Zo verduurzaamt de grootste olieslurper van Amerika

Hij was sceptisch over klimaatverandering. Als geen ander wist marinier David Titley hoe moeilijk het is om een juiste weersverwachting te geven, laat staan een voorspelling te doen over de komende honderd jaar.

Maar tijdens zijn loopbaan zag de meteoroloog hoe de wetenschappelijke bewijzen voor klimaatverandering zich steeds verder opstapelden en hoe de voorspellende kracht van computermodellen steeds verder toenam. ‘Dat er problemen zijn met het voorspellen op de korte termijn, betekent niet dat dit ook voor de lange termijn geldt,’ zegt hij tijdens een TedX-lezing in het Amerikaanse Pentagon.

Inmiddels is Titley gepensioneerd marinier en vecht hij als wetenschapper om het klimaatprobleem op de agenda te krijgen. Hij houdt wereldwijd praatjes over klimaatverandering in relatie tot de nationale veiligheid. Van 2009 tot 2011 was hij namens het Amerikaanse ministerie van Defensie aanwezig bij enkele hoorzittingen van het IPCC, het internationale panel van wetenschappers dat klimaatverandering onderzoekt.

De gevolgen zijn extreem langzaam voelbaar, maar wel onverbiddelijk

Titley vormt samen met vijftien gepensioneerde admiraals en generaals de Military Advisory Board. Wat deze raad vol grijze mannen met rinkelende medailles onderzoekt?

Klimaatverandering. ‘De invloed van klimaatverandering op de nationale veiligheid zal anders zijn dan alles waar we ooit mee te maken hebben gehad,’ schrijven de militairen in een recent rapport. ‘In tegenstelling tot wat we gewend zijn, zullen de gevolgen extreem langzaam voelbaar zijn. Maar als ze er zijn, zijn ze onverbiddelijk.’

De invloed van klimaatverandering op de nationale veiligheid zal anders zijn dan alles waar we ooit mee te maken hebben gehad

Afgelopen voorjaar schreef deze raad een nieuw, waarschuwend rapport. ‘Sinds 2007 hebben we het wetenschappelijk bewijs zien groeien,’ schrijft Titley. ‘Klimaatverandering is niet langer een toekomstig probleem, het gebeurt nu.’

De gepensioneerde militairen waarschuwen dat Amerika niet voorbereid is op de gevolgen van klimaatverandering. Denk aan de stijgende zeespiegel. Een groot probleem, daar veel energiecentrales en olieraffinaderijen op zeeniveau gebouwd zijn, zoals in Houston, New Orleans en Oakland. En de marine ‘heeft de neiging om de marinebases op zeeniveau te bouwen,’ zegt Titley cynisch. ‘Dat is wel zo handig met die schepen.’

Bijvoorbeeld in het stadje Norfolk in Virginia: hier ligt Amerika’s grootste marinecomplex. De stad heeft de afgelopen jaren steeds vaker te maken gehad met overstromingen en orkanen, omdat niet alleen de zeespiegel stijgt, maar ook het land in het Zuid-Oosten van de Verenigde Staten langzaam daalt. Twee jaar geleden nog stroomde het water door de straten van de stad.

Klimaatverandering als katalysator van conflict

De Military Advisory Board waarschuwt ook voor de internationale veiligheid. Klimaatverandering werkt als ‘katalysator in conflictgebieden,’ aldus de raad. Een van de belangrijkste bedreigingen voor internationale veiligheid is volgens de raad het langzaam uiteenvallen van natiestaten. Klimaatverandering versterkt deze ontwikkeling.

Het rapport neemt het conflict in Mali als voorbeeld. Deze oorlog werd gevoed door drie ontwikkelingen, die elkaar weer beïnvloeden. Klimaatverandering vergroot de woestijnvorming en verergert de voedselonzekerheid. Dit, in combinatie met opstandige bevolkingsgroepen en een overheid die niet ingreep, leidde tot een coup in 2012.

Hoewel klimaatverandering natuurlijk niet direct voor oorlog zorgde, draagt met name droogte wel degelijk bij aan de onrust tussen verschillende bevolkingsgroepen. De onrust in Mali past in een reeks conflicten in deze regio: Zuid-Soedan, Niger en Nigeria.

Het leger als aanjager van de duurzame sector

Terwijl de Military Advisory Board waarschuwt, gaat het Amerikaanse leger van start. Het weet wat het te doen staat: investeren in duurzame energie. De militaire elite-eenheid Navy SEALs   investeerde twee jaar geleden 2 miljoen dollar in de ontwikkeling van zonnetechnologie. Op deze manier kunnen de militairen hun apparatuur altijd opladen, kunnen ze voedsel en medicijnen koelen en water zuiveren. De Navy SEALs moeten uiteindelijk helemaal duurzaam worden.

Het lijkt wetenschappers gelukt om de schepen van de marine op zeewater te laten lopen

Het past binnen de strategie van het Amerikaanse leger – de grootste olieverbruiker van de Verenigde Staten - om in 2020 de helft van de energie uit duurzame bronnen te halen.

Twee jaar geleden maakte de overheid zeven miljard dollar vrij om de komende dertig jaar te investeren in duurzame energie. Samen met bijna tachtig bedrijven werkt het leger aan het ontwikkelen van zonne-en windenergie en biobrandstoffen uit bijvoorbeeld algen en houtsnippers.

Het lijkt wetenschappers afgelopen april gelukt om de schepen van de marine op zeewater te laten lopen . Maar deze innovatie kost het leger en de marine veel geld. ‘Zij betalen meer dan de private sector ooit zou overwegen,’ zegt Dennis McGinn over de investeringen in het tijdschrift Scientific American. Hij is gepensioneerd marinier en collega van Tintley bij de adviesraad. ‘Maar de voordelen zullen groot zijn voor de samenleving.’

Deze investeringen hebben zo een aanjagende rol voor de duurzame sector in het land. In andere sectoren speelde het leger al een grote rol in de ontwikkeling van nieuwe technologieën. ‘Per slot van rekening hebben gps, internet, microchips en nucleaire energie allemaal een boost gekregen van het nucleaire programma van de marine,’ zegt McGinn. ‘Het leger had hier behoefte aan en heeft geïnvesteerd.’

Verbod op duurzame ontwikkeling

De investeringen van het leger en de waarschuwingen van Tintley, McGinn en de rest van de adviesraad, stuiten op kritiek van Republikeinse politici. Politicus David McKinley van West Virginia is fervent klimaatscepticus. ‘Het klimaat verandert maar dat is altijd al het geval geweest. Waarom zou het Congres, met alle onrust in de wereld, hier geld voor moeten uittrekken?’

De Republikeinse partij liet het er niet bij zitten. Afgelopen mei werd in het Congres een amendement aangenomen waarin het ministerie van Defensie wordt verboden geld uit te geven aan het onderzoeken van klimaatverandering of te investeren in de gevolgen ervan. ‘Het congres zou geen geld moeten uitgeven aan een door ideologie gedreven experiment,’ zei initiator David McKinley. Het voorstel werd door bijna alleen Republikeinen aangenomen. De kans is overigens klein dat dit voorstel wordt aangenomen door de Senaat, een Senaat waar de Democraten een meerderheid hebben.

Soldaten zijn gewend aan het gebrek aan zekerheid

Het leger trekt zich weinig aan van deze kritiek. Het gebruikt het onzekerheidsargument in de klimaatdiscussie zelfs in zijn voordeel. Een lid van de raad zegt in het rapport: ‘Als soldaat weet ik dat we nooit 100 procent zekerheid hebben. Als je wacht tot je 100 procent zekerheid hebt, dan gaat er iets heel erg mis op het slagveld.’ Daarnaast gebruikt het leger een van de krachtigste frames van de afgelopen jaren: nine eleven. Het rapport citeert de onderzoekscommissie van de aanslagen op 11 september. ‘De belangrijkste mislukking was het gebrek aan voorstellingsvermogen. We denken dat de leiders de ernst van de dreiging niet konden inzien.’ Ook bij klimaatverandering moeten we ons wapenen tegen een gebrek aan voorstellingsvermogen, aldus de adviseurs.