Waarom noodhulp alleen achteraf wordt gegeven (en nog zeven antwoorden op vragen van lezers)

Het plan was even mooi als megalomaan: de internationale noodhulpmachine in kaart brengen. Bijna een jaar geleden kondigden fotograaf Pieter van den Boogert en ik aan dat we samen met jullie, onze leden, op onderzoek wilden gaan in de wereld van de noodhulp. Bij die allereerste aankondiging vroegen we jullie, Correspondentleden, om input. En die kwam er volop. Nu het project ten einde loopt, wil ik jullie graag laten zien hoeveel we hier aan hebben gehad.

Allereerst de vele tips die jullie mij gaven. Over boeken die ik kon lezen bijvoorbeeld, over mensen die ik kon spreken, evenementen die ik kon bezoeken, over documentaires die ik kon zien. Ik heb alles volop tot me genomen.

Maar vooral bedankt voor de vele vragen die jullie stelden en onderwerpen die jullie aandroegen.

Een aantal van jullie vragen heb ik direct als uitgangspunt genomen voor artikelen. Zoals deze vragen over concurrentie en samenwerking tussen hulporganisaties:

Uit die vragen kwam dit stuk voort, over het gebrek aan coördinatie in de noodhulpsector.

Of de vraag waarom noodhulp vaak zo traag op gang lijkt te komen.

Ook deze vraag vond ik heel sterk:

Ik heb hier niet alleen direct antwoord op gegeven in een explainer, ik heb de vraag ook als leidraad genomen tijdens mijn bezoek aan Haïti, vijf jaar na de aardbeving. Daar wordt nog steeds noodhulp verleend, maar heeft dat nog wel zin?

En tijdens mijn bezoek aan de Filipijnen – een land met een sterke lokale overheid – hield ik de hieronder gemarkeerde vraag in mijn achterhoofd.

Ik keek er naar de relatie tussen overheid en hulptroepen, wat resulteerde in dit verhaal.

Een flink aantal bijdragen kwam ook van mensen die zelf in de noodhulpsector werken. Een aantal van jullie heb ik zelfs op mijn reizen ontmoet. En jullie zetten me – direct aan het begin van het project – vaak op het juiste onderzoeksspoor. Bijvoorbeeld met een opmerkingen als deze:

Deze gedachte heeft uiteindelijk geleid tot dit beeldverhaal, dat sterk contrasteert met de verhalen en beelden die we later ‘in het veld’ gemaakt hebben.

Of bijvoorbeeld de opmerkingen over het gebrek aan geld voor het voorkomen van rampen, een onderwerp dat meerdere leden aankaartten:

Deze gedachten leidden tot dit betoog voor meer preventieve hulp.

De vraag waar ik misschien het meest mee geworsteld heb gedurende het project, was deze:

Het simpele antwoord is nee, die top tien krijgen jullie niet. En de reden klinkt wat cliché, maar is cruciaal: elke ramp is anders en in elke ramp zijn weer andere organisaties het geschiktst om hulp te verlenen. De ene keer is een grote VN-organisatie goed in staat in één klap veel mensen te helpen, de andere keer hebben alleen kleine, lokale organisaties echt impact. Dit was ook de reden dat ik een kritisch artikel schreef over Giro555: bij de verdeling van die fondsen wordt niet naar de context van een ramp gekeken.

Dit zijn maar een paar voorbeelden van hoe ik jullie input voor dit project heb gebruikt. Erg bedankt voor al jullie hulp. Ik hoop dat jullie, leden, mij als journalist blijven inspireren met vragen, opmerkingen en discussies, zoals jullie gedurende deze hele noodhulpserie hebben gedaan.

Overigens, tot slot, betekent deze afsluiting niet dat ik nooit meer over noodhulp zal schrijven. Integendeel: de kennis en visie die ik heb opgedaan zal ik in de toekomst zeker nog gebruiken voor nieuwe verhalen. Maar het is ook tijd voor nieuwe onderwerpen. Hopelijk blijven jullie daarbij ook zo betrokken.

Deze serie werd mede mogelijk gemaakt door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Postcode Loterij Fonds voor Journalisten van Free Press Unlimited.