Hoe ik Maryo kan herkennen, vraag ik haar aan de telefoon op weg naar onze afspraak. ‘Ik sta naast een bus vol piemels in zegt Maryo.

Gevonden.

In de roodgloeiende Geleenstraat, een van de twee Haagse straten waar je delen Maryo Kleinbussink (43) en haar collega’s deze woensdagavond flyers uit. Ze werkt bij dat sekswerkers helpt hun werk veilig te doen. Die kunnen er gratis soatests krijgen, condooms en glijmiddel en tegen een kleine vergoeding doet een boekhouder hun belastingaangifte – de meeste sekswerkers zijn

Maar vanavond richt de stichting zich eens niet op sekswerkers, maar op hun bestaansreden. De klant. Maryo en haar collega’s delen flyers uit waarop staat: ‘Ik neem mijn verantwoordelijkheid.’

Hoe je sekswerkers fatsoenlijk bejegent

In het gesprek over betaalde seks worden twee perspectieven doorgaans het felst belicht: dat van beleidsmakers en dat van sekswerkers. De bezoeker komt zelden aan het woord. Juist voor hem, en in mindere mate haar, rukt de piemelbus uit.

De bus is een samenwerkingsactie van Spot46 en de lokale GGD Haaglanden. Elk halfjaar houdt hij halt in de rosse straten van Den Haag. Bezoekers kunnen er een anonieme soatest krijgen, en op straat rond de bus wordt voorlichting gegeven over hoe je sekswerkers fatsoenlijk bejegent: betaal goed, gebruik een condoom, doe alleen wat je afspreekt, behandel de sekswerker als mens.

Dat het gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag steeds breder gevoerd wordt, merkt Yvon Overgoor (43), coördinator sekswerk bij de gemeente Den Haag, ook aan de sekswerkers en klanten die zij spreekt. Vanaf het trapje van de testbus, waar ze een leeg plaspotje overgooit tussen haar handen, zegt ze: ‘Er komt meer bewustzijn over wat precies een grens overgaat – stealthing bijvoorbeeld, het stiekem Hopelijk worden mannen zich steeds bewuster van hun aandeel in veilige seks en in veilig sekswerk. We moeten het minder hebben over: hoe kan de vrouw zich beschermen? En meer over: hoe kan de man – of de klant – zijn verantwoordelijkheid nemen?’

Niet: hoe kan de vrouw zich beschermen? Maar: hoe kan de man – of de klant – zijn verantwoordelijkheid nemen?

Komt mooi uit, want in de Geleenstraat vind je vanavond elke man ooit. Een schoolpleinvader, een zwemlesvader, de zwemleraar. Een man met dreadlocks zo lang dat hij er een lus in heeft gelegd. Drie bouwvakkers met stopverf aan hun vingers. Een man met een vierkante Deliveroo-zak op zijn rug – hij komt alleen pad thai afgeven door een raam. Een man die Für Elise fluit en steeds nét voor het einde opnieuw begint. Een man op een fiets, hij trapt in zijn één. En Perry, een zestiger uit Delft in een wind- en waterdichte jas.

Perry (61) ontmoet de liefde van zijn leven op zijn vijftiende. Ze zijn bijna veertig jaar samen als zij om het leven komt bij een auto-ongeluk. Anderhalf jaar later bezoekt Perry voor het eerst een sekswerker; als weduwnaar mist hij de fysieke intimiteit, maar vooral ook het kletsen. Daarom bezoekt hij alleen privéhuizen en geen ramen: dan kan hij vooraf online opzoeken of de dames er Nederlands spreken. Toch is hij vanavond in de Geleenstraat, voor de testbus. ‘Ik heb de organisatie zelf gemaild om te vragen wanneer ze weer kwamen. Het voelt veilig om me hier te laten testen omdat iedereen normaal doet over’ – hij gebaart naar de ramen – ‘dit allemaal.’

Perry’s eerste bezoek aan een sekswerker was ‘een beetje vreemd’. ‘De hele sfeer: er lag een rode, glimmende vloer, dat is toch bijzonder.’ Inmiddels is hij er op z’n gemak, hij gaat elke drie weken en brengt dan voor 150 euro een uur door met een vrouw naar keuze. Welke verantwoordelijkheid neemt Perry, als klant? Hij gebruikt condooms en maakt van tevoren afspraken over wat ze gaan doen. Altijd in het Nederlands dus, om misverstanden te voorkomen. En hij let erop dat de dame er zelf ook een beetje zin in heeft. Hij trof eens een meid die ‘met lange tanden’ tegenover hem zat, toen haakte hij af. ‘Dan krijg je toch het idee dat ze daar niet uit eigen beweging zit. Daar wil ik niet aan meewerken.’

Op kringverjaardagen houdt hij het voor zich, maar voor zijn beste vrienden is het geen geheim dat Perry weleens betaalt voor seks. Meer openheid van klanten daarover zou volgens hem goed zijn. ‘Het oudste beroep ter wereld en zo. Laten we niet doen alsof niemand er gebruik van maakt. Zolang niemand praat over hoeveel plezier ze eraan beleven, hoor je alleen verhalen over dingen die misgaan.’ Met alle beeldvorming, voorgestelde verboden en inperkingen van de rechten van sekswerkers Dat sekswerkers legaal hun werk kunnen doen is ook voor Perry, als klant, belangrijk. ‘Ik voel me zelf ook graag veilig als ik een sekswerker bezoek.’

Het veiligste land ter wereld voor sekswerk? Daar waar het legaal is

Precies de reden dat Aoife (41) uit Noord-Ierland vandaag 800 kilometer vloog, toen een trein en daarna een tram pakte naar de Geleenstraat. Haar naam klinkt een beetje als ‘Eefje’, zo leerde ze tijdens een vorig bezoek aan Nederland. Ze is hier regelmatig, want in haar thuisland kun je gearresteerd worden als je iemand betaalt voor seks.

In Noord-Ierland geldt sinds 2017 een constructie die ‘het Zweedse model’ is gaan heten – naar het land dat in 1999, een verbod invoerde op betalen voor seks. Zogezegd om de sekswerkers te beschermen tegen uitbuiting. sekswerkers doen in die landen hun werk ondergronds, zonder rechten en zonder bescherming. In de praktijk, zo laat na zien, brengt zo’n verbod sekswerkers vaak juist verder in gevaar. Het volledig legaliseren én decriminaliseren van sekswerk daarentegen heeft Nieuw-Zeeland, het eerste land dat die route bewandelde, is nu voor sekswerkers ter wereld.

Aoife loopt traag langs de ramen. ‘Cool drinks, hot girls’ staat erop. ‘Sado. Maso. Albanian. Massage. Spanking (no sex). Extreme fantasy.’ Ze weet nog niet of ze vanavond ergens naar binnen gaat. Ze zoekt, vermoedt ze, iets anders in sekswerk dan de meeste mensen die hier rondlopen. ‘Heteroseks is vaak afgelopen als de man gespoten heeft. Zo rechttoe rechtaan is het voor mij niet.’ Aoife kreeg bij de geboorte het label ‘man’ en identificeert zich als vrouw. Haar transitie liep vast omdat ze ziek werd van de vrouwelijke hormonen. ‘Dus nu zie ik er nog steeds uit als man, maar dan’ – ze brengt haar gezicht dicht bij het mijne en knippert –‘ook nog zonder haar. Zie je? Zelfs mijn wimpers vielen uit.’

Sekswerkers zijn voor Aoife ‘een veilige plek om te oefenen’. Door de hormonen is Aoifes geslachtsdeel naar eigen zeggen nogal onbetrouwbaar geworden. ‘En ik heb borsten, dus wanneer ik me zou uitkleden bij een partner die ik in het wild ontmoet, voel ik me verplicht om van alles uit te leggen. Sekswerkers hebben alles al gezien. Die hebben over het algemeen een veel minder beperkt idee van wat een lichaam is, wat seks is.’

Dan schiet ze ongenadig in de lach. Ze wijst naar de testbus, waarop naast piemels ook vulva’s, tieten, tongen en ballen te ontwaren zijn. ‘Ik zie’, schokschoudert ze, ‘werkelijk overal prolapsen in’. Zo ook in de Keith Haring-achtige ondersteboven-hartjes, waar ik (vooralsnog) balzakken in zag. Een prolaps krijg je als je interne organen verzakken en via je kont naar buiten komen. Gebeurt weleens tijdens de anale seks. Aoife: ‘En waar het hart van vol is…’

Maryo Kleinbussink samen met medewerkers van Spot46 en GGD Haaglanden voor de bus in Keith Haring-stijl

Tegen bijna alle soa’s is wel een kuurtje

Aoife gaat de bus in voor haar test. Tussen zes en halfnegen vandaag zijn zij en zo’n twintig anderen binnen geweest. Dat is gemiddeld, volgens coördinator Yvon. Op een rustig moment schiet ik zelf de bus in voor een ‘consult’. We doen even alsof ik een man ben – vrouwen worden tijdens deze specifieke actie niet getest. Er zijn twee verpleegkundigen. Een medewerker stelt me vragen over mijn gezondheid, mijn seksuele activiteit, eventuele eerdere soa’s. De ander neemt bloed af en geeft me een plaspotje.

Over vijf dagen krijg ik telefonisch de uitslag. Mochten ze iets vinden, dan kan ik antibiotica ophalen bij de GGD en ben ik volgens de verpleegkundigen een week later ‘weer zo goed als nieuw’. Tegen vrijwel alle soa’s helpt een kuurtje, behalve tegen herpes, dat is voor het leven.

Buiten krijg ik van Maryo van Spot46, zelf voormalig sekswerker, en Emilie Daems (32), maatschappelijk werker en voormalig verpleegkundige voor sekswerkers, nog wat insider-soa-preventietips die ik de moeite van het delen vind. Met deepthroaten – een penis diep in je keel nemen tijdens het pijpen – heb je Hoe dieper de keel in, hoe dunner het slijmvlies, hoe makkelijker ziektekiemen overspringen. En er bestaat tegenwoordig een soort ‘morning-afterpil’ voor hiv genaamd (niet te verwarren met de drug).

Klanten vinden van alles bij een sekswerker

Het is bijna halfnegen, dan is de klantenactie klaar. Er staat nog een rij van vijf mannen voor de testbus, dus er worden geen nieuwe meer aangesproken. Elke man ooit is nog steeds in de Geleenstraat. Een man met een Mechelse herder. Een man in tweed. Een man met een uitbundige drankkegel die nog wat gratis condooms komt pakken. ‘Dank jullie wel, schatjes.’

Twee pubers roepen van een afstandje naar Maryo van Spot46: ‘Wordt er iets in gestopt?’ ‘Nee, nee, ik kan echt geen bloed prikken mevrouw, ik heb lage bloedsuiker!’ Maryo, die lachend een stapel flyers terug in een doos steekt, vindt het mooi om te zien hoeveel interesse de klanten vanavond hadden in haar verhaal. En, benadrukt ze, dat is geen uitzondering.

‘Klanten vinden van alles bij een sekswerker: ontlading, bevestiging, een luisterend oor. Maar vaak heb je als sekswerker óók veel aan je klanten. Toen mijn moeder overleed, was mijn familie nergens te bekennen. Maar mijn vaste klanten vroegen altijd of het ging en of ze iets voor me konden betekenen. Sekswerk is geen eenrichtingsverkeer.’

Aoife heeft de bus verlaten en haar rondje langs de ramen hervat. Ze vertelt hoe zij haar verantwoordelijkheid neemt. Ze zweert bij ‘ongoing, enthusiastic consent’ – doorlopende, enthousiaste instemming. En dat begint bij het zorgvuldig uitzoeken van een sekswerker met wie ze een klik voelt. ‘Ik ben op zoek naar iets vertrouwds. Het zit hem voor mij echt in iemands glimlach maar,’ grinnikt ze, ‘dat gelooft hier natuurlijk niemand.’

Meer lezen?

Sekswerk strafbaar stellen beschermt sekswerkers niet, normaal doen over sekswerk wél Het CDA wil betaalde seks strafbaar stellen. Zo’n verbod betekent niet het einde van sekswerk. Wel betekent het meer gevaar en nog minder rechten voor sekswerkers. Sekswerker en activist Yvette Luhrs legt in dit gesprek uit 2018 uit dat er maar één manier is om sekswerkers te beschermen: normaal doen over sekswerk. Ga naar dit artikel