Plasterk erkent eerder ontkende dataverzameling door Nederlandse veiligheidsdiensten

Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) en minister Jeanine Hennis-Plasschaert (Defensie, VVD) hebben gisteren een brief gestuurd aan de Tweede Kamer die in tegenspraak is met eerdere uitspraken van de regering over de NSA-affaire. 

De brief ging over uitgelekte documenten van Edward Snowden over de verzameling van metadata door de NSA buiten de Verenigde Staten. Ook Nederland kwam in die documenten voor. In Nederland zouden 1,8 miljoen metadata zijn verzameld van telefoongesprekken, zo bleek uit een grafiek die het Duitse blad Der Spiegel als eerste publiceerde. 

Plasterk en Hennis-Plasschaert schrijven aan de Kamer dat deze 1,8 miljoen gegevens door de Nederlandse inlichtingendiensten zijn verzameld en met de NSA zijn gedeeld, ‘in het kader van terrorismebestrijding en militaire operaties in het buitenland.’ 

Eind oktober vorig jaar zei Plasterk (die verantwoordelijk is voor de AIVD) in Nieuwsuur nog het tegenovergestelde: 

‘Dat aantal dat u noemde, van die 1,8 miljoen gesprekken, daar heb ik nog eens nadrukkelijk naar gekeken. Die zijn niet door de Nederlandse dienst verzameld en dus ook niet door de Nederlandse dienst verschaft aan de NSA.’

Op de vraag van Nieuwsuur-presentator Twan Huys of de metadataverzameling van de NSA voor de regering nu ‘een feit is geworden,’ antwoordde Plasterk in dezelfde uitzending nog met ‘ja.’ 

Huys vroeg vervolgens aan Plasterk: ‘Die [NSA-directeur Keith Alexander, MM] vertelt u dan: meneer Plasterk het klopt, 1,8 miljoen metadata, dat hebben wij binnengehaald. En u wist daar niet van, vraag ik u nu. Wist u daarvan?’ Plasterk: ‘Nee, dat wisten wij niet.’

Nu zegt Plasterk dus - samen met collega Hennis-Plasschaert die verantwoordelijk is voor de MIVD - dat deze gegevens wel door de Nederlandse diensten zijn verzameld, te weten door de Nationale Sigint Organisatie (NSO), een samenwerkingsverband van de AIVD en de MIVD. Dit is het volledige antwoord: 

‘Aanvullende informatie en vervolgens nader onderzoek en analyse van de gepubliceerde gegevens hebben echter geleid tot de volgende conclusie. De bedoelde grafiek wijst op circa 1,8 miljoen records metadata die door de Nationale SIGINT Organisatie (NSO) zijn verzameld in het kader van terrorismebestrijding en militaire operaties in het buitenland. Het betreft dus uitdrukkelijk data verzameld in het kader van de wettelijke taakuitoefening. De gegevens zijn rechtmatig gedeeld met de Verenigde Staten in het licht van internationale samenwerking op de hierboven genoemde onderwerpen.’

De draai van minister Plasterk kan twee dingen betekenen: óf de minister heeft in de uitzending van Nieuwsuur en in de Tweede Kamer niet de waarheid gesproken, óf hij was oktober vorig jaar niet op de hoogte van de activiteiten van de Nederlandse inlichtingendiensten en de wijze waarop die samenwerken met buitenlandse inlichtingendiensten. 

Wordt vervolgd. 

Update 14.30: journalist Joost Schellevis van technologiesite Tweakers wees mij erop dat Plasterk niet alleen in Nieuwsuur, maar ook in de Kamer de metadataverzameling heeft ontkend. 

Dit zei hij: ‘De verklaring die het NSA heeft gegeven, is dat er kennelijk ook door andere bondgenoten dergelijke informatie

met hen is gedeeld. Ik heb al eerder gezegd dat Nederland dat niet heeft gedaan.’