te vullen. Ik heb in mijn oproep ook een ‘trigger warning’ toegevoegd om vrouwen te waarschuwen dat er vragen over seksueel geweld gesteld zouden worden.

Hieronder vind je grafieken van een aantal belangrijke

De drie belangrijkste redenen waarom vrouwen gedurende de laatste vijf jaar (of überhaupt nog nooit) geen gynaecologisch onderzoek gehad hebben, zijn het gebrek aan medische noodzaak (9 procent), omdat ze het onderzoek onprettig vinden (3 procent) en omdat ze ooit een vervelende ervaring gehad hebben (1 procent). 

Correctie 19 oktober 2022: In een eerdere versie van dit artikel stond dat 41 procent van de vrouwen in Nederland seksueel geweld heeft ervaren. Dat is aangepast naar 45 procent. Het gaat bij dit percentage om seksueel en/of fysiek geweld.