Waarom euforie en ontzetting slechte raadgevers zijn Een van mijn favoriete scènes komt uit de film ‘Charlie Wilson’s War.’ Charlie Wilson, een flamboyant Congreslid gespeeld door Tom Hanks, viert dat de Russische bezetters in Afghanistan zijn verslagen en het land, eind jaren tachtig, verlaten. Dankzij hem. Samen met CIA-agent Gust Avrakotos, meesterlijk gespeeld door Philip Seymour Hoffman, bewapende hij de moedjahedien. Een deel van die strijders zou later voor de taliban en Osama bin Laden vechten. In deze scène waarschuwt Avrakotos de uitgelaten Wilson voor te veel euforie aan de hand van een parabel over de zenmeester en een kleine jongen. De betekenis lijkt me duidelijk: euforie en ontzetting zijn slechte raadgevers. Als je echt een verandering wilt bewerkstelligen, is er rust nodig. En volharding. Charlie Wilson’s War – Zen master and the little boy (kijktijd: 2:43 minuten) Een terroristisch plot is haast niet te voorkomen Na de aanslagen in Parijs klinkt meteen alweer de roep om meer bevoegdheden voor de inlichtingendiensten. Sinds 9/11 is dit een pavlovreactie. Het probleem is alleen dat meer informatie en meer bevoegdheden een aanslag waarschijnlijk niet kunnen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de bomaanslag tijdens de marathon in Boston. Maar dit verhaal, over de aanslagen in Mumbai in 2008, laat zien dat zelfs bij een goede informatiepositie inlichtingendiensten vaak nog in het duister tasten. In deze fraaie reconstructie wordt duidelijk dat drie inlichtingendiensten, van India, Engeland en de Verenigde Staten, informatie hadden over de aanslagen, maar die desondanks niet wisten te voorkomen. In 2008 Mumbai Attacks, Piles of Spy Data, but an Uncompleted Puzzle (leestijd: circa 22 minuten) Hoe makkelijk is het een hekel aan elkaar te krijgen? Op een dag in 1968 was Jane Elliott het zat. De basisschooljuffrouw vond dat haar leerlingen niet goed beseften waar de strijd van zwarte Amerikanen nu precies over ging. De blanke kinderen konden zich niet voorstellen hoe het is om gediscrimineerd te worden. Ze besloot een experiment te starten. De klas werd opgedeeld in twee groepen, eentje met blauwogigen en eentje met bruinogigen. De kinderen met blauwe ogen werd verteld dat ze beter waren. Het gevolg: een ooit vreedzame klas viel uit elkaar. De blauwogigen werden gemeen, voelden zich superieur. De bruinogigen voelden zich achtergesteld, werden verdrietig. De impact was enorm. PBS Frontline heeft er nog steeds een mooie documentaire over online staan, een krachtig document over hoe snel we kunnen afglijden op basis van kunstmatige sociale constructies. A Class Divided (kijktijd: 55 minuten) De 60 woorden die een oorlog mogelijk maakten In de uren na de aanslag op 11 september 2001 zette de advocaat van het Witte Huis zestig woorden op papier die de koers van de Verenigde Staten in het decennium erna grondig zouden beïnvloeden. ‘That the President is authorized to use all necessary and appropriate force against those nations, organizations, or persons he determines planned, authorized, committed, or aided the terrorist attacks that occurred on September 11, 2001, or harbored such organizations or persons in order to prevent any future acts of international terrorism against the United States by such nations, organizations or persons.’ In deze mooie podcast van Radiolab laten de radiomakers zien hoe belangrijk woorden kunnen zijn in tijden van spanning en wat het belang is van dissidenten om die woorden in twijfel te trekken. 60 Words (luistertijd: 58 minuten) Wat zijn religies en wat moeten we ermee? Als de aanslag in Parijs iets aantoont, dan is het dat religie er nog steeds toe doet. Maar hoe komt dat? Welke rol spelen religies in onze samenleving en welke rol zullen ze vervullen? Wat zijn religies eigenlijk? In dit interessante college vertelt de Amerikaanse intellectueel Daniel Dennett waarom mensen geloven en bekijkt hij religies vanuit een evolutionair perspectief. Hij houdt een warm pleidooi dat we religies beter moeten leren doorgronden. En moeten bijsturen. Breaking the Spell (kijktijd: 64 minuten) In retrospectief klinkt Theo van Gogh behoorlijk tam Wat waren het nog onschuldige tijden. Dat dacht ik tenminste bij het zien van deze aflevering van Het Zwarte Schaap, het VARA-programma dat rond de millenniumwisseling omstreden publieke figuren aan het woord liet. Theo van Gogh moet zich verweren tegen een regisseur, een roddeljournalist en een gewone journalist. Wat lijkt het allemaal nog tam. En wat treurig eigenlijk dat de onderliggende vraag – wat mag je eigenlijk zeggen – nog steeds niet bevredigend beantwoord is. Het Zwarte Schaap (kijktijd: 60 minuten)

Het beste van De Correspondent deze week

Nous sommes Charlie aussi Wat staat er eigenlijk in het meest besproken blad van deze week? Als klein eerbetoon hebben we twee prominente stukken uit de meest recente editie vertaald en geïllustreerd met enkele bijbehorende cartoons. Lees hier de laatste stukken van econoom/journalist Bernard Maris Hoe het zorgsysteem mijn werk als psychologe ondermijnde 500 huisartsen weigeren een nieuw contract met de zorgverzekeraar te tekenen. Ook onder psychologen bestaat veel onvrede over de invloed die zorgverzekeraars op hun werk hebben. Voor Masja Schakenbos, jeugdpsychologe, was de maat vol. Ze heeft haar baan opgezegd. In deze gastbijdrage legt ze uit waarom. Lees hier het stuk van gastcorrespondent Masja Schakenbos Het museum van de toekomst is altijd open (en voor iedereen) Digitalisering, krimpende budgetten, een terugtrekkende overheid: de wereld van musea is aan grote veranderingen onderhevig. Hoe ziet de toekomst van het verzamelen en ontsluiten van kunst en erfgoed eruit? Dit zijn de zes grote trends die ik op het spoor ben gekomen. Lees hier het stuk van Lynn Berger Bejubel de Europese meerstemmigheid (zeker nu), stelt deze Franse sterfilosoof De Franse denker Bernard-Henri Lévy doet in Hôtel Europe een poging de Europese gedachte opnieuw te doordenken. Verdrietig genoeg wordt zijn werk door de aanslag op Charlie Hebdo, waarin Lévy zich eerder uitsprak tegen islamitisch fundamentalisme, gruwelijk actueel. Lees hier het stuk van Tomas Vanheste Hoe is het om op te groeien met het stempel ADHD? De discussie rond ADHD gaat vaak over de vraag of het nu wel of niet bestaat. Veel interessanter is de vraag of je kinderen die last hebben van ernstige concentratieproblemen en ongeremd gedrag op een goede manier helpt door ze van jongs af aan een etiket op te plakken. Aan Job, nu 21 jaar, vroeg ik hoe het is om vanaf je zesde een ADHD’er te zijn. Lees hier het stuk van Marilse Eerkens