Waarom het grote plaatje juist in verkiezingstijd zo belangrijk is

Een van de verwarrende zegeningen van een coalitieland is dat verkiezingen eigenlijk geen winnaars kennen. Vervelend voor de voorpagina’s, dat wel, maar geruststellend voor de democratie: wie de grootste wordt, is en blijft een van de vijftien ingrediënten in de zetelsoep die ons land iedere keer weer kookt. ‘De kiezer heeft gesproken’: dat klopt, maar eenduidig is wat zij zegt in Nederland nooit. 

Neem klimaatbeleid: wie daar van af wil, heeft nu veertig zetels om zijn gelijk mee te halen. Maar is dat ‘wat Nederland wil’, nu de PVV ‘de grote winnaar’ is gebleken? Niet bepaald: doorgaan met het huidige klimaatbeleid óf er zelfs nog een paar scheppen bovenop doen, kan bogen op liefst 110 zetels.

Hoezo, Nederland slaat rechtsaf? 

Ook een feit: de grootste nieuwkomer (in één klap twintig zetels) voerde een oersaaie campagne voor een Grondwettelijk Hof en vijftig tinten toezichthouders – een tamelijk rechtsstatelijke verkiezingsoverwinning. En al even waar: de man die nog meer van Europa houdt dan Esther Ouwehand van dieren loodst zijn partij naar de tweede plek van het land – tel daar Volt en D66 bij op en je zit op 37 (de grootste!) buitengewoon pro-Europese zetels.

Was ook een goede kop geweest: ‘Nederland wil Europa in.’

Oppassen dus, met al te rechtlijnige duidingen van de stemmenbrij. En dat is wat we bij De Correspondent proberen. Onze uitgangspunten: het grotere plaatje blijven zien, niet uit angst gaan speculeren, en tegelijkertijd: altijd aan de zijde blijven staan van onze enige onbetwistbare politieke voorkeur – de democratische rechtsorde zelf. 

Zo probeerde ik uit te zoomen met een column over de aantrekkingskracht van het nostalgisch nationalisme, een wereldwijde beweging die miljoenen stemmen trekt met de belofte van een terugkeer naar een geromantiseerd verleden, toen grenzen problemen nog zogenaamd ‘buiten de deur’ hielden. Correspondent Marc Chavannes ging ondertussen in een scherpe analyse pal staan voor de waarden waarop onze democratie is gefundeerd. Daarnaast gaf hij ook nog constructief advies aan álle 150 nieuwe Kamerleden hoe zij het vertrouwen in de politiek weer kunnen herstellen.

Daar zullen we ook de komende maanden mee doorgaan: met kritische, maar niet cynische journalistiek die je helpt de wereld beter te begrijpen. Want ook van verkiezingssoep moet chocola kunnen worden gemaakt. 

Op welke vragen zouden jullie de komende tijd het liefst antwoord krijgen? Suggesties altijd welkom!

Ledenvraag van de maand: Wat is het nieuwe progressieve verhaal?

Hoewel verkiezingsuitslagen in Nederland nooit eenduidig zijn, laat de grote steun voor de PVV wel zien: progressieve partijen hebben grote moeite een verhaal te zetten tegenover het populaire nostalgisch nationalisme van rechts.  

Hoe klinkt zo’n verhaal dan, was de meest gestelde vraag die ik daarop kreeg. Ik schreef er dit stuk over.

Voor de inspiratie voor zo’n stuk hoef ik overigens niet ver te zoeken: die haal ik dagelijks uit de artikelen die correspondenten voor De Correspondent maken. Allemaal bedrijven ze daarin zogenoemde constructieve journalistiek: verhalen die enerzijds laten zien wat de grote problemen zijn van onze tijd, maar die tegelijkertijd ook een licht schijnen op wat we aan die problemen kunnen doen. Zoals: onbetaalde zorg de waardering geven die deze verdient. Of: concrete maatregelen die ons tekort aan vakmensen kunnen tegengaan. Of: het onderwijs ontcijferen, zodat het meer om leren in plaats van presteren gaat.

Allemaal ingrediëntjes in het grotere verhaal genaamd: een betere wereld voor onze kinderen en kleinkinderen – het kán.

Dit is de maandelijkse nieuwsbrief van de hoofdredactie. Hierin geven we een kijkje in de redactionele keuken en beantwoorden we een veelgestelde vraag van onze leden. Schrijf je in om deze nieuwsbrief direct in je mailbox te ontvangen.