Zelfs achter de snelheidsborden in St Louis gaat racisme schuil

Weinig lijkt zo neutraal als een verkeersbord. Zoals deze, bij het kruispunt om de hoek. Je mag hier niet harder dan 35 mijl, omgerekend 56 kilometer per uur. Een helder maximum. Ik houd me er keurig aan, want om de hoek staat vaak een politieauto. Wie te snel rijdt, is de sjaak. Eigen schuld. Justice.

Daaronder zie je nog een bordje, met daarop de gemeentegrens van Vinita Terrace, waar ik woon. Ook een normaal bordje. Maar samen zorgen deze bordjes voor veel ellende.

In Vinita Terrace wonen 277 mensen. Drie touringcars vol. Toch hebben we ons eigen stadhuisje, ons eigen gerechtsgebouwtje en onze eigen politieagent. Een klein koninkrijk. En heel St. Louis bestaat uit dit soort koninkrijkjes. De miljoenenstad is een lappendeken van villages en cities. Zoals ook het bekende Ferguson (21.000 inwoners).

Veel van die koninkrijkjes hebben als belangrijkste inkomstenbron: verkeersboetes. In het lokale krantje van Vinita Terrace stond deze week een financieel overzicht. De inkomsten over de eerste vijf maanden bedroegen 94.000 dollar. Zestig procent kwam uit boetes. Omgerekend: elk jaar wordt er per inwoner liefst 480 dollar aan boetes binnengehaald. De grootste kostenpost? Dat was ‘law enforcement.’ Lees: onze eigen politieagent.

Ik woon dus in een politiefuik die geld genereert om de politiefuik te kunnen betalen. Geen wonder dat men de politie hier niet mag.

Geld of connecties? Bestel een boeteadvocaat

En zoals het hier gaat, gaat het overal in de stad. Om de haverklap kom je gemeentegrensborden tegen. Soms letterlijk op een steenworp van elkaar, zoals een verslaggever van The Washington Post laatst ontdekte. Verkeersboetes zijn altijd irritant, maar hier zijn extra redenen om ze te haten. Ze treffen armen en zwarten relatief hard. Dat vergt wat uitleg.

Wie gepakt wordt, moet zich melden bij het lokale gerechtsgebouwtje. Daar hoor je van de rechter wat je boete is. Als je niet komt opdagen op de juiste dag, krijg je een extra boete, wegens niet op komen dagen. Kassa. Kom je daarna nog steeds niet, dan volgt een arrestatiebevel. Om een indruk te geven: vorig jaar waren er in St. Louis ruim 412.000 openstaande arrestatiebevelen, grotendeels vanwege het niet op komen dagen voor de rechter.

Als je geld hebt, of connecties, laat je het niet zo ver komen. Dan hoef je niet eens naar de rechter. Een vriend van me kreeg laatst een boete. Hij had weer een vriend die advocaat is. Die zette de snelheidsovertreding om in een hogere boete voor het maken van te veel lawaai. Niet dat hij te veel lawaai maakte, maar die boete zorgde ervoor dat hij geen strafpunten op zijn rijbewijs kreeg. En de premie voor zijn autoverzekering zou zo niet hoger worden. De gemeente vond het prima: er kwam meer geld binnen.

Ik viel van mijn stoel, maar zo werkt het. Je zou het corruptie kunnen noemen, maar het is kennelijk legaal; er is zelfs een industrie van verkeersboete-advocaten.

Een vicieuze cirkel

Het punt is natuurlijk: niet iedereen heeft een vriend die advocaat is. En niet iedereen kan een advocaat betalen. Veel mensen kunnen de verkeersboete zelf niet eens betalen. Meer dan de helft van de Amerikanen kan een onverwachte uitgave van 400 dollar niet opbrengen.

Die mensen komen vaak niet opdagen bij de rechter. Logisch: ze durven niet. Ze denken namelijk dat je gearresteerd wordt als je je boete niet kunt betalen. Dat is niet zo; het is juist omgekeerd: wie niet komt opdagen, riskeert arrestatie. Maar dat weet je alleen als je een advocaat hebt. En die kan je niet betalen.

Wie niet komt opdagen, riskeert arrestatie. Maar dat weet je alleen als je een advocaat hebt. En die kan je niet betalen

Voor je het weet zit je bijvoorbeeld twee weken in de gevangenis, na een aanrijding die niet eens jouw fout was. En wie een keer in de gevangenis zit, heeft al snel ‘levenslang.’ Je baas ontslaat je omdat je niet op je werk kwam. Je hebt moeite met het vinden van een nieuw huis, want huurbazen kunnen googelen dat je vastzat. Voilà, een vicieuze cirkel.

