Niet alleen je huis waait weg bij een tyfoon, ook je papieren

‘Number 85! Amanda Correjo Jean!’ galmt het uit een krakerige speaker. Een vrouw schuifelt op haar slippers naar voren, een bruin kartonnetje met 85 erop in de hand.

We staan in de Filipijnse stad Tacloban op een overdekt sportveld. Er hangen baskets, maar vandaag staat het veld vol met zwarte plastic stoeltjes. Vandaag krijgen 1307 mensen uit deze wijk hun nieuwe papieren.

Een jaar geleden hadden deze mensen die papieren gewoon, maar supertyfoon Haiyan blies niet alleen hun huizen plat, ook hun papieren verdwenen. Paspoorten, huwelijkscertificaten, overlijdensaktes, doopregistraties, papieren die grondbezit aantonen, en, het belangrijkst: geboortecertificaten, het Filipijnse equivalent van een burgerservicenummer. Zonder zo’n certificaat besta je niet en heb je bijvoorbeeld geen recht op financiële hulp van de overheid. In het zwaargetroffen gebied rondom Tacloban zitten zo’n 100.000 mensen nog zonder papieren.

Hoeveel mensen inmiddels wéér hun papieren zijn kwijtgeraakt doordat tyfoon Hagupit – lokaal bekend als Ruby – afgelopen weekend over Tacloban trok, is nog niet bekend.

Maar als al je papieren zijn weggespoeld, hoe bewijs je dan dat je bent wie je zegt dat je bent?

Dat is ontzettend lastig, weet Egad Ligon. Hij is directeur van de Filipijnse organisatie Ideals, die na natuurrampen juridische bijstand verleent. Ligon vertelt dat veel Filipijnen niet eens weten dat ze zich voor nieuwe papieren kunnen aanmelden. ‘We werken samen met de wijkleiders om mensen aan te sporen zich te melden bij de gemeente.’

En als je je dan gemeld hebt? Ligon: ‘De gemeente vraagt bijvoorbeeld dat je twee beëdigde verklaringen van buren meeneemt, die bevestigen dat jij bent wie je zegt dat je bent.’

Het is moeilijk om geld te werven voor dit soort juridische hulp

Ligon vindt het frustrerend dat dit project pas in april – een halfjaar na de storm – opgezet kon worden. Dat had vooral met geld te maken. De kantoren van de gemeentes – die veelal ook verwoest waren door de tyfoon – konden de vraag naar nieuwe papieren totaal niet aan. Er moesten nieuwe kopieerapparaten gekocht worden, computers, generators.

Bovendien kost het normaal gesproken geld om bij de gemeente papieren op te vragen. In Tacloban bijvoorbeeld 65 pesos (1,18 euro) voor een geboortecertificaat. De meeste tyfoonslachtoffers hebben dat nu niet. Er was dus hulpgeld nodig om deze certificaten te vergoeden. ‘Maar het is moeilijk om geld te werven voor dit soort juridische hulp,’ zegt Ligon. ‘Het is niet zichtbaar genoeg, niet zo zichtbaar als een nieuw huis. Maar het is minstens zo belangrijk.’

In de hal wuift Evangeline Pica (22) zichzelf koelte toe met een grote bruine envelop. In de envelop zitten twee witte A4’tjes. In typemachineletters staan de namen van haar twee kinderen erop gedrukt, met een handtekening van de burgemeester eronder. Nu kan het gezin financiële bijstand aanvragen.

‘Dit is ook een vorm van wederopbouw,’ zegt Rodel Bontuyan, die namens UNHCR aanwezig is bij het uitdelen van de documenten. ‘Het is de wederopbouw van identiteit.’

Meer over de Filipijnen na tyfoon Haiyan:

Deze serie wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Postcode Loterij Fonds voor Journalisten van Free Press Unlimited.