Deze artikelen helpen je de escalerende oorlog in het Midden-Oosten te begrijpen

Hoe noemen we het geweld dat nu aan de gang is in het Midden-Oosten?

De oorlog tussen Hamas en Israël? De belegering van Gaza? De strijd tussen Israël en Palestina? Het gevecht tussen Hezbollah en Israël? De invasie van Libanon? Het conflict tussen Israël en Iran? De oorlog in het Midden-Oosten?

Dat het zo moeilijk is dit geweld in woorden te vangen, komt doordat de situatie in het Midden-Oosten al jaren een veelkoppig monster is. En hoe meer landen worden meegezogen in de spiraal van geweld – die sinds 7 oktober 2023 steeds dodelijker, gevaarlijker en ingewikkelder wordt – hoe moeilijker het is te begrijpen wat er gebeurt. Geopolitieke belangen, geschiedenis, lokale politiek en menselijk leed zijn in de regio inmiddels verweven tot een bijna ondoordringbare kluwen.

In een poging toch het een en ander te ontwarren, zetten we voor jullie twaalf vragen over de oorlog op een rij. Over de geschiedenis die nodig is om het heden te snappen, over de belangen van de strijdende partijen en over de vraag: is er nog hoop op vrede? We tippen daarbij de beste journalistieke analyses, interviews en podcasts die helpen deze vragen te beantwoorden.

Even kort: wat is er het afgelopen jaar gebeurd in het Midden-Oosten?

Op 7 oktober 2023 lanceerde de Palestijnse organisatie Hamas een aanval op Israël vanuit de Gazastrook. 1.195 mensen werden gedood, en 251 gijzelaars werden meegenomen naar Gaza.^* Het was een ongekende vernedering voor het Israëlische veiligheidsapparaat. Israël reageerde met een onophoudelijk bombardement van Gaza, en een grondinvasie om Hamas ‘van de aardbodem te vegen’.^*

Sinds 7 oktober vorig jaar zijn er 42.000 Palestijnen gedood in Gaza^* en 700 op de Westelijke Jordaanoever.^* Daarnaast zijn er naar schatting 186.000 indirecte doden gevallen^* (bijvoorbeeld door ziekte of honger) en zijn 1,9 miljoen Palestijnen ontheemd geraakt.^* Ongeveer 1.200 Israëliërs zijn gedood,^* 101 Israëli’s worden nog gegijzeld in Gaza^* – niemand weet hoeveel van hen nog leven. Tienduizenden burgers zijn binnen Israël ontheemd geraakt door aanvallen van Hamas in het zuiden, en van Hezbollah in het noorden.^*

Hamas’ bondgenoot in Libanon, Hezbollah, mengde zich direct ook in de strijd. Sinds 8 oktober 2023 vuurde Hezbollah meer dan 8.000 raketten af op Israël,^* met name op het noorden en de bezette Golanhoogten, die aan Syrië en Jordanië grenzen.

Deze zomer vreesden inwoners van het grensgebied al dat een ernstigere confrontatie tussen Israël en Hezbollah bijna zeker was. Toen al had Israël met luchtaanvallen voor ‘miljarden dollars’ aan verdedigingswerken van Hezbollah, zoals bunkers en torens, verwoest. Circa 60.000 Israëliërs en 90.000 Libanezen waren het gebied al ontvlucht, uit angst voor de escalatie die nu plaatsvindt.

Op 17 en 18 september 2024 vond de ‘pieperaanval’ van Israël in Libanon plaats: in sommige apparaten die Hezbollah gebruikte, bleek de Israëlische geheime dienst al jaren geleden explosieven te hebben geplant die wachtten op een signaal om te exploderen. Daarmee werden belangrijke Hezbollah-commandanten gedood, al kwamen ook minstens twaalf burgers om het leven en raakten bijna drieduizend omstanders gewond.^*

Op 27 september 2024 doodde Israël ook Hezbollahs leider Hassan Nasrallah, waarna het Israëlische leger op 1 oktober met de grondinvasie van Libanon begon.^* Meer dan 2.000 Libanezen zijn inmiddels omgekomen en 1,2 miljoen Libanezen zijn op de vlucht geslagen.^*

Wat betekent dit voor Libanon?

Het toch al kwetsbare Libanon – waar door een vreselijke economische crisis binnen enkele jaren 38 procent van het bbp is verdampt^* – raakt nog verder ontwricht door de Israëlische aanvallen. Het land lijdt al jaren onder de last van de opvang van 1,5 miljoen vluchtelingen uit Syrië^* – op een bevolking van 5,3 miljoen mensen^* is dat haast ondraaglijk. Op de Human Development Index van de Verenigde Naties scoorde Libanon de afgelopen jaren vrijwel op hetzelfde niveau als Gaza en de Westelijke Jordaanoever.

Libanon is een land waarin veel verschillende etnische en religieuze groeperingen samen moeten leven. Nadat het land van 1975 tot 1990 gebukt ging onder een bloedige burgeroorlog,^* hervond het stabiliteit door een vredesakkoord waarin de grootste groeperingen heel specifieke rechten toebedeeld kregen. Zo moet volgens het Vredesakkoord van Taif de ene helft van het Libanese parlement uit christenen bestaan en de andere helft uit moslims.

Maar de opkomst van het sjiitische en door Iran gesteunde Hezbollah in de laatste drie decennia heeft deze machtsbalans ondergraven. Hezbollah kwam op als verzetsbeweging tegen de Israëlische bezetting van Zuid-Libanon in de jaren tachtig,^* tijdens de Libanese burgeroorlog. Het wordt door de meeste westerse landen als een terroristische organisatie gezien^* en is dankzij de steun van Iran naar verluidt de zwaarst bewapende niet-statelijke groep ter wereld.^*

In Libanon opereert Hezbollah echter ook als politieke partij en veiligheidsdienst, en het maakt vooral in het zuiden en het oosten van het land feitelijk de dienst uit. Libanezen daar zijn bijvoorbeeld ook afhankelijk van de organisatie voor zaken als water en elektriciteit, die normaal gesproken de taak zijn van een nationale overheid. Het komt er dus op neer dat Hezbollah opereert als een staat binnen de staat Libanon,^* en noch de overheid, noch het Libanese leger is daartegen opgewassen.

Een van de grote overwinningen van het Israëlische leger – en misschien wel de reden dat het Libanon durfde binnen te vallen – was het vermoorden van Hezbollah-leider Hassan Nasrallah middels een luchtaanval, waarbij zes gebouwen tegen de vlakte gingen, 6 mensen stierven en er 91 gewond raakten.^* De opkomst van Nasrallah, en zijn evolutie van militant naar politieke figuur, laat goed zien hoe politieke macht in deze regio nauw samenhangt met militaire acties, en andersom.

Onomstreden was Nasrallah trouwens zeker niet (hij kreeg bijvoorbeeld veel kritiek op de rol van Hezbollah in de oorlog in Syrië).^* Maar dat kan ook bijna niet anders in deze regio, laat dit artikel van schrijver Adam Shatz goed zien.

Wat moet ik in elk geval begrijpen over de geschiedenis van dit conflict?

Er is nogal wat geschiedenisles voor nodig om te begrijpen wat er nu in het Midden-Oosten gebeurt. Maar er zijn twee jaren die in elk geval cruciaal zijn om de positie van Israël en de Palestijnen te snappen. 

Het eerste is 1948: de oprichting van de Israëlische staat en de ontheemding van honderdduizenden Palestijnen in de Nakba (letterlijk: de ramp).^* Hoe dat jaar zich heeft verankerd in het nationalisme van zowel de Israëli’s als de Palestijnen, laat deze prachtige productie van The New York Times zien.

Er is nog een cruciaal moment in de geschiedenis – een met verontrustende parallellen met het heden: de Arabisch-Israëlische oorlog van 1973, toen Egypte en Syrië Israël binnenvielen. De Palestijnse politiek econoom Leila Farsakh bespreekt in de podcast Politics Theory Other de gelijkenissen tussen die regionale oorlog en de huidige situatie, en wat we daarvan kunnen leren.

Deze geschiedenis is inmiddels door beide partijen tot wapen gemaakt, stelt de Amerikaanse historicus Eugene Rogan. En precies dat maakt dit conflict zo ongelooflijk ingewikkeld om op te lossen.

Wat is de rol van Iran?

Iran en Israël hebben een complexe relatie. Toen de staat Israël werd gesticht, was Iran een van de eerste islamitische landen die de staat erkende.^* Maar nadat de Pahlavi-dynastie tijdens de revolutie van 1979 plaatsmaakte voor het sjiitische regime van ayatollah Khomeini veranderde dat.

Khomeini profileerde zich met het verzet tegen ‘arrogante wereldmachten’ in het Westen. De VS waren ‘de Grote Satan’^* en hun bondgenoot in het Midden-Oosten, Israël, werd omgedoopt tot ‘de Kleine Satan’. Toch steunde Israël Iran tijdens de Irak-Iranoorlog in de jaren tachtig,^* omdat het in Iran een bondgenoot vond tegen de Arabische landen.

Maar in de afgelopen twintig jaar is de schaduwoorlog tussen beide landen grimmiger geworden, en dat draait met name om het nucleaire programma van Iran.^* Door de VS en Israël wordt dit als een grote dreiging beschouwd, met pogingen tot sabotage tot gevolg.

Na de Israëlische grondinvasie van Libanon mengde Iran zich begin oktober actief in de oorlog om zijn bondgenoot Hezbollah te hulp te schieten. Het land lanceerde met zeker 180 ballistische raketten zijn grootste luchtaanval op Israëlisch grondgebied ooit.

De aanval was zeker ook een vergelding voor decennia aan sluipmoorden op Iraanse sleutelfiguren door de Israëlische geheime dienst, zo stelt onderstaande analyse van The New Arab. De moord op Hamas-leider Ismail Haniyeh in de Iraanse hoofdstad Teheran, op 31 juli dit jaar, was een in het oog springend voorbeeld van zo’n sluipmoord.

Maar het is er slechts één van velen. Israël vermoordde al tientallen Iraanse gezaghebbers en nucleaire wetenschappers.^* Deze sluipmoorden zijn tot in detail geplande operaties van de geheime dienst Mossad met behulp van autobommen, automatische wapens, drones en zelfs vergiftigde tandpasta.

Iran wordt in het Westen vrijwel uitsluitend als badguy neergezet – de ultieme vijand die alles zal doen om Israël te vernietigen. Maar Iran-kenner Ori Goldberg stelt dat dat beeld te plat is. Hij legt uit dat de vijandigheid van Iran tegenover Israël vooral defensief is. Irans steun aan Hezbollah en de Palestijnen heeft meer te maken met het stabiliseren van het eigen regime en het uitstralen van macht, dan met ideologische betrokkenheid bij de Palestijnse zaak. Goldberg dringt aan op een beter begrip van het complexe, rationele gedrag van Iran.

En wat is de rol van Syrië?

Syrië is al dertien jaar een land in oorlog, dat nu nog verder destabiliseert doordat honderdduizenden Libanezen en Syrische vluchtelingen geen andere uitweg zien dan naar Syrië te vluchten voor het Israëlische leger.^* Maar Syrië staat waarschijnlijk nog meer te wachten.

Syrië en Iran hebben namelijk een bondgenootschap dat decennia teruggaat, naar begin jaren tachtig. Toen was Syrië het enige Arabische land dat de kant van Iran koos in de Iran-Irakoorlog (1980-1988).^* Syrië is daarom een strategische plek voor Israël om de oorlog met Iran uit te vechten. Om te beginnen is het voor Israël bereikbaar: via de Golanhoogten grenst Syrië aan Israël. Bovendien wordt Syrië door Iran gebruikt als militaire basis voor wapenopslag en -transport naar Hezbollah. Er zijn – anders dan in Libanon – zelfs Iraanse soldaten gestationeerd.^*

Maar voor Israël kleven er ook risico’s aan het indirect aanvallen van Iran in Syrië. Syrië-kenner Natacha Danon beschrijft in dit artikel hoe dit soort ‘schaduwoorlogen’ allerlei ongeschreven regels hebben. En wanneer die plots overschreden worden, kan dat heel onvoorspelbare gevolgen hebben.

En dan zijn er dus nog de Syrische vluchtelingen. Het piepkleine Libanon vangt al jaren zo’n anderhalf miljoen Syriërs op. Die mensen raken nu door de Israëlische invasie opnieuw op drift. Tienduizenden van hen zijn inmiddels terug naar Syrië gevlucht.

Dit artikel van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch maakt goed duidelijk hoe gevaarlijk zo’n terugkeer naar Syrië is. Dit onderzoek naar 65 teruggekeerde Syriërs en hun familieleden laat zien dat 21 van hen zijn gearresteerd, 13 zijn gemarteld, 17 vermist, 5 buitenrechtelijk zijn gedood, 3 zijn ontvoerd en dat 1 Syriër het slachtoffer werd van seksueel geweld.

Hoe zit het met de rest van de Arabische wereld?

In een aflevering van de podcast Rethinking Palestine bespreken analisten Yara Hawari en Elham Fakhro de overweldigende publieke steun in de Arabische wereld voor de Palestijnse bevrijding. Van massaprotesten tot groeiende boycotbewegingen: overal staat de bevolking achter de Palestijnen.^* Toch is er weinig tot geen actieve militaire steun van Arabische regeringen aan de Palestijnen – zij houden zich grotendeels afzijdig. Uit eigenbelang en om hun banden met de Verenigde Staten te beschermen.

Als puntje bij paaltje komt, gaan oliebelangen dus vóór de Palestijnse zaak, concludeert ook ontwikkelingseconoom Adam Hanieh in dit artikel. De Palestijnse zaak wordt daarom vaak gereduceerd tot mensenrechtenschendingen – zo kan het een speelbal van geopolitieke belangen blijven.

Wat is de rol van de Verenigde Staten?

Amerika is natuurlijk de belangrijkste bondgenoot van Israël,^* en de oorlogen in het Midden-Oosten zijn niet los te zien van de inmenging van de VS, zowel diplomatiek als militair. Er zijn nogal wat bizarre historische parallellen te trekken tussen wat er nu gebeurt en eerdere Amerikaanse interventies in het Midden-Oosten, wordt in dit stuk in The New Republic gesteld.

Van de door de CIA geïnitieerde staatsgreep in Iran (1953)^* tot de Amerikaanse steun voor het militaire regime van Egypte: keer op keer steunt de VS autoritaire regimes in het Midden-Oosten, wat de regio op lange termijn destabiliseert en anti-Amerikaanse sentimenten aanwakkert en extremistische bewegingen doet groeien.

Dat de geschiedenis zich blijft herhalen, lezen we ook in dit stuk van The Washington Post uit 2005. Een oud verhaal dus, over de rol van de VS in de mislukte vredesonderhandelingen tussen Israël en Palestina – maar nog altijd extreem relevant. Diplomatieveteraan Aaron David Miller, zelf Joods, die onder vier Amerikaanse presidenten werkte aan deze onderhandelingen, stelt dat Amerika zich te vaak heeft opgesteld als de ‘advocaat van Israël’. In dit opiniestuk beargumenteert hij dat de Verenigde Staten niet Israël maar ‘de oplossing’ hadden moeten vertegenwoordigen.

En dan zijn er nog de Amerikaanse presidentsverkiezingen, die begin november plaatsvinden. Het lijkt er niet op dat het huidige Midden-Oostenconflict een grote impact zal hebben op de race tussen Donald Trump en Kamala Harris. Hoewel de vele protesten en watermeloen-emoji’s anders doen vermoeden, is dit onderwerp niet doorslaggevend voor veel kiezers. Israël-Palestina staat in de middenmoot van een recente peiling van Gallup over belangrijke verkiezingsthema’s, tussen het begrotingstekort en energiebeleid.^*

Amerikanen maken zich nadrukkelijk meer zorgen over hun eigen economie, de rechtsstaat en immigranten. Zoals een negentienjarige campagnevoerder van de progressieve jongerenbeweging Voters of Tomorrow tegen The New Yorker zei: ‘A sliver of a sliver of the population is going to be moved by Gaza.’

Welke rol speelt Nederland?

De Joods-Israëlische journalist Edo Konrad betoogt dat Europeanen het liefst wegkijken bij informatie die hen confronteert met hún aandeel in de oorlog. Toch zijn het juist Europeanen (en Amerikanen) die hun macht kunnen inzetten voor een oplossing. ‘Israël moet worden behandeld als een volwassen staat in de internationale rechtsorde, die zich moet houden aan de daarbij behorende regels’, zegt Konrad. ‘Omdat Europeanen en Amerikanen vuistdiep in deze geschiedenis zitten, zijn zij degenen die dat moeten doen.’

Het Internationaal Strafhof in Den Haag was een van de organisaties die het afgelopen jaar probeerde ervoor te zorgen dat Israël én Hamas zich aan de regels van het internationaal recht houden. Het ICC vaardigde een arrestatiebevel uit tegen zowel Hamas-leiders als Israëlische kopstukken, onder wie premier Benjamin Netanyahu.^*

Hoewel niemand denkt dat landen gehoor zullen geven aan dit bevel, is de actie van het ICC toch belangrijk, stellen hoogleraren Susan Akram en John Quigley. Volgens hen heeft het arrestatiebevel het narratief over Israëls handelen in Gaza wel degelijk veranderd: er kwamen meer protesten op gang,^* samen met een reeks binnenlandse rechtszaken tegen militaire steun aan Israël in bijvoorbeeld de VS,^* Duitsland^* en Nederland.^*

Die rechtszaak wordt in Nederland gevoerd door advocaat en hoogleraar oorlogsherstel Liesbeth Zegveld. Ze daagde samen met Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum de Nederlandse staat voor de rechter wegens medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden in Gaza. Ze eist dat Nederland stopt met de levering van onderdelen voor het gevechtsvliegtuig F-35 aan Israël. Dat zou in strijd zijn met het humanitair oorlogsrecht.

