Suze Robertson, ten onrechte vergeten pionier van de schilderkunst

Het verhaal van de Haagse Suze Robertson (1855-1922) is te lezen in haar tekeningen en schilderijen. Zij was een pionier die heel jong haar moeder verloor en zich zonder voorbeeld een weg knokte in de Nederlandse en internationale kunstwereld.

Ze maakte donkere schilderijen, met een fors penseel, van binnenhuistaferelen, een straatje, de Vischpoort in Harderwijk, een bleekveld. Ingetogen maar sociaal bewogen realisme. De buitentaferelen doen denken aan Van Gogh en Mondriaan in hun vroege jaren; de binnenscènes gaan soms richting Vermeer.

Robertson beeldde meer vrouwen dan mannen af – een vrouw kon moeilijker mannelijke modellen krijgen. Als zij op straat schilderde werd zij uitgejouwd. Al jong wist zij een plek in de cursus naakt aan de Rotterdamse academie te veroveren – hoogst ongebruikelijk en ongepast voor die tijd.

In de kunstwereld werd Robertson gaandeweg meer gewaardeerd in haar tijd, al vond men haar moeilijk te plaatsen. Na haar betrekkelijk vroege dood raakte zij vergeten, terwijl zij een belangrijke brug naar de modernen sloeg.

Suze Robertson duwde tegen de grenzen van het realisme en ontworstelde zich aan de vergelijking met de – ook veel in beige werkende – Haagse School. Werken als Pietje – lezend meisje^* (1898) met abstracte gouden vlakken brachten haar even in de buurt van Klimt en Schiele. Haar ingetogen taferelen waren te ernstig en te ongemakkelijk om aan te schuiven bij de impressionisten.

In het Haagse museum Panorama Mesdag is een mooie en zorgvuldige overzichtstentoonstelling van Robertsons werk te zien. De liefdevolle beschrijving van haar worstelende leven wordt ontsierd door één gedateerde vanzelfsprekendheid. Er staat dat zij haar dochtertje in een pleeggezin onderbracht om te kunnen werken. Onvermeld blijft dat er ook een vader in het spel was, die ook schilderde.