Kijk The Fisher King, met een ultieme rol voor Robin Williams

Het is inmiddels meer dan een week geleden dat Robin Williams een einde maakte aan zijn leven. Hij zal hij in besloten kring begraven worden. Als zijn vrouw en vrienden tenminste met rust gelaten worden door demonstrerende christenfundamentalisten. Leden van de omstreden Baptist Church menen dat Williams God bespotte in zijn films en dat hij zijn talent inzette om ‘wansmakelijke levensstijlen en hedonisme’ te promoten.

Ik zal bij lange na niet de enige zijn die dezer dagen ’s avonds films van Williams terugkijkt. Het is een onhandig eerbetoon, een geïmproviseerde, persoonlijke herdenking. Net als bij de dood van Philip Seymour Hoffmann rijst de vraag hoe je eigenlijk rouwt om een geliefde beroemdheid, iemand die zonder dat je hem gekend hebt, heeft bijgedragen aan je wereldbeeld. Williams, of al zijn onvergetelijke rollen, vormden mede mijn idee van wat een leuke man is. Of een leuk mens. Ze hadden vaak iets ongedwongen didactisch, humanistisch misschien wel, maar zonder opgeheven vingertje.

Williams, of al zijn onvergetelijke rollen, vormden mede mijn idee van wat een leuke man is

Een aantal van zijn films – onder andere The Dead Poets Society, Good Will Hunting, Garp, Hook – hoef ik niet per se nog eens te zien: ik kan ze dromen. Maar er blijkt een aanzienlijke lijst te maken van werk dat ik niet eerder zag. Gisteren was Terry Gilliams The Fisher King (1991) aan de beurt. Een ontdekking, die relateert aan zelfmoord en manie, en bovenal aan barmhartigheid.

Een Peter Pan, priester, romanticus en gek in één

Jeff Bridges speelt de sardonische radiodj Jack, die grappen maakt ten koste van zijn luisteraars. Als een depressieve beller na een gesprek met Jack gewapend een restaurant binnenloopt, een paar gasten doodschiet en daarna zichzelf, verliest Jack zijn baan. Drie jaar later ontmoet hij in een miserabele, dronken bui de sympathieke, manische zwerver Parry, gespeeld door Robin Williams. Hij blijkt doorgedraaid te zijn nadat hij zijn vrouw verloor in het schietincident. Jack voelt zich vreselijk schuldig; hij besluit de zwerver te helpen, maar uiteindelijk helpt Parry hem evenzeer.

In een Robin Hood-achtig vod wervelt Parry door de straten van New York en leert hij Jack hoe je het leven moet nemen – naakt, in het gras in Central Park, starend naar de sterren. Williams belichaamt het personage met een weergaloze energie en een diep doorvoelde liefde. Niemand anders zou Parry zo vormgeven: als een Peter Pan, een priester, een negentiende-eeuwse romanticus en een gek tegelijk. Hij gaat volledig op in de rauwe magie die Gilliam schept met zijn religieus aandoende stadstaferelen, rokerige gewelven, hemelse lichtgordijnen, gotische wolkenkrabbers.

Af en toe wordt Parry overweldigd door beangstigende hallucinaties die hem terugvoeren naar het trauma, schreeuwt hij als een speenvarken, trekt hij zijn haren uit zijn hoofd. Hartverscheurend. Hij is de ultieme Williamsrol: even getormenteerd als gepassioneerd. Even licht als duister.

In een recent interview met Vulture vertelt Terry Gilliam hoe zwaar de opnamen waren, omdat Williams emotioneel zo volledig zijn personage werd.

The Fisher King is op dvd verkrijgbaar.