De nieuwe politieke correctheid heet patriottische correctheid

Iedereen heeft recht op zijn eigen dosis tegenstrijdige opvattingen. Het geeft niet, vind ik, als je bijvoorbeeld tegen dierenleed bent en vóór de jacht. Of als je een hekel hebt aan subsidies in het algemeen, maar die aan Nederlandse boeren te vuur en te zwaard verdedigt. Een beetje lenigheid van geest, af en toe eens een loopje nemen met je overtuigingen, remt dogmatisme af en dat is gezond. Net zoals van mening veranderen, zeker als je er argumenten voor hebt, in je voordeel spreekt. Elke in beton gegoten opvatting waaraan nooit mag worden getornd is saai.

Er komt wel een moment waarop tegenstrijdige opvattingen ongeloofwaardig worden. En dat vind ik weleens als ik epistels lees van de felste voorvechters van een oorlog tegen IS. Om er geen misverstand over te laten ontstaan: ik ben voor militair ingrijpen tegen IS, zowel in Irak als in Syrië. De dreiging van genocide rechtvaardigt dit en maakt het zelfs noodzakelijk.

Maar neem nu de artikelen in De Telegraaf of op blogs als De Dagelijkse Standaard en GeenStijl. Nergens vind je zulke fanatieke aanhangers van de oorlog tegen IS als daar. En de belangrijkste reden die ervoor wordt gegeven - afgezien van een algemene weerzin tegen de islam - is dat minderheden dreigen te worden uitgemoord. Christenen, yezidi’s, Koerden en alle andere minderheden die afwijken van het godsdienstwaanzinnige monoculturalisme van IS, wacht een gruwelijk lot.

Hoewel het zelden expliciet wordt gezegd, vinden deze scribenten dat er ruimte en respect moet zijn voor minderheden. Zij verdienen een gelijkwaardige plek in de samenlevingen in het Midden-Oosten en mogen op geen enkele manier worden getiranniseerd of onderdrukt. Ik denk ook dat mensen als Rob Hoogland van De Telegraaf of Joshua Livestro van De Dagelijkse Standaard vinden dat mensen daar vrijelijk en openlijk hun seksualiteit, geloof en tradities moeten kunnen belijden. Dat ben ik overigens volledig met hen eens.

Maar, ahum?

Dan bepleit je toch een multiculturele samenleving in het Midden Oosten? Dan ben je toch niets meer of minder dan een multiculturalist?

Politieke correctheid leidt tot polarisatie, zegt hij, omdat de wereld wordt ingedeeld in mede- en tegenstanders, in mensen die deugen en niet deugen

Althans, dat ben je in de definitie van de gezaghebbende, helaas overleden essayist Robert Hughes in zijn boek Culture of complaint uit 1993. Multiculturalisme, zegt hij, betekent dat mensen met verschillende wortels en achtergronden samenleven. Het betekent dat zij zich in elkaar verplaatsen en elkaar respecteren, voorbij de grenzen van ras, taal, sekse en leeftijd, zonder vooroordeel of illusie.

Hughes voer ik opzettelijk op omdat hij niet bekendstaat als een boerkaknuffelende sharia-apologeet, maar als een conservatieve liberaal die een broertje dood heeft aan politieke correctheid. Politieke correctheid leidt tot polarisatie, zegt hij, omdat de wereld wordt ingedeeld in mede- en tegenstanders, in mensen die deugen en niet deugen.

In Culture of Complaint trekt hij ten strijde tegen de ‘groupthink,’ het slachtofferdenken, dat sommige feministen en activisten in de greep heeft en waardoor andersdenkenden worden gediskwalificeerd als ‘racist’ of ‘extremist.’ ‘Verbal uplift is not the revolution,’ stelt hij, en dat ben ik met hem eens. Overigens volgt daar logisch uit dat op het vernederen van mensen, door hen bijvoorbeeld demonstratief ‘negers’ te noemen, ook geen verlichting volgt.

