Vorige week besprak ik in Dossier Staatsgeheimen het collaboratieverleden van België tijdens de Tweede Wereldoorlog. In tegenstelling tot Nederland houdt België haar archieven over die periode gesloten voor burgers. De reden: het College van Procureurs-generaal, beheerder van de archieven, vreest voor een ‘verstoring van de openbare orde’ en het oplaaien van ‘bepaalde passies.’
Voor historici en archivarissen is dit een heikel punt: zij menen dat de geheimzinnigheid bijdraagt aan het instandhouden van hardnekkige ‘mythes’ over Vlamingen en Walen tijdens en na de oorlog.
Als het aan de nieuwe Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid ligt, komt er wellicht verandering in die ontoegankelijkheid. Vorige week publiceerde Elke Sleurs haar beleidsplannen, waarin ze onder meer aangeeft ‘afspraken’ te willen maken met Justitie over ‘de verbetering van de toegankelijkheid van de archieven uit de repressieperiode.’ (De repressie is de bestraffing van collaborateurs na de oorlog.)
Wat de staatssecretaris precies bedoelt met een verbetering van de toegankelijkheid, moet nog blijken. Maar voor Belgen die het “foute” oorlogsverleden van hun opa of oma willen uitzoeken, lijkt dit een stap in de goede richting.
Wie de ontwikkelingen wil volgen kan de website van het Rijksarchief in de gaten houden.
In België kun je niet uitzoeken wat opa of oma in de oorlog heeft uitgespookt In België is de herdenking van de Tweede Wereldoorlog afgeschaft. De dossiers uit deze periode blijven bovendien gesloten, uit vrees dat ‘bepaalde passies’ zullen oplaaien. In Dossier Staatsgeheimen schrijft Anoek Nuyens over de strijd van historici voor meer openheid over het verleden.Eerder in Dossier Staatsgeheimen:
Het Dossier Staatsgeheimen is hierbij geopend. Naar welke geheimen zijn jullie benieuwd? De overheid heeft duizenden geheimen. Die worden bewaard in archieven, maar komen na verloop van tijd in de openbaarheid. Wat zijn de feiten die vijftig of vijfenzeventig jaar geleden het daglicht niet konden verdragen? Een zoektocht naar de spannendste, mooiste en verrassendste verhalen. Wat het archief van “foute” Nederlanders ons leert over ons oorlogsverleden Naar schatting één op de drie Nederlanders heeft "foute" voorouders. Anoek Nuyens dook in het meest doodgezwegen archief van Nederland en ontdekte daar het kleine kwaad dat in ons allemaal schuilt. Een geheim dossier over Suriname is gewoon in te zien in een archief in Den Haag Sinds de militaire coup van Desi Bouterse in Suriname in 1980 wordt er veel gespeculeerd over de rol van Nederland. Oud-minister Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken) weigert een deel van het onderzoek naar de Nederlandse betrokkenheid openbaar te maken. De reden? Privacy van de betrokkenen. Vreemd, want Anoek Nuyens vond in een openbaar dossier precies het soort informatie dat de overheid geheim wil houden. Wat doe je als je een staatsgeheim in je bezit hebt? Tijdens het archiefonderzoek naar de Sergeantencoup van Desi Bouterse in Suriname in 1980, stuitte Anoek Nuyens op een geheim dossier. Dat bleek per ongeluk openbaar te zijn. In deze update vertelt ze wat inmiddels de status van het dossier is. De kraakbeweging kraakte niet alleen, maar gooide ook politiegeheimen op straat De kraakbeweging wordt vooral geassocieerd met het bezetten van leegstaande panden. Maar ook het openbaar maken van geheime documenten hoorde bij het kraken, ontdekten we in het Staatsarchief in Amsterdam. In deze aflevering van Dossier Staatsgeheimen blikt voormalig kraker Jack van Lieshout terug op de tijd waarin krakers transparantie inzetten als wapen.Dossier Staatsgeheimen wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten, en kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!