Bedenk ook dat zwarte Amerikanen het minste geld hebben. En dat de voornamelijk witte politie vooral zwarte automobilisten aanhoudt. Hoewel blijkt dat die niet vaker in overtreding zijn.

Samengevat: zwarten belanden vaker in de cel. Niet omdat ze slordiger rijden, maar omdat ze meer gecontroleerd worden en vaker de boetes niet kunnen betalen, laat staan een advocaat.

Een ongemakkelijke waarheid

Racisme is een nogal groot woord. Grotesk, al snel. Maar ik raak er langzamerhand van overtuigd dat dit het juiste woord is, om deze gang van zaken te beschrijven. Er bestaat daadwerkelijk zoiets als driving while black. En gevangenissen zitten niet zomaar vol met zwarten.

Zie bijvoorbeeld het boek The New Jim Crow. Mass Incarceration in the Age of Colorblindness , van Michelle Alexander. Dit boek is inmiddels een klassieker.

Alexander betoogt daarin dat de ‘war on drugs’ eigenlijk een ‘war on black people’ is. Oftewel: de voortzetting van de beruchte Jim Crow-wetten — die rassenscheiding mogelijk maakten — met andere middelen. Een boude stelling, die zij bijzonder goed onderbouwt met cijfers en dossiers.

Een eyeopener: ik dacht zelf eerlijk gezegd dat gevangenissen vol zitten met zwarten, omdat ze crimineler zijn. Michelle Alexander maakt daar gehakt van: ze zitten vol met zwarten puur omdat het zwarten zijn. Een ongemakkelijke waarheid, die door steeds meer mensen hardop als zodanig wordt benoemd.

De protesten verplaatsen zich naar ‘witte’ wijken

Terwijl ik dit schrijf, zijn er weer grote demonstraties in St. Louis. Gisteren werd de filosoof Cornel West gearresteerd (hij laat zich wel vaker arresteren, moet ik er bij zeggen, en hij heeft een nieuw boek uit). Waarschijnlijk wordt pas in november bekend of de agent die tiener Mike Brown doodschoot wordt vervolgd. Veel mensen verwachten dat hij niet zal worden vervolgd — en dat dan, oneerbiedig gezegd, pas echt de pleuris losbreekt.

Maar ook los van de vraag of deze agent vervolgd wordt is er genoeg om boos over te zijn. Twee maanden terug werd een andere zwarte, verwarde man (hij had een mes bij zich) doodgeschoten. Alles op beeld . Tot mijn verbazing volgde er geen protest, alsof dit doodnormaal was. Vorige week werd er wéér een tiener doodgeschoten door een agent, nu in de wijk Shaw. Deze jongen was wel gewapend en had zelf het vuur geopend op de agent (volgens de politie). Nu kwam er wel protest. Ditmaal in een trendy wijk met cocktailbarretjes, een alternatieve boekwinkel en een retrobarbier. Er was oproerpolitie op de been en er reed een pantserwagen. De politie rukte nu niet uit met oorlogsmaterieel en liet de demonstranten grotendeels ongemoeid. Maar iets na middernacht werden de demonstranten toch weer weggejaagd met pepperspray.

De afgelopen weken verplaatsen de protesten zich naar de ‘witte’ domeinen van de stad. Er waren bijvoorbeeld kleine demonstraties tijdens een uitvoering van Brahms’ requiem door het St. Louis symfonie-orkest. En bij honkbalwedstrijden van de Cardinals. Sommige van die acties zetten kwaad bloed - net als de Amerikaanse vlaggen die vorige weken verbrand werden.

Ze zijn boos vanwege het gevoel nog steeds een tweederangsburger te zijn.

De mensen zijn boos, om een veelvoud aan redenen. Verkeersboetes zijn daar maar één van. Niet elke boete leidt tot levenslang, natuurlijk, en celstraffen zijn niet altijd zonder reden. Maar de woede is meer algemeen: ze zijn boos vanwege het gevoel nog steeds een tweederangsburger te zijn. En ik denk dat die boosheid terecht is.

Het gerechtsgebouw in mijn village is niet veel groter dan een tuinhuisje. Voor het raam hangt deze poster.

De poster is amateuristisch qua opmaak (wat al te denken geeft). Maar de boodschap is helder: kennelijk verwacht deze rechter veel mensen op blote voeten, met hun broek op de billen. Laat ik het zo zeggen: ik voldoe niet aan dat profiel.

Natuurlijk is een verkeersbord niet racistisch, maar het systeem eromheen kan dat wel zijn.

Lees hier mijn eerdere verhalen uit St. Louis: