Waarom zou je leren, als je telefoon je huiswerk kan maken?
Toen ik in de vierde klas zat, ontdekte ik de website latijnengrieks.nl. Op die site deelden scholieren uit het hele land hun vertalingen van de Latijnse teksten uit het lesboek. Sinds ik de site ontdekte, vertaalde ik nauwelijks nog zelf teksten. Ik wilde graag goede cijfers halen, maar de verleiding was simpelweg te groot. De jaren die volgden daalde mijn rapportcijfer voor Latijn ieder jaar met een punt, maar nooit genoeg om een onvoldoende te staan.
Ik was niet de enige. Tussen 2008 en 2017 explodeerde het aantal studenten dat zijn huiswerk niet zelf maakt – in ieder geval in de Verenigde Staten. Gaf in 2008 14 procent van de studenten (op de universiteit dus) nog aan een ‘copier’ te zijn, in 2017 was dit percentage gestegen tot 55 procent. *
Al die copiers denken niet zelf na, maar gebruiken hun smartphone om een vraag te beantwoorden of appen met een klasgenoot om het juiste antwoord te vragen wanneer ze er zelf niet direct op komen. ‘Er is geen reden om aan te nemen dat studenten zich ervan bewust zijn dat ze door hun huiswerkstrategie lagere cijfers halen’, schrijven de onderzoekers. Volgens hen zou het de onmiddellijke aandacht van wetenschappers moeten krijgen. ‘Anders wordt huiswerk een inefficiënt ritueel en het gebruik van smartphones een existentiële bedreiging voor het studeren.’
En in 2018 bestond ChatGPT nog niet. Dat algoritme maakt het nog veel makkelijker om ‘vals te spelen’.
ChatGPT, kan je deze opgave uit mijn wiskundeboek voor me maken? ‘Een pakje drinken heeft de vorm van een balk met een breedte van 3,5 cm, een lengte van 7,0 cm en een hoogte van 12,5 cm. Hoeveel drinken gaat er in dit pakje?’
Om het volume van het pakje drinken te berekenen, gebruik je de formule voor het volume van een balk:
Volume = lengte x breedte x hoogte
In dit geval is de lengte (l) gelijk aan 7,0 cm, de breedte (b) is 3,5 cm en de hoogte (h) is 12,5 cm. Plaats deze waarden in de formule:
Volume = 7,0 cm x 3,5 cm x 12,5 cm
Nu kun je de berekening uitvoeren:
Volume = 7,0 cm x 3,5 cm x 12,5 cm = 306,25 kubieke centimeter
Het volume van het pakje drinken is 306,25 kubieke centimeter. Je kunt dit omzetten naar milliliters (ml) omdat 1 kubieke centimeter gelijk is aan 1 milliliter. Dus, het pakje drinken bevat 306,25 ml drinken.
ChatGPT, ik moet een betoog schrijven over smartphones in de klas en beginnen met een pakkende inleiding. Ik heb er geen zin in. Kan jij dat doen?
Het was een doodnormale schooldag, net als alle andere, totdat de bel voor het eerste lesuur klonk. In plaats van het gebruikelijke geritsel van boeken en het geroezemoes van gesprekken, vulde een koor van ‘ping’-geluiden de lucht. Iedereen leek verzonken in zijn of haar eigen wereld, ogen gefixeerd op de smartphones in hun handen. Mijn klasgenoten en ik waren de eerste generatie die smartphones op school introduceerde, en dat bracht zowel enthousiasme als controverses met zich mee.
In de toekomst zullen leerlingen nog veel meer middelen hebben om vals te spelen. Op X deelde Alexander Klöpping, die jongen van de ICT, laatst een video waarin het net leek alsof hij Spaans, Frans, Italiaans, Duits, Pools, Chinees, Turks, Koreaans, Portugees, Hindi en Japans sprak. Wat er werkelijk aan de hand was? Hij had in het Nederlands een tekst op video ingesproken, en die door AI in al die andere talen laten vertalen, met zijn eigen stem laten uitspreken en lip sync laten maken.
Niet gek als je voor Engels, Frans, Duits of Spaans bijvoorbeeld digitaal een spreekopdracht in moet leveren.
Wat kan het onderwijs doen aan al dat valsspelen?
Verbieden heeft geen zin, want het ís al verboden. Zoals het twintig jaar geleden niet de bedoeling was dat leerlingen in de pauze hun huiswerk van elkaar kopieerden, is het vandaag de dag niet de bedoeling dat scholieren hun huiswerk door een (digitale) ander laten maken. Maar zo’n verbod is niet te handhaven. Schoolleiders en leraren hebben al de grootste moeite om smartphones uit hun klassen te weren. Voorkomen dat leerlingen hun mobieltje buiten school gebruiken om hun huiswerk niet zelf te hoeven maken, is een heilloze weg.
Motivatie? Moetivatie!
In plaats van een verbod kunnen we ons beter afvragen waarom leerlingen hun huiswerk niet zelf maken.
Stop leerlingen in kassen en ze veranderen in kasplantjes
Een antwoord: omdat ze niet naar school gaan om te leren, maar omdat het moet. Ze maken hun huiswerk niet om ervan te leren, maar omdat er straf volgt als ze het niet gemaakt hebben. Zodra er een olifantenpaadje is om aan de verplichting te voldoen, zullen ze dat nemen – zolang ze maar een zesje blijven staan. Vroeger was dat niet zo erg, omdat er niet zo veel van die paadjes waren. Een leerling die geen zin had om zelf zijn huiswerk te maken, kon haast niet anders dan toch maar wat oefeningen maken – en daarvan leren. Maar door digitalisering ligt de route naar de toets vol olifantenpaadjes.
Wat kan het onderwijs dan wel doen? Leerlingen die willen leren, hebben niet zo de behoefte om hun huiswerk door een ander te laten maken. Daarom is het belangrijker dan ooit dat leerlingen intrinsiek gemotiveerd zijn om naar school te gaan, dat ze hun huiswerk niet alleen maken omdat het moet en ze een 5,5 willen halen, maar ook omdat ze het belangrijk of leuk vinden wat ze leren.
Tussen hun elfde en zestiende neemt de intrinsieke motivatie van leerlingen om naar school te gaan juist af. En in Nederland nog net ietsje meer dan over de grens, schrijft de Onderwijsinspectie. In geen ander land zijn leerlingen zo ongemotiveerd om naar school te gaan.* Naarmate kinderen in Nederland langer naar school gaan, worden ze negatiever over hun school. Van de kinderen op de basisschool vindt 86 procent school ‘een beetje’ of ‘heel’ leuk, maar dat percentage daalt gestaag naarmate ze ouder worden; van de 16-jarigen in het voortgezet onderwijs vindt nog maar 62,8 procent school leuk.* Stop leerlingen in kassen, en ze veranderen in kasplantjes.
Ik zie leerlingen de voetbalwedstrijd van de avond ervoor terugkijken terwijl de leraar uitlegt hoe de Tachtigjarige Oorlog ook alweer begon
Ik weet hoe die cijfers eruitzien. Als journalist zit ik zo nu en dan achter in de klas, en zie ik hoe leerlingen append het uur uitzitten, een les lang Clash of Kings spelen op hun telefoon, of op hun laptop de voetbalwedstrijd van de avond ervoor terugkijken terwijl de leraar uitlegt hoe de Tachtigjarige Oorlog ook alweer begon. Een leerling vertelde me zelfs enthousiast dat hij tijdens zijn lessen economie een heel seizoen Breaking Bad had kunnen kijken.
Gelukkig hebben psychologen de afgelopen decennia ontdekt hoe de intrinsieke motivatie van leerlingen op kan bloeien.
ChatGPT, kom er maar in.
Leerlingen kunnen intrinsiek gemotiveerd raken voor leren door hen keuzemogelijkheden en autonomie te bieden in hun leertraject. Het stellen van uitdagende, maar haalbare doelen en het aanmoedigen van hun persoonlijke groei versterkt hun gevoel van competentie. Het creëren van een ondersteunende en inclusieve schoolcultuur waarin ze zich gewaardeerd en verbonden voelen met hun peers en leerkrachten, speelt ook een cruciale rol. Als deze psychologische basisbehoeften worden vervuld, zullen leerlingen eerder naar school gaan omdat ze het leuk en belangrijk vinden, niet omdat het moet.
Daar is geen woord Latijn bij.
Correctie 1-11-2023: In een eerdere versie van deze column hebben we een foute berekening van ChatGPT overgenomen, die vermoedelijk is ontstaan door verkeerd kommagebruik. De juiste berekening staat er nu in.