Wat als data je vertellen wie je kunt vertrouwen

Als ik op vakantie ga mag er altijd iemand in mijn huis slapen. Tegen betaling, dat wel. Dat regelen we via Airbnb, een site waar je over de hele wereld kamers en zelfs hele huizen kunt boeken of verhuren. Aan een bloedmooie Parisienne, twee verliefde en reusachtige mannen uit Tel Aviv, een Letse restaurateur en een wat minder mooie Parisienne: ze zijn allemaal langsgeweest.

Een kennis vond ooit een fles massage-olie op haar nachtkastje

Ik verdien bijna altijd mijn reiskosten terug en de huurders hebben even het gevoel in Amsterdam te wonen. Bovendien leer ik niet te veel te hechten aan zoiets vastigs als een huis. Al vind ik het een onaantrekkelijk idee dat wildvreemden mijn bed als liefdesnest gebruiken - een kennis vond ooit een fles massage-olie, XL-uitvoering, op haar nachtkastje -, problemen met de gasten heb ik nooit gehad. Geluk waarschijnlijk, al maak ik mezelf graag wijs dat het door mijn uitstekende selectieprocedure komt.

Met de Let praatte ik voordat dat ik de reservering goedkeurde een halfuur over onze gedeelde smaak (in interieur) en bij beide Parisiennes was ik gerustgesteld toen ze vertelden hun vriend mee te nemen (stelletjes gaan minder hard uit, komen daardoor minder dronken thuis, waardoor kans op schade afneemt). Een Britse dame die de nadrukkelijke wens uitte dat er een ‘bloody hairdryer’ aanwezig moest zijn, weigerde ik kordaat. Een Zwitserse die vroeg of ze alvast wat ‘magic truffles’ mocht laten bezorgen op mijn adres, weerde ik met een smoes (ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om het imago van Amsterdam als trippende stad nu al voor haar te ontkrachten).

De virtuele mens beoordelen op zijn betrouwbaarheid, dat heb ik natuurlijk - net als zovelen - op Marktplaats geleerd.

Zal ik die boxen nu wel of niet van ‘ThunderJack’ kopen?

Daar is het een jungle, vergeleken bij Airbnb. Op Airbnb mag je bijvoorbeeld alleen onder je eigen naam boeken. Zo niet op Marktplaats, dat ons allen dwingt nicknames op betrouwbaarheid te wegen (zal ik die boxen nu wel of niet van ‘ThunderJack’ kopen?) en waar omzichtige kletspraat zoals ik die bij Airbnb beoefen wordt overgeslagen. Keihard in de onderhandeling, via geanonimiseerde e-mailadressen. En dan maar op de toon letten om te zien wat voor persoon je tegenover je hebt.

Als ik aan de andere kant van de onderhandeling zit, word ik daar licht paranoïde van. Zo probeer ik nu al een dag een camper te huren op Marktplaats voor Lowlands dit weekend. De camper die ik had gehuurd, is eergisteren ergens in België total loss geraakt, dus nu ben ik aangewezen op camperbezitters die hun voertuigen voor een paar dagen via Marktplaats wensen af te staan. Ik bejegen ze paniekerig beleefd. Waar ik ‘geachte’ zeg, bedoel ik eigenlijk ‘nee ik zal je camper niet in de prak rijden,’ en waar ik ‘met mijn geliefde’ schrijf, bedoel ik ‘maak je geen zorgen, we zijn de saaiste festivalbezoekers ooit, echt.’

De enige richtlijn die Marktplaats je voor de betrouwbaarheid van de ander geeft, is het aantal jaren dat die persoon al op Marktplaats actief is. Ik ben er nog steeds niet helemaal uit hoe ik dat in mijn waardeoordeel moet betrekken. Ik moet maar op mijn betrouwbaarheidsvoelsprieten vertrouwen.

Data vertellen of je iemand kunt vertrouwen

Hoe anders is dat op Airbnb. Bij de gesprekken met de Israëliër en Parisiennes had ik die voelsprieten nog nodig omdat ze nieuw op het platform waren. Maar zij die er al langer actief zijn, hebben al recensies die andere verhuurders ooit over hen schreven op hun profiel. Ze zijn overbodig gemaakt door de data van Airbnb, die je direct vertellen of iemand in orde is. Ik merk het nu al: als iemand met een paar goede recensies probeert te boeken, accepteer ik diegene direct. Brutaal geuite haardrogerwensen of niet. Ze zal nu wel een vervelende dag hebben, denk ik dan, maar normaal is ze een prima meid. Andersom kunnen de gasten mijn huis achteraf waarderen.

So far so good. Mijn huis is tot nu toe een vijfsterrenetablissement en dankzij Airbnb denk ik precies te weten wie van de potentiële gasten te vertrouwen is. Maar wat als het een keer fout gaat? Wat als de bloedmooie Parisienne was uitgegleden in de badkamer en dat had geweten aan mijn tegelvloer in plaats van haar te hoge hakken, en dat ze - met verband nog om haar hoofd - één ster aan mijn appartement had gegeven? Of wat als de Israëliër per ongeluk een glas rode wijn over mijn bank had gegooid en daar niks over had gezegd? Zou die ene fout er voor zorgen dat hij de komende jaren nergens meer een kamer kon krijgen, dankzij mijn woedende recensie? Wie op de data gaat vertrouwen, laat geen ruimte voor menselijke fouten.

En nu hebben we het nog over zoiets triviaals als een vakantieadresje, maar wat als die waarderingssystemen straks normaal zijn? Dat je op Tinder kunt aangeven hoe anderen een date eerder is bevallen? Dat elke ober die aan je tafel staat jou op een vijfpuntsschaal mag waarderen als gast? Dat Airbnb-recensies mee worden genomen bij de verkoop van een huis?

Gekke ideeën misschien, maar data verstrekken die je moeten vertellen of iemand in orde is, wordt steeds normaler. Uber vertelt me hoe vriendelijk de taxichauffeur is. En mocht ik die camper voor Lowlands uiteindelijk op Snappcar huren, dan hoef ik niet meer naar nicknames te kijken, maar kan ik gewoon op de recensies van eerdere klanten afgaan. Uiteindelijk vind ik dat prettiger, maar tegelijkertijd hoed ik ervoor dat mijn voelsprieten voor andermans betrouwbaarheid niet afsterven.

Ze trainen is geen probleem. Gewoon af en toe even zakendoen met ‘Thunderjack’ en ‘Nikki666’ op Marktplaats.