Eindeloos gesoebat over pastelpopfeminisme

In de Verenigde Staten staat ze al een maand of wat boven aan de hitlijsten en ook in Nederland is ze inmiddels in de top 3 aanbeland: de twintigjarige Amerikaanse zangeres Meghan Trainor. Haar debuuthit ‘All About That Bass’ en de bijbehorende pastelkleurige videoclip zijn aanstekelijk genoeg – een beetje retro, een beetje snoepjesachtig, een beetje stoer. Toch, dat het nummer zo’n succes is – Trainor stootte zelfs tijdelijk Taylor Swift van de troon en de clip is inmiddels meer dan 250 miljoen keer bekeken op YouTube – komt waarschijnlijk minder door de vorm dan door de inhoud.

‘All About That Bass’ gaat namelijk over het feit dat Trainor geen maatje 34 heeft (‘Yeah it’s pretty clear, I ain’t no size 2’), en dat dit helemaal niet erg is. Sterker nog: mannen houden daar juist van, heeft Trainor uit betrouwbare bron vernomen (‘Yeah, my momma she told me don’t worry about your size / She says, boys they like a little more booty to hold at night’), en vandaar Trainors hartverwarmende boodschap voor alle meisjes over de hele wereld die onzeker zijn over hun lichaam: ‘Every inch of you is perfect / From the bottom to the top.’

‘Feminist’ is, net als journalist of adviseur, geen beschermde titel

Je kon erop wachten: ‘All About That Bass’ was nog niet uit of er ontspon zich een debat – op Amerikaanse blogs, maar ook op de sites van The Guardian en Forbes – over de vraag of het nummer nu wel of niet feministisch was. ‘Feminist’ is, net als journalist of adviseur, geen beschermde titel. Nu ook popsterren en populaire schrijvers het label claimen – van Beyoncé en Lena Dunham tot de al eerder genoemde Taylor Swift – groeit de verwarring over wat de term precies betekent en wie er wel of niet bij de club mag horen.

Behalve onbeschermd is ‘feminist’ namelijk ook tamelijk vaag en rekbaar. Het dragen van naaldhakken of het kiezen voor een huisvrouwenbestaan kun je bijvoorbeeld als feministisch opvatten (want: vrije keuze), maar ook als antifeministisch (want: onderwerping aan een door het patriarchaat opgelegd schoonheidsideaal, het opgeven van de kans op financiële onafhankelijkheid, enzovoorts). Afhankelijk van wie je het vraagt, lopen de agendapunten van het hedendaagse feminisme bovendien uiteen van het bestrijden van onrealistische schoonheidsidealen tot het uitroeien van huiselijk geweld, en van arbeidsparticipatie tot al-dan-niet-bewust seksisme.

(Over de curieuze dubbele moraal die maakt dat een onrealistisch schoonheidsideaal voor vrouwen als onderdrukkend geldt, terwijl niemand zich druk maakt over het al even onrealistische mannelijke schoonheidsideaal, hoor je trouwens niemand. Terwijl, ik ken bar weinig mannen die zo een jong, gespierd en symmetrisch voorkomen hebben als de mannen in parfum-, ondergoed- en Etosreclames – maar dit terzijde.)

De stroming betrekt alles, maar dan ook alles op zichzelf

Honderd jaar geleden was het stukken helderder: het ging bij het feminisme om stemrecht en het recht op anticonceptie, twee duidelijke strijdpunten die bovendien binair waren: of je had het wel, of je had het niet. Zolang het er niet was, wisten de feministen waar ze voor moesten strijden. Doordat ‘feminisme’ inmiddels zo allesomvattend is, komt vrijwel alles dat ook maar iets met vrouwen te maken heeft, automatisch in aanmerking voor het feministisch keurmeesterschap: de stroming betrekt alles, maar dan ook alles op zichzelf. Van popnummers tot het invriezen van eicellen, van kookboeken tot broekzakken.

Hoe dan ook, de consensus over ‘All About That Bass’ was vrij snel bereikt: Trainors boodschap is antifeministisch. Tuurlijk, het nummer is een aanklacht tegen de vrouwenonderdrukkende magerheidscultus en een hart onder de riem voor hele hordes onzekere tienermeisjes. Maar ja, Trainor zegt dat het oké is om niet broodmager te zijn omdat mannen dat toch niet mooi vinden – en dan gaat het dus toch weer, in eerste instantie, om het behagen van de man.

Trainor zelf, intussen, onttrok zich volledig aan de discussie: ‘Ik beschouw mezelf niet als een feminist,’ zei ze, al vindt ze het wel leuk dat haar debuut ‘zo veel betekenis heeft’ voor mensen.

Uiteindelijk zegt het verloop van Trainorgate – het liedje is feministisch, o nee, het is antifeministisch, of nee, het heeft eigenlijk helemaal niets met feminisme te maken – minder over ‘All About That Bass’ dan over de situatie waarin het feminisme zich aan het begin van de eenentwintigste eeuw bevindt. De stroming wint aan populariteit, maar ontbeert een duidelijke identiteit. De strijdlust is er, maar zolang het doel breed is en de richting vaag, slaat al die verzamelde energie eerst en vooral naar binnen – met eindeloos gesoebat over pastelpop tot gevolg.

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube