EU eensgezind over de noodzaak een eensgezind standpunt te hebben

Het PvdA-VVD-brandje verdreef het van de voorpagina, maar gisteren spraken de Europese regeringsleiders (zonder Rutte) over de brand in Oekraïne en Rusland.

Het was de eerste Europese top onder leiding van Donald Tusk, de nieuwe voorzitter van de Europese Raad. In mijn grenzeloze naïviteit dacht ik: daar moet ik bij wezen. Want niet alleen stond de diepe veiligheidscrisis aan onze oostgrenzen op de agenda, onderwerp van gesprek was ook het grote investeringsplan dat de Europese economie nieuw leven moet inblazen.

Dus zat ik gisteren met honderden journalisten in de hal van het Justus Lipsius-gebouw te wachten op snippers informatie.

Alleen waren de conclusies van de top een week van tevoren al uitgelekt. In die tekst kon ik met de beste wil van de wereld niet veel anders dan gemeenplaatsen ontdekken. In de trant van: ‘De situatie in Oost-Oekraïne blijft een diepe zorg.’ Ook riep de Europese Raad erin op tot het opzetten van een Europees Fonds voor Strategische Investeringen, maar dat dit fonds er zou komen, wisten we al.

In de uiteindelijke conclusies, waarover de regeringsleiders het gisteravond eens werden, is nog een enkel woord veranderd. Waar er eerst stond dat alle partijen zich moesten houden aan de in Minsk gemaakte afspraken over onder meer een wapenstilstand in Oost-Oekraïne, staat er nu: ‘alle partijen, inclusief Rusland.’ Dat schijnt in Brusselse kringen als een ‘sterk signaal’ richting de Russen te gelden.

Kort voor middernacht hielden Tusk, Juncker (voorzitter van de Europese Commissie) en Renzi (premier van het land dat in de tweede helft van 2014 het roulerend voorzitterschap van de EU bekleedt) een personferentie. Tusk was, zei hij, ontroerd door het feit dat de regeringsleiders van de Europese Unie meer verenigd waren dan ooit. Allemaal waren ze overtuigd van de noodzaak een gezamenlijke strategie te ontwikkelen ten opzichte van Rusland en Oekraïne en niet langer reactief en defensief te reageren op de gebeurtenissen. Maar waar die gemeenschappelijke strategie en dat actieve beleid dan uit bestonden, bleef ook na vragen uit de zaal in nevelen gehuld.

De meeste opwinding onder de journalisten veroorzaakte eigenlijk nog het feit dat mannetjesputter Renzi de in het Engels wat moeizaam uit zijn woorden komende Tusk overvleugelde. De debuterende Tusk scoorde dan wel weer door de klus in één dag in plaats van traditionele twee te klaren, waardoor de kerstvakantie voor velen wat eerder begon. Ook oordeelden oude rotten in het vak dat er bij deze persconferentie meer gelachen werd dan in de tijd van Van Rompuy en Barroso. En ik maar denken dat er eigenlijk bitter weinig te lachen viel.