Vrij regelmatig – zo is mijn theorie – schiet de menselijke verbeelding tekort en heeft de ondoorgrondelijke werkelijkheid veel meer schoonheid voor ons in petto. Zoals in de zaak Clemens K., die momenteel, na een lang verblijf in Thailand, in Heerhugowaard in de gevangenis zit en begin 2015 voor de rechter zal verschijnen.

Clemens K., geboren in 1969, was een mooie jongen die opgroeide in Amsterdam-Noord en er op de mavo belandde. Ondanks die povere opleiding slaagt hij er uiteindelijk in om als boekhouder te worden aangenomen op de financiële afdeling van Artsen zonder Grenzen. Over hem wordt gezegd dat hij ‘zelfs een ijskast kan verkopen aan een eskimo.’

Hij lijkt op zanger van de in de jaren tachtig en negentig populaire jongensband A-ha, en een mooi, Surinaams-Hindoestaans meisje, Ramona is haar naam, wordt verliefd op hem. Ze krijgen twee kinderen: Ashwin en Ramon en kopen een woning in Amsterdam-Noord.

Een huis in Thailand

Clemens treedt vervolgens als boekhouder in dienst bij de Mondriaan Stichting, een stimuleringsfonds voor beeldende kunst en industrieel erfgoed, en schnabbelt wat bij op de administratieafdeling van SKOR, een stichting voor kunst in de openbare ruimte – een afsplitsing van het Mondriaan Fonds.

Zijn boekhoudkundige talenten worden gewaardeerd en Clemens aanvaardt de nieuwe baan die het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst (BKVB) hem aanbiedt. Een fonds waar de talentvolle Lex ter Braak, afkomstig van het Middelburgse museum De Vleeshal, de scepter zwaait nadat Geert Dales er is teruggetreden.

Clemens ontdekt dat hij makkelijk overuren kan declareren en verschijnt steeds minder vaak op zijn werk omdat er toch niemand is die op hem let

Het huwelijk met zijn Surinaams-Hindoestaanse vriendin loopt intussen spaak en Clemens gaat op zichzelf wonen in een doorzonwoning in Amsterdam-Noord. In een afhaalrestaurant raakt hij in gesprek met een Thaise serveerster, Mimi S., die niet lang daarna bij hem intrekt.

Mimi haalt Clemens over een lapje grond in Thailand aan te schaffen. Clemens investeert maar raakt het geld kwijt. Intussen baalt hij van zijn ambtelijke baan bij het Fonds BKVB. Hij ontdekt dat hij makkelijk overuren kan declareren en verschijnt steeds minder vaak op zijn werk omdat er toch niemand is die op hem let.

Mimi heeft een dure smaak, Clemens koopt exclusieve cadeaus voor haar. Dan loopt hij een andere Aziatische tegen het lijf, Phim, die zwanger van hem raakt. Op aandringen van Mimi, hij zou wat meer moeten bewegen, bezoekt Clemens een sportschool in Noord, die van Bert Kops, een voormalige worstelaar, waar ook coach Henri H. actief is.

Geld naar de Russen

Met Henri kan Clemens het direct goed vinden: ze vallen alle twee op Aziatische types, een hechte vriendschap ontstaat. Henri H. wordt een huisvriend en zorgt, als dat nodig is, voor Clemens’ zonen nu die bij hem zijn gaan wonen. Op een dag vertelt Henri hem dat Mimi een omgebouwde man is. Geschokt werkt Clemens Mimi het huis uit.

Als Henri in financiële nood verkeert trekt Clemens zijn beurs. Hij begint hem hogere bedragen te lenen, bedragen die hij afschrijft bij het Fonds BKVB. In het begin betaalt Henri snel terug maar na een tijdje niet meer. Er is meer geld nodig, als Clemens direct investeert kan hij geld verdienen. Het blijkt om een drugstransport te gaan: Clemens doneert.

Ineens is Henri, zijn betrouwbare vriend, van de aardbodem verdwenen. Bij sportschool Kops, hoort Clemens, staat hij bij meer investeerders in het krijt, zoals enkele Russische sportschoolklanten. Deze beloven dat ze Henri voor hem zullen opsporen, als hij maar betaalt.

Duizelingwekkende bedragen maakte Clemens vervolgens over naar allerlei exotische bestemmingen, die ter plaatse door Russische misdadigers werden geïncasseerd. Russen die Henri zeggen op te willen sporen. Als het voor de Russen niet snel genoeg gaat, sturen ze gemaskerde kompanen bij Clemens langs. Zo wordt, eerst met tonnen en daarna met miljoenen, het fonds langzaam leeggetrokken.

Clemens realiseert zich dat hij vroeg of laat tegen de lamp zal lopen en besluit in 2009 met zijn zonen naar Thailand te vluchten. Om dat voor elkaar te krijgen gaat hij op zoek naar ‘een duizendpoot,’ iemand die de juiste papieren voor hem weet te bemachtigen. Een dubieuze taxichauffeur brengt hem in contact met een volgende bende, die het vervolgens aan de stok krijgt met de Russen en andere belanghebbenden.

Zestien miljoen euro

In 2009 vliegt Clemens met zijn zoons, gebruikmakend van valse paspoorten, naar Thailand. Terwijl in België, na allerlei klungelige incasseringspogingen bij verschillende Europese banken, een van de tussenpersonen in stukken gesneden terug wordt gevonden.

De media in Nederland krijgen lucht van de zaak; Lex ter Braak, tegenwoordig de baas van de Maastrichtse Jan van Eyck Academie, slaat een modderfiguur. Duidelijk wordt dat Clemens in totaal bijna zestien miljoen euro heeft weten weg te sluizen: de grootste roof van subsidiegeld ooit in Nederland.

Bij verstek wordt Clemens in 2010 tot vijf jaar cel veroordeeld. Hij smeekt om een vrijgeleide, zodat hij zijn versie van het verhaal aan de rechters kan vertellen. Die wordt hem niet gegund. Eind juni 2013 houden de Thaise autoriteiten hem aan bij een identiteitscontrole en zetten hem op het vliegtuig naar Nederland. ‘Ik wilde mijn kinderen redden,’ zegt Clemens tegen de rechercheurs die hem in Nederland verhoren. ‘Ik kan wat ik gedaan heb niet terugdraaien, wat gebeurd is, is gebeurd.’

Wie het van Rudie Kagie en Marian Husken, De miljoenenroof. Hoe boekhouder Clemens K. het kunstfonds kaalplukte en spoorloos verdween, leest kan concluderen dat Clemens K. in wezen eigenlijk een kunstenaar is, al zal hij dat in de gevangenis van Heerhugowaard vermoedelijk niet beseffen. De hele affaire is te beschouwen als een zeer geslaagd, hoewel ietwat royaal gefinancierd project van het Fonds BKVB, dat tegenwoordig trouwens een andere naam heeft.

Het museum van de toekomst bouw je gewoon zelf Wat een eeuw geleden heel gewoon was – je eigen museum bouwen – is terug in de mode. In Wassenaar verrijst momenteel een particulier museum van formaat. Waar komt deze renaissance vandaan? In mijn zoektocht naar de toekomst van het museum bezoek ik vandaag Landgoed Voorlinden. Lees de reportage hier terug