De rechtbank in Den Haag stelde Zegveld en de organisaties in het ongelijk, maar in hoger beroep viel het vonnis wél in hun voordeel uit – de staat is daarop naar de Hoge Raad gestapt.^* ‘Je kunt niet zeggen: we vinden mensenrechten belangrijk, maar nu even niet’, zegt Zegveld in dit interview.

Wat doet het escaleren van de oorlog met Israël?

Het effect van een oorlog is vaak dat een volk als één man achter zijn leider gaat staan. En dat is ook precies waarom deze oorlog gevoerd wordt, betoogt hoogleraar Gautam Mukunda in het tijdschrift Forbes. Vóór de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 had de Israëlische premier Netanyahu het in de binnenlandse politiek erg moeilijk. Zijn Likud-partij stond er slecht voor in de peilingen,^* er waren protesten tegen zijn hervormingen van de rechterlijke macht en hij werd aangeklaagd op verdenking van corruptie.

‘De enige reden dat hij niet in de gevangenis zit, is dat hij op dit moment premier is en het land op dit moment in oorlog is’, schrijft Mukunda. De oorlog is, met andere woorden, voor Netanyahu een vorm van lijfsbehoud.

Toch is de steun van de Israëlische bevolking voor de oorlog tegen Hamas en Hezbollah nu groot.^* Een analyse van de Israëlische krant Haaretz doet je die ambivalente houding beter begrijpen. Wil het volk een oorlog? Liever niet. Een peiling in handen van Haaretz laat zien dat 70 procent van de Israëli’s vindt dat hun premier niet genoeg doet om de 101 gijzelaars te redden die nog in Gaza gevangen worden gehouden door Hamas.^* Honderdduizenden burgers^* gaan al maanden de straten op om te protesteren tegen de oorlog, tegen Netanyahu, en vóór een deal die de gijzelaars redt.

Maar zeker als het op de oorlog tegen Hezbollah in Libanon aankomt, hebben veel Israëli’s het gevoel dat het land wel in oorlog móét. Als gevolg van de aanhoudende aanvallen van Hezbollah zijn tienduizenden mensen uit het noorden van Israël al een jaar ontheemd.^* Sinds 8 oktober 2023 heeft Hezbollah zo’n 8.000 raketten op Israël afgevuurd.^*

In een acht minuten durend telefoontje met de burgemeester van het Noord-Israëlische stadje Kirjat Sjmona hoort journalist Dahlia Scheindlin vier keer het luchtalarm afgaan. ‘Israëli’s lijken zich bewust te zijn van de complexiteit en risico’s van alle [oorlogs]paden’, concludeert ze in haar stuk. ‘Maar niemand kan hen ervan overtuigen dat hun angst puur hypothetisch is – en dat is een angst die hun leiders gemakkelijk kunnen gebruiken of uitbuiten.’

Wat is de rol van de media?

De manier waarop westerse media schrijven over de oorlog in het Midden-Oosten, is geworteld in het traditionele verhaal dat het Westen zichzelf graag vertelt: dat van verlichte supermachten die de wereld verlossen van onvrijheid. Maar news flash: die wereldorde bestaat allang niet meer, zegt de Indiase schrijver Pankaj Mishra in deze toespraak, die hij gaf bij het in ontvangst nemen van de Weston International Award. En de niet-westerse meerderheid wordt elke dag woedender over het brute geweld waar Israël mee wegkomt.

Ondertussen hebben de media het er ontzettend moeilijk mee dat brute geweld in Gaza te verslaan. Palestijnse journalisten zijn een doelwit voor Israël en buitenlandse journalisten komen het gebied niet in.^* In een jaar tijd zijn er in Gaza al zo’n 130 journalisten gedood.^* Ter vergelijking: in Oekraïne werden er in het eerste jaar van de oorlog 12 journalisten gedood tijdens hun werk.^*

De Palestijnse Sami al-Ajrami en NRC-mediaredacteur Toon Beemsterboer vertellen hoe onmogelijk het is om nu als journalist in Gaza te werken. Het resultaat: er zijn steeds minder ervaren journalisten in Gaza, waardoor de nieuwsvoorziening steeds meer leunt op onervaren, extreem jonge Gazanen die op sociale media verslag doen van hun leven.