Wel is Hughes is een groot voorstander van de multiculturele samenleving. ‘Gracieus’ noemt hij deze omdat het de enige samenleving is waarin een afwijkende kleur, een exotisch geloof of vreemde gebruiken niet tot uitstoting maar juist tot nieuwsgierigheid en - soms - tot vooruitgang leiden.

Kortsluiting

Goed, terug naar de Nederlandse protagonisten van de oorlog tegen IS, de luidkeelse verdedigers van minderheidsrechten tegenover totalitair islamisme. Het is toch een beetje vreemd als elders wederzijds respect en tolerantie moeten worden afgedwongen terwijl deze in Nederland juist worden gezien als de bron van alle kwaad, de alfa en omega van de verfoeide multiculturele samenleving.

In mijn hoofd vindt een kleine explosie plaats als in één adem door de rechten van yezidi’s in Irak worden verdedigd en de rechten van moslims in eigen land worden aangevallen. Een blog als GeenStijl is één lange litanie tegen religieuze feestdagen, hoofddoekjes en ‘booslims’ die tot grote morele verontwaardiging van de stijlloze schrijvers ook hun vrijheidsrechten doen gelden.

Misschien vindt men dat de ene minderheid meer waard is dan de andere. Misschien vindt men dat orthodoxe joden wel en orthodoxe moslims niet respect en bescherming verdienen, maar mij lijkt dat een wel erg cynische verklaring voor de tegenstrijdigheid in opvattingen.

Robert Hughes beschrijft naast de politieke correctheid een tweede, even zo groot kwaad - in zijn geval in hedendaags Amerika. Hij noemt het de ‘patriottische correctheid’: diepe conservatieve angst voor menging van mensen en culturen die gepaard gaat met paranoïde overdrijving. Het kost weinig verbeeldingskracht om deze ook in Nederland te zien, en vooral in de media die ik eerder aanhaalde. Voor de patriottisch correcten zijn de moslims ‘een vijfde colonne,’ wordt Nederland kapot gemaakt door mensen met een ‘getint uiterlijk’ en vernachelen de ‘negers’ ‘onze’ cultuur. En elke (voorzichtige) criticus die vindt dat de problemen niet deze hysterische proporties hebben aangenomen is op zijn minst een ‘wegkijker’.

Patriottische correctheid is het spiegelbeeld van politieke correctheid maar stamt uit dezelfde bron: het niet verdragen van andersdenkenden, de onwil om te accepteren dat er mensen in je samenleving zijn die niet op je lijken en die meningen hebben die je wellicht stuitend vindt. Polarisatie is verslavend zegt Hughes, maar ondertussen gaat de vrije, pluriforme samenleving waarin gelijkwaardige individuen recht hebben op hun geloof, opvattingen en gebruiken, ten onder.

Bij de aankondiging van de opiniesite Jalta.nl schreven Annabel Nanninga (GeenStijl) en Joshua Livestro (De Dagelijkse Standaard) dat zij: ‘willen funderen en verdedigen wat we onder geen beding mogen weggeven: onze vrijheden en onze idealen.’ Mooi, denk ik dan: ‘onze vrijheden.’

De vraag is welke en wiens vrijheid wordt bedoeld en welk ideaal nou eigenlijk wordt nagestreefd. Mij lijkt dat het om de keuzevrijheid van elk mens gaat, ook als je tot een minderheid behoort, zonder op je nek te worden gezeten door een staat, griezelige fanatici of schreeuwende meerderheden. Dat is een liberaal en multicultureel ideaal, dat wat mij betreft ver weg en thuis mag worden verdedigd tegen totalitarisme en beklemmend monoculturalisme.

Als de patriottische correctheid eens wordt afgeschud, dan zou helder kunnen worden of dit is wat op de nieuwe opiniesite wordt bedoeld met vrijheid. Misschien worden de opvattingen dan ook wat minder strijdig, en daardoor geloofwaardiger.