Dragqueens lezen voor aan kinderen, extreemrechtse mensen boos. Maar wat gebeurt er nou echt in dat zaaltje?

Ze lijkt op het heelal. Op haar vloerlange, diepblauwe jurk zitten duizenden steentjes die elke lamp in het theater reflecteren. ‘Hoi, ik ben Ma’MaQueen.’ Een koningsblauwe stola hangt als een wolk om haar schouders. ‘En ik ben haar dochter, Xtra Xceptit’, zegt de tweede dragqueen. Dat betekent, zegt ze lachend: ‘Ik ben een hoop, accepteer het maar.’ Xtra draagt een paarse afro, perzikkleurig tule en een glittercape.

De queens gaan zo verhaaltjes voorlezen aan de kinderen op het podium van theater LantarenVenster in Rotterdam. Maar eerst willen ze weten of die nog vragen voor ze hebben.

Ik zie denkballonnetjes vol vragen verschijnen boven de hoofden van de aanwezige ouders. ‘Wat vinden jullie ervan dat er honderden mensen komen demonstreren tegen dit voorleesuur? Neonazi’s ook, toch? Hoe voelt het dat er op straat agenten patrouilleren en er security voor de zaaldeur staat omdat ze vrezen voor jullie veiligheid? Zijn jullie oké?’

Maar de ouders wordt even niets gevraagd. Een van de kinderen steekt een hand op.

‘Mag ik chips?’

Dat je jezelf mag zijn, is de boodschap

Het theater organiseert vandaag een voorleesuur, als reactie op het verbieden van dragshows voor kinderen in de Amerikaanse staat Tennessee.^* Drag zou niet geschikt zijn voor kinderen, beslisten politici daar. Sinds de Rotterdamse voorleesmiddag werd aangekondigd, is er een petitie tegen het evenement gestart, een demonstratie georganiseerd en wordt het theater bestookt met dreigtelefoontjes en haatmail.

De voorleesmoeders van dienst zijn dus dragartiesten. Ma’MaQueen, een van hen, legt in een filmpje op Instagram uit waarom. ‘Drag is een uitingsvorm waar elke dragqueen een persoonlijke beweegreden voor heeft. Voor mij is die beweegreden dat ik inclusiviteit en diversiteit wil vergroten. Daarom lees ik voor aan kinderen, omdat ik zelf als klein kind die representatie niet heb gehad. Ik had het heel tof gevonden om die wel te hebben gehad, want voor mij was de zoektocht naar wie ik ben en wie ik wil zijn best wel een strijd. En ik dacht: als ik nou aan kleine kinderen kan laten zien dat jezelf zijn mag en kan, dan kan ik die kinderen besparen wat mij is overkomen.’

Wat voor levensgevaarlijke regenboogpraktijken zouden er plaatsvinden in zaal 1? Ik ben erbij

Verschillende mensen hebben om verschillende redenen problemen met het evenement. Eerst roerde zich De Roze Leeuw, een groep van zelfbenoemde ‘gayservatives.’ Die vindt dat dragqueens ‘onlosmakelijk zijn verbonden met seks en seksualiteit’ en daarom ongeschikt zijn voor contact met kinderen. Ook is ze bang dat dit soort evenementen zorgt voor meer onbegrip richting de homogemeenschap.

Toen liet de jongerenafdeling van Forum voor Democratie van zich horen. Die beschuldigt de drags van ‘grooming’ – het vertrouwen winnen van kinderen, om ze daarna te misbruiken. En er is een bont palet aan rechts-extremisten, waaronder het NSB-vlaggen torsende Voorpost, dat in koor blijft roepen:^* ‘Genderideologie is pedofilie’ en ‘Blijf van onze kinderen af’.

Wat voor levensgevaarlijke regenboogpraktijken zouden er dan plaatsvinden in zaal 1? Ik ben erbij.

Er zijn ranja, chips en glitters

Er zijn veertien kinderen, tussen de twee en tien jaar oud, met hun ouders. De ouders zijn, gemiddeld genomen, millennials met linnen tasjes en mom jeans. Er is een jongen met een piratenhoed. Eerst leest Ma’MaQueen (32 jaar) voor over een humeurige eenhoorn (de NEEhoorn), een hardhorende wasbeer (de WATbeer) en een weerbarstige viervoeter (de KUS-m’n-KONT-hond). Daarna leest Xtra (50 jaar) voor uit Ik ben ik en jij bent jij – ‘net iets anders, allebei’.

Een kind in een Spider-Man-pak pikt een lippenstift uit de handtas van Ma’Ma en cirkelt daar net zo lang mee over haar gezichtje tot haar snoet egaal fuchsia is. Een kind kent elke zin van elke bladzijde van De NEEhoorn uit haar hoofd. Een kind speelt keyboard, zegt ze tegen de queens, en mag dat de volgende keer meenemen van Xtra. Een kind klimt op een theaterstoel en die stoel klapt, met kind ertussen, dubbel. Ik moet daar erg om lachen. Er is ranja (framboos), er zijn chips (naturel en paprika, zonder ribbels) en Ma’MaQueen perforeert per ongeluk een vloerkussen als ze eroverheen loopt met haar stilettopumps.

Na het voorlezen plakken de kinderen die dat willen glitters op hun gezicht. Ten slotte mogen ze zich verstoppen in de zaal en doen de queens alsof ze onmogelijk te vinden zijn. Voor Xtra blijkt de zoektocht trouwens écht uitdagend, want ze is haar bril thuis vergeten. Eén kind heeft zich wel heel goed verstopt: dat komt als iedereen de jas alweer aanheeft opeens achter een gordijn vandaan, glunderend.

Tot zover de voorleesochtend. Kinderen blij, ouders blij, zelfs die van lipstick-Spider-Man – ik heb het nagevraagd. Drags blij, want ze vonden de onbevangen vragen van de kinderen geweldig – of je wel keyboard kunt spelen met zulke nagels, bijvoorbeeld. Iedereen had een leuke ochtend. Een jongen die tussen zijn ouders in de zaal uit huppelt, vraagt hun: ‘Gaan we morgen weer?’

En toch is dit, een uur later, de situatie in de foyer van het theater:

Een man, de ogen wijd opengesperd, bonkt met zijn vuisten tegen de pui. Hij roept óf ‘kut-pe-do’s’ óf ‘daar-staan-ze’. Het is iets met drie lettergrepen, maar ik ben een belabberde liplezer en hij staat een paar meter verderop. Soms stopt hij even met stompen, om héél hard naar ons te wijzen. Hij neemt een klein aanloopje en probeert door het glas heen te trappen. Hij neemt een tweede aanloopje, maar zijn maat houdt hem tegen. Dan gaat hij nóg harder roepen. Nu versta ik het: het is toch ‘kutpedo’s’.

Wie krijgt er nou seksuele gedachten bij een dragqueen?

Liesbeth Beeftink, die de voorleesmiddag vanuit het theater LantarenVenster organiseerde, nam drie dagen voor het evenement contact met me op. Telefonisch, want wat ze ging zeggen wilde ze uit veiligheidsoverwegingen nergens op schrift hebben. Het evenement is stiekem vervroegd van 14.00 uur naar 10.30 uur, zodat de kinderen en hun ouders niet geconfronteerd worden met schreeuwende betogers. Ook staat er politie stand-by en is er extra beveiliging ingeschakeld. Het voorlezen zelf is verplaatst van de foyer naar zaal 1, want de foyer is vanaf de straat te zien.

Slim, zo blijkt nu, want op straat hebben zich zondag rond 13.00 uur al honderden demonstranten verzameld: het overgrote deel dat de dragqueens komt steunen en ongeveer vijftig die tégen het evenement zijn.^*

Wat de tegendemonstranten gemeen hebben? Ze willen, naar eigen zeggen, ‘onze kinderen’ beschermen. Daarom staat op hun bordjes: ‘Seksualisering van kinderen, niet in onze naam!’ en ‘Bescherm onze gezinnen’. Maar waar komt dat idee (‘homo’s zijn pedo’s’) eigenlijk vandaan?

De lhbti-agenda? Je bedoelt het Grote Boek waarin we al onze brunches opschrijven?

De hardnekkige complottheorie dat homoseksuelen uit zijn op het verleiden van kinderen speelt een rol, de volslagen fictieve ‘gay agenda’. Die agenda komt ook even ter sprake als de queens zich omkleden voor het protest. Xtra heeft haar neus even gehighlight; afhankelijk van hoe de zon hem raakt kleurt die nu groen, geel of paars. ‘De lhbti-agenda?’ schalt het door het theater. ‘Je bedoelt het Grote Boek waarin we al onze brunches opschrijven?’

Ma’MaQueen: ‘Als mensen een seksuele gedachte krijgen op het moment dat ze drags zien in de buurt van kinderen, denk ik: oh my God, YOU are disgusting. Want jíj legt die link, jíj maakt die associatie. En dat maakt jou twisted. Het feit dat wij als community staan voor jezelf kunnen zijn en het vieren van je seksuele geaardheid en vrijheid, wil niet zeggen dat we het daar expliciet met kinderen over hebben.’

Dat vertelt ze me in de foyer, waar we wachten op politiebegeleiding om naar buiten te kunnen, het protest in. Er wordt nog steeds op de ruiten gebonkt. De situatie buiten is dermate dreigend dat de queens wordt ontraden alleen de straat op te gaan. Verderop is een vak met regenboogkleurige vóór-demonstranten die Beyoncés nieuwste plaat pompen op bluetoothboxen – daar willen de queens naartoe.

Niemand vraagt: wat gebeurt er tijdens zo'n voorleesuur?

Tussen het voorleesuur en het protest in hebben Ma’Ma en Xtra vanuit het theater onophoudelijk interviews gegeven: aan de Volkskrant, aan Trouw, aan NRC, aan Hart van Nederland – allemaal kregen ze tien minuten om aan de drags te vragen hoelang ze al aan drag doen (Ma’Ma acht jaar, Xtra vier jaar), hoe ze er ooit mee in aanraking zijn gekomen (Xtra: ‘Via mijn zoon van 25’), waarom het goed is als kinderen eens een dragqueen ontmoeten (‘omdat ze dan zien dat ze alles kunnen worden wat ze willen’) en hoe ze de ophef ervaren (‘het is helaas niets nieuws, maar we voelen ons strijdlustig’).

Als ze foto’s van een daadwerkelijke voorleesdag zouden gebruiken, zou niemand hun petities tekenen

Heel fijn, al die interviews, vindt Xtra. Want ze heeft vandaag eindelijk zélf haar verhaal kunnen doen. ‘Mijn foto stond ineens overal online deze week, en desondanks heb ik me nooit eerder zó onzichtbaar gevoeld. Mijn gezicht werd gebruikt om een uit de lucht gegrepen, eng punt te maken, en mij werd intussen niks gevraagd. Geen tegenstander die me heeft opgebeld om te vragen wat er nou eigenlijk gebeurt tijdens zo’n voorleesuur.’

Het waren doorgaans bewerkte foto’s van de queens, die online circuleerden. Bijvoorbeeld Xtra in hotpants (geknipt uit een foto die was genomen bij een evenement voor volwassenen), die achter een kind op een fietsje met zijwieltjes lijkt aan te rennen. Tekstwolkjes erbij: ‘Ik wil aan je voorlezen!’ Kind op fiets: ‘Maar mevrouw, ik ben nog maar zeven jaar!’

Ma’MaQueen: ‘Ze pakken foto’s die ergens in het nachtleven zijn genomen, bewerken die, plakken er kinderen bij en rukken alles totaal uit zijn verband. Als ze foto’s van een daadwerkelijke voorleesdag zouden gebruiken, zou niemand hun petities tekenen, natuurlijk.’

Kritiek uit de eigen gemeenschap

Het geweld tegen de queer gemeenschap neemt al een tijdje toe. Eerder deze maand werd een jeugdbijeenkomst van de Eindhovense afdeling van lhbtq-belangenorganisatie COC verstoord door voetbalhooligans.^* Die probeerden de regenboogvlag in de fik te steken en gaven een COC-medewerker die dat probeerde te voorkomen een kaakstoot. Ook werden medewerkers van dragbar Dorothy’s in Groningen mishandeld.^*

Wat haar verbaast, zegt Xtra, is dat de kritiek op dragvoorleesmiddagen nu ook vanuit de eigen gemeenschap komt. Ze doelt op leden van De Roze Leeuw, die zelf homo zijn, maar ageren tegen wat zij noemen ‘de regenbooglobby’. Die werkt volgens hen juist in de hand dat er meer antipathie tegen queer personen ontstaat.

Waar de Leeuwen aan voorbijgaan, is dat het juist dragqueens en trans personen zijn geweest die altijd voorop hebben gelopen in de homo-emancipatiestrijd. Door hun hyperzichtbaarheid waren zij degenen die voorgingen en de klappen opvingen – letterlijk. Queens hebben de weg bereid voor alle queer organisaties die daarna legaal mochten bestaan.

Xtra heeft alle kinderen, ouders en journalisten al de hele dag getrakteerd op haar gulle glimlach, maar nu, in de foyer, vlak voor het protest, zie ik haar mond vertrekken. Met bevende stem zegt ze: ‘Ze roepen dat ze de kinderen beschermen, maar ík sta hier ook voor mijn kind. En zijn vrijheid.’ Ze veegt een traan weg, nog voor die haar make-up kan verpesten. Dan haakt ze haar vingers in die van Ma’Ma, die zegt: ‘Oké, rug recht.’

Ma’Ma is klaar om het protest in te gaan. Niet in de laatste plaats omdat het binnen nogal heet is met een gouden trenchcoat aan.

Eindelijk komt er een politieagent de foyer binnen. Ze heeft een hoge paardenstaart en, zo merkt Xtra op: ‘Wat cool dat jij gewoon een septumring draagt.’ Thanks, zegt de agent, en ze likt langs een gouden ringetje in haar tandvlees. ‘Hier zit er nog één, ik doe lekker mijn ding.’

De agent gooit het op een akkoordje met de queens. Zij zal zorgen dat ze veilig naar het het regenboogvak kunnen lopen, als de queens er op hun beurt voor zorgen dat hun supporters ook daadwerkelijk in dat vak blijven staan. Tientallen vóór-demonstranten staan inmiddels op de weg, te dicht op de andere protestvakken.

Ma’Ma en Xtra zuchten een keer diep en stappen hand in hand het theater uit. Ze laten een broekzak vol haat achter zich en lopen, de hakken klik-klakkend, een zee van liefde in.

Meer lezen?