En dan is er nog de uitdaging om de verschillende kanten van het conflict eerlijk te belichten. Zo kwamen journalisten van het Amerikaanse nieuwsnetwerk CNN in verzet tegen de druk die zij op de werkvloer voelden om het Israëlische narratief over de oorlog te vertellen, ten koste van verslaggeving over de Palestijnen. Volgens sommige journalisten leidde dat soms tot ‘journalistiek broddelwerk’.

Gebaseerd op twintig jaar ervaring als senior correspondent Midden-Oosten voor CNN schrijft Arwa Damon in dit bevlogen opiniestuk over de valkuilen van de media in het verslaan van de gebeurtenissen van 7 oktober 2023. ‘De media moeten zich bewust zijn van de rol die ze kunnen spelen in het opstoken van polarisatie en haat, of dat nou gebeurt door het ontkennen van de pijn van een persoon of een populatie, of het negeren daarvan.’

Damon ziet parallellen met de fouten die media daarin hebben gemaakt na 9/11, toen Arabische burgers bijvoorbeeld massaal werden afgeschilderd als Al Qaida-supporters,^* puur omdat ze tegen de oorlogen in Afghanistan en Irak waren. Damon pleit voor media die zich niet lenen voor ontmenselijkingscampagnes en die de emotionele dynamiek van oorlog integreren in hun berichtgeving.

Wie zijn de slachtoffers van al dit geweld?

De meeste nieuwsverhalen over oorlogen zetten persoonlijke anekdotes van burgers in om grotere analyses te illustreren. De podcast This American Life deed dat nu eens niet, maar stelde hun levensverhalen juist centraal.

Deze aflevering portretteert de Israëlische Chen Almog-Goldstein, die op 7 oktober 2023 met haar drie jongste kinderen werd ontvoerd naar Gaza, en 51 dagen later vrijkwam. Ze vertelt over de paniekaanvallen, de constante verplaatsingen, de bommen die om haar heen vielen en de ingewikkelde relatie met haar bewakers.

In een serie van drie afleveringen volgt This American Life ook Yousef Hammash: een Palestijn in de Gazastrook, die ons tot in detail meeneemt in de keuzes waar hij voor kwam te staan na 7 oktober 2023. Waar zijn hij en zijn gezin veilig? Hoe komt hij aan genoeg eten? En wanneer – en vooral: hoe – vertrek je uit je vaderland?

Hoe eindigt dit?

Dat weet dus niemand. Zelfs Israël zelf lijkt het antwoord niet te hebben, schrijft de linkse Israëlische krant Haaretz. Zo is de doeltreffende aanval op Hezbollah volgens dit stuk vooral een toevalstreffer, en ontbreken nu concrete doelen voor het vervolg van de oorlog. Zolang de leiders die verantwoordelijk zijn voor Israëls militaire mislukkingen op 7 oktober 2023 nog niet de verantwoordelijkheid hebben genomen voor hun falen, is het einde van Israëls oorlogsvoering voorlopig niet in zicht.

Een beetje meer uitzoomend: de Amerikaanse auteur en maker van de podcast Open Source Christopher Lydon denkt dat het tijd is om het zionisme opnieuw uit te vinden. In deze aflevering gaat hij in op de vraag hoe het zionisme, dat ooit gericht was op het creëren van een veilig thuis voor Joden, nu worstelt met het in stand houden van een inclusieve, democratische samenleving te midden van voortdurende conflicten.

Interessant genoeg zien sommige analisten ook een opening in de positie van Iran, die tot vrede zou kunnen leiden. De ideologische toewijding van Iran aan de Palestijnen valt namelijk in het niet bij zijn toewijding aan het behoud van de eigen invloed in de regio. In die discrepantie zit een sprankje hoop om een bredere oorlog te voorkomen, denkt Hamidreza Azizi van de denktank European Council on Foreign Relations.

Toch lijkt vrede bovenal verder weg dan ooit. In deze aflevering van de New York Times-podcast The Daily komt een Israëliër aan het woord die in een kibboets woonde die door Hamas werd aangevallen op 7 oktober 2023. Hij was altijd pro-vrede, stemde niet extreemrechts en leefde in een gemeenschap die vaak vrijwilligerswerk deed in de Gazastrook. Maar nu is hij zo onvergeeflijk kwaad dat hij volledig achter de oorlog staat. Burgerdoden of niet.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met The Syllabus.