In de zorgdiscussie verdienen mannen meer dan een bijrol

Rosita is verpleegkundige en moeder van twee kinderen. Vorig jaar besloot ze meer te gaan werken: van 16 uur in de week ging ze naar 20 uur. Dat beviel goed, want ze is nu minder financieel afhankelijk van haar echtgenoot en ze vindt haar werk leuk. Ook haar man vond het ‘helemaal prima’ dat ze meer ging werken.

Rosita is één van drie vrouwen die voorbijkomen in de campagne Wil je meer werken? Laat het merken! Die werd deze week gelanceerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en richt zich op deeltijdwerkende vrouwen die misschien wel meer zouden willen werken, net als Rosita. 

Daar zijn ‘talloze’ mogelijke redenen voor, aldus de begeleidende tekst. ‘Misschien kom je erachter dat een paar uur meer werken je veel kan opleveren. Wellicht wil je meer uitdaging. Of meer contact met je collega’s.’ 

De nood is hoog, zeker in het onderwijs en de zorg

Het is geen toeval dat het ministerie juist nu deze campagne lanceert: er is een enorm personeelstekort. Met name in sectoren waar veel vrouwen werken, zoals onderwijs en zorg, is de nood hoog. Die vrouwen werken veelal in deeltijd, en dus dachten ze bij het ministerie: als die vrouwen nou eens allemaal een paar uur per week méér gaan werken, dan lopen we op die personeelstekorten een heel eind in.  

Dat deeltijdwerkende vrouwen de rest van de tijd heus niet op de bank zitten, wordt volmondig erkend: wie meer gaat werken heeft misschien ‘minder tijd voor het huishouden, de kinderen of hulpbehoevende naasten’. Het ministerie adviseert vrouwen ‘hierover in gesprek te gaan met je partner, kinderen of andere mensen in je omgeving’. 

‘In gesprek gaan’? Laten we de cijfers eens op een rijtje zetten. 

Vrouwen besteden gemiddeld 26,5 uur per week aan onbetaald werk – de zorg voor kinderen, mantelzorg en het huishouden. Mannen: 17,4 uur. Dat onbetaalde werk is belángrijk werk, want het maakt betaald werk mogelijk en is de motor van de economie. En het is werk waar we de komende jaren steeds meer van nodig zullen hebben – met name mantelzorg.

De overheid wil dus dat we én meer betaald gaan werken, én meer onbetaald. Over de (on)mogelijkheid van die combinatie, moeten vrouwen nu dus zelf ‘het gesprek aangaan’.

Het zijn altijd de vrouwen die zich moeten aanpassen

Dat vrouwen zoveel meer tijd besteden aan onbetaald werk heeft talloze redenen. Mannen zijn minder bereid tijd te besteden aan zorg. Er is een sterke moederschapsideologie die dicteert dat vrouwen nu eenmaal beter voor kinderen kunnen zorgen. En de samenleving is volledig ingericht op een voltijdwerkende man en een deeltijdwerkende vrouw (denk: schooltijden die uit de pas lopen met werktijden, een ‘participatiesamenleving’ waarin steeds meer mantelzorg nodig is, en hele sectoren waar een voltijdscontract nauwelijks te vinden is – zoals de professionele zorg).

Als je wilt dat vrouwen meer betaald werk gaan doen, dan zul je dus niet alleen de vrouwen, maar dat hele systeem moeten veranderen. Onder meer door mannen zover te krijgen dat ze meer onbetaald werk gaan doen. Dat bereik je niet door ze een bijrol te geven, zoals in de video over Rosita, wier man op maandag en dinsdag halve dagen is gaan werken omdat ze zo samen ‘de balans’ kunnen bewaken. Nee, daarvoor zou de zorgparticipatie van mannen óók speerpunt moeten zijn van een campagne.

Een campagne die het platslaat tot een persoonlijke keuze van vrouwen

Bij het ministerie weten ze heus wel dat een complex maatschappelijk vraagstuk heel veel knoppen heeft om aan te draaien. Toch kozen ze voor een campagne die het personeelstekort platslaat tot een persoonlijke keuze van vrouwen. Dat is een gemakkelijk want herkenbaar frame: het zijn tenslotte altijd al de vrouwen geweest die zich moesten aanpassen aan het systeem, in plaats van andersom. Van alle knoppen is het de meest voor de hand liggende, maar ook de meest misleidende.

Een écht goede campagne erkent die complexiteit juist, in plaats van deze te versimpelen. En richt zich vervolgens niet alleen op individuele vrouwen met een deeltijdbaan, maar op iedereen. Want de vraag hoe we ons betaalde en onbetaalde werk nu en in de toekomst gaan combineren, verdelen en volhouden gaat ons allemaal aan.

Het kost je misschien salaris. Ga daarover in gesprek

Wil je meer zorgen? Wacht niet tot morgen! Met video’s waarin mannen vertellen dat ze meer zijn gaan zorgen, en bijbehorende adviezen. ‘Misschien ga je er in salaris op achteruit. Het kan handig zijn hierover in gesprek te gaan met je partner, kinderen of andere mensen in je omgeving.’

En als we toch bezig zijn: waarom niet óók een campagne die werkgevers oproept het partnerverlof aan te vullen, zodat jonge vaders die voor hun pasgeboren baby willen zorgen daar niet 30 procent van hun salaris voor hoeven in te leveren? 

Of een campagne om het zorgverlof uit te breiden en de werkweek flexibeler in te delen, zodat mantelzorgers betaald en onbetaald werk beter kunnen combineren? 

Laten we dáárover eens in gesprek gaan.

Meer lezen?