Leer van Typhoon: durf onzichtbaar te zijn

Mocht ik later kinderen krijgen, dan lees ik ze voor uit een kinderboek dat tegen die tijd bijna een eeuw oud is: De ongeloofelijke avonturen van Bram Vingerling. Verschenen in 1927, geschreven door Leonard Roggeveen. Ik las het vorige week, omdat ik op Lowlands drie rappers interviewde over hun favoriete kinderboek.

Een van hen, rapper Typhoon, koos Vingerling.

Het gaat over tiener Bram Vingerling die graag een groot uitvinder wil zijn. Het is hem al gelukt om met een zelf samengesteld goedje inkt tijdelijk laten te verdwijnen, maar zijn ambities reiken verder. Bram wil zélf onzichtbaar worden.

Met volle concentratie werken aan die Ene Grote Hobby

Vooraf zag ik er nogal tegenop: tweehonderd pagina’s kinderlectuur in ouderwetsch taalgebruyk doorploegen. Maar ik heb het boek verslonden. Ik wilde weer kind zijn. Heimwee naar de jongenstijd. Je verstoppen in een zelfgebouwd laboratorium op zolder, hond erbij, en dan uren met volle concentratie werken aan die Ene Grote Hobby.

Typhoon was wel jong toen hij het las. Hij moet ongeveer acht jaar oud geweest zijn, dacht ‘ie, toen hij het boek van Roggeveen op een rommelmarktje vond. Typhoon vergat het boek nooit meer, liet zich bij zijn eerste album zelfs door de herinneringen inspireren en schreef er het nummer Sprokkeldagen (2007) over:

‘Ik sprokkel wat dagen, drop bagage Soms heb ik geen zin om die koffers te dragen Ik laat los, los het op, word onzichtbaar.’

Hij is niet de enige grote kunstenaar die zich door Vingerling liet inspireren. Harry Mulisch noemde het in 2000 in een interview met NRC Handelsblad ook als grote inspiratie. Mulisch was twaalf toen hij het las: ‘Ik identificeerde me met Bram Vingerling, met de grote geleerde die ik worden wilde,’ vertelde Mulisch. Van die wens kwam niets terecht. ‘Ik werd van school getrapt, het werd oorlog. Toen ben ik gaan schrijven. Dat zat op de een of andere manier al in dit jongensboek besloten.’

Mulisch en Typhoon houden om dezelfde reden van Bram Vingerling

Mulisch ziet de manier waarop Vingerling naar onzichtbaarheid zoekt als het ideale scheppingsproces voor de kunstenaar. Het is volgens Mulisch een ‘elixer’ dat schoonheid verleent. ‘Die hele structuur van iemand die daar op tafel iets doet, terwijl hij in werkelijkheid aan zijn ziel werkt, aan zichzelf, dat vond ik een mooi beeld voor het schrijven – überhaupt voor het maken van ieder kunstwerk.’

Typhoon wist niet dat hij de liefde voor Bram Vingerling met Mulisch deelde, maar hij houdt om grotendeels dezelfde redenen van het boek. Tijdens het interview vertelt hij in de Literatuurtent van Lowlands dat hij tijdens het schrijven van zijn nummers ook onzichtbaar wil zijn. Dat hij zich terugtrekt in een ‘hutje.’ Dat hij geen enkele invloed van buitenaf duldt. Om dat te illustreren, las Typhoon een passage voor waar Bram zijn ontdekking doet. ‘Zo is het schrijven van teksten ook,’ aldus de rapper. ‘Je bedenkt door die absurde focus teksten waarvan jezelf niet wist dat je ze kon bedenken.’

Maar Typhoons wens om onzichtbaar te worden gaat nog verder. Hij wil zich ook onttrekken aan de verwachtingen van de maatschappij. Lak hebben aan wat ‘men’ wil. ‘Durf lelijk te zijn,’ adviseert hij jonge kunstenaars. ‘Ik denk dat als je lelijk durft te zijn en niet alles perfect wilt doen, je beslist vanuit je kracht en niet vanuit wat andere mensen van je verwachten. Dan ben je veel effectiever bezig.’

Typhoon is de Donna Tartt van de hiphop

Van de buitenkant lijkt het Typhoon te lukken. Hij is de Donna Tartt van de Nederlandse hiphop. Tussen zijn eerste bejubelde album en zijn tweede - eveneens bejubelde - album zat zeven jaar. Ondanks de hooggespannen verwachtingen na zijn eerste album, nam hij de tijd. Er zit vast een enorme strijd om onzichtbaar te zijn achter. Zo wenst Typhoon in Sprokkeldagen zelfs een ‘ongeluk.’ De reden? ‘Zo’n kleintje om verplicht een tijdje rustig te blijven.’

Alles om te ontsnappen aan andermans verwachtingen.

Doen wat je zelf wilt, lijkt steeds moeilijker te worden nu je voor elke stap die je zet op Facebook verantwoording dient af te leggen. Het liefst in jubelende termen. In het tijdperk van herkenning kun je je optrekken aan Typhoon en zijn held Bram Vingerling en net als hen, af en toe, onzichtbaar zijn:

‘Het maakt niet uit dat ik m’n status In de garage parkeer Treed af van m’n voetstuk Word niet gewaardeerd Ik ben niet geleerd, leuk, schattig Aardig, een grootprater, meegaand Toch sociaal vaardig

Nee!

Ik ben, hier, Mr. Invisible.’

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube