De meest geciteerde man in het nieuws is abnormaal gewoon

In het nieuws wemelt het van de experts. Hoogleraren, wetenschappers, onderzoekers, trendwatchers, opiniepeilers, ingewijden, ervaringsdeskundigen (en niet te vergeten: economen - héél veel economen) wier kennis en kunde als hagelslag op brood over de actualiteit wordt gestrooid.

‘Nog even een quootje halen,’ heet het in journalistenjargon als de puzzel van het nieuws bijna gelegd is, op één ontbrekend puzzelstukje na: een citaat van een terzake kundige autoriteit die, het liefst de insteek van het nieuws bevestigend, zijn licht werpt op de gebeurtenis, ontwikkeling of kwestie.

Nu zou de alomtegenwoordigheid van experts in de hedendaagse journalistiek wellicht doen vermoeden dat er héél veel van zijn. Maar dat valt mee: het is een relatief select groepje deskundigen dat zich ophoudt in het laatje van de journalist. Iedere kwestie heeft wel een eigen lijst standaardexegeten: een tien- tot twintigtal mensen dat, bijna reflexmatig, om zijn (het betreft meestal mannen) mening wordt gevraagd. Een professionele kaste commentatoren.

Misschien dat je daarom steeds vaker zijn tegenpool ziet opduiken in de krant en op het journaal: de gewone man die om zijn mening wordt gevraagd. Zijn functie is dezelfde - commentaar geven - maar de reden is precies omgekeerd: de gewone man wordt juist gevraagd omdat hij géén bijzondere kennis van zaken heeft. Omdat hij iedereen, en daarom dus niemand, voorstelt. Omdat hij niet tot een speciale groep behoort.

Omdat hij, kortom, willekeurig is.

Althans, zo lijkt het. Maar als de carrière van Greg Packer iets bewijst, dan is het wel het omgekeerde. Packer verwierf de status van semibekende Amerikaan met een eigen Wikipediapagina als de ‘most quoted man in news.’ Meer dan honderd keer werd hij al in allerhande media opgevoerd als de ‘man in de straat’ wiens quootje als stem des volks in de kolommen of in beeld belandde.

Over Packer maakte fotografe Anna Klevan, onlangs afgestudeerd aan de Hogeschool voor de Beeldende Kunst in Den Haag, een bijzonder fotoproject met bijbehorende expositie. Ze spoorde Packer op in de Verenigde Staten, zette hem op de foto en maakte een collectie van al die momenten dat hij als toevallige voorbijganger het nieuws haalde.

En wie goed naar die collectie van deze mediamomentjes kijkt, ziet langzaam maar zeker de tegenstrijdigheid in zijn bestaan als ‘gewone man:’ er blijkt juist niets willekeurigs aan.

Ten eerste: Packer komt bovengemiddeld vaak in beeld bij zogenoemde staged events - momenten die doelbewust worden gecreëerd om media-aandacht te genereren. Sportevenementen. Boekpresentaties. De ‘lancering’ van de nieuwe iPhone.

Packer weet aan welk beeld hij moet voldoen om door de journalisten eruit te worden gepikt om een quootje bij te halen

Daar kun je uit opmaken: Packer verstaat zijn vak. Want wie als Jan met de pet in de media wil komen, doet er goed aan juist op dit soort hypergeorganiseerde evenementen zijn gezicht te laten zien. Hier is allesbehalve toeval in het spel. Hoe doorsnee de mensen op dit soort events ook mogen lijken en hoe toevallig hun aanwezigheid ook schijnt, feitelijk zie je niets meer dan een echte Truman Show: het zijn allemaal acteurs in een mediatoneelstuk waarvan ze niet wisten dat ze erin speelden.

Bovendien weet Packer precies aan welk beeld hij moet voldoen om door de journalisten ter plekke eruit te worden gepikt. Hij ziet er bovengemiddeld doorsnee uit: geen opvallende kleren, geen - voor Amerikaanse begrippen - uit de toon vallend fysiek. Hij ziet er, kortom, precies zo uit zoals je verwacht dat de man op straat eruitziet. Hij is het levende vooroordeel van de doorsnee Amerikaan. Ook hier is het weer de willekeur, die hij enerzijds moet voorstellen, die hij tegelijkertijd juist weerlegt: hij is niet zomaar een Average Joe, hij is waar men naar zoekt als men zoekt naar een Average Joe.

Of, in mediatermen: he fits the format.

Aldus toont the most quoted man in news ons, op ironische wijze, hoezeer ons beeld van de wereld geformatteerd wordt door de media. Zélfs de every man is geformatteerd. Toegeëigend door de wetten van de media die voorschrijven dat de wereld in beeld moet worden gebracht op een manier die het publiek onmiddellijk begrijpt. Niet verrassend of tegendraads, maar juist herkenbaar en vertrouwd. Die de status quo bevestigt en stereotypen versterkt.

Greg Packer is het bewijs: nieuws is een spiegel van onszelf.

Of zoals Packer zelf zegt: ‘I am an one of a kind person. And many of one kind’s person.’

Lees ook: