#BiddenVoorTyrone, het gehucht waar zeven van de vijftig inwoners zijn vermoord

De Engelstalige Wikipediapagina van Tyrone, een afgelegen plattelandsdorpje in de Amerikaanse staat Missouri, vermeldde sinds jaar en dag slechts twee feiten: dat het plaatsje in 1892 is gesticht en dat de naam uit Ierland komt. Vorige week vrijdag kwamen daar twee nieuwe zinnen bij:

‘Op 26 februari 2015 vond er in Tyrone een massamoord plaats, uitgevoerd door Joseph Jesse Aldridge. Hij vermoordde zeven mensen en verwondde een ander persoon, voordat hij zijn eigen leven nam.’

Tyrone telt ongeveer vijftig inwoners. Vijftien procent van de bevolking is nu dood.

Wat de schutter bezielde, is onbekend. Er gaan verhalen over een familievete en een ruzie over land. Maar de enige die het antwoord wist, is niet meer, zei de sheriff enkele dagen na de moord in de lokale krant. ‘De waarheid is dat we het antwoord misschien wel nooit zullen weten.’

Het bloedbad was in Amerika even breaking news, maar verdween nog diezelfde dag uit de nationale belangstelling.

Het is een moderne traditie dat als er ergens een schietpartij plaatsvindt, er een bijbehorende hashtag trending is. Denk aan #JeSuisCharlie na de aanslagen in Parijs, de leus die honderdduizenden mensen op de been bracht. Of aan #BlackLivesMatter na de dood van verschillende jonge zwarte Amerikanen; een hashtag die is uitgegroeid tot een protestbeweging.

Vorige maand nog, toen een man in het Amerikaanse studentenstadje Chapel Hill (North Carolina) drie jonge moslims doodschoot, verschenen er binnen een dag een miljoen tweets met #ChapelHillShooting.

Veel van die tweets vierden de levens van de overledenen met foto’s en verhalen. En tegelijk vormden ze een protest: de mainstream media moeten aandacht geven aan deze schietpartij. Zulke hashtags mobiliseren de wereld. En ze geven betekenis aan een ogenschijnlijk zinloze moordpartij.

Tyrone kreeg ook een hashtag: #PrayingForTyrone. Je moest er alleen wel goed naar zoeken. Op Twitter vind je een tiental tweets onder die noemer. Op wereldschaal betekent het niets.

Waarschijnlijk speelde mee dat deze schietpartij geen ‘haakje’ had. Het was in elk geval geen terroristische aanslag. En racisme speelde geen rol. Toch had ook #PrayingForTyrone een bijzondere, positieve impact. Maar daarvoor moeten we even offline, naar het dorpje toe.

Ik bezocht Tyrone enkele dagen na het bloedbad. De satellietwagens van Fox en CNN waren alweer vertrokken. Op de voorpagina van het lokale weekblad, gevestigd in Houston, stond nog het nieuws van een week eerder: ‘ICE FREEZING TEMPERATURES LINGER ACROSS THE REGION.’

Ik was hier niet om lukraak aan te bellen, of om deze zaak op te lossen; daar zijn sheriffs voor en onderzoeksjournalisten. Ik wilde de man spreken die als eerste twitterde met de hashtag #PrayingForTyrone, de viral die geen viral leek.

Een archipel van gehuchten

Tyrone is in zekere zin een doorsnee Amerikaans plattelandsdorpje. De dichtstbijzijnde grote stad, Springfield, is een kleine twee uur rijden. De mensen in deze streek zijn overwegend christelijk, stemmen Republikeins en houden van wapens. De huizen liggen ver van elkaar verspreid, zonder kern.

In de bloeitijd had Tyrone een korenmolen, een conservenfabriek, een tandarts, een dokter, een postkantoor, een school, kerken. Nu is er zelfs geen plaatsnaambordje. Alleen verlaten winkels en een in onbruik geraakt benzinestation.

Toch is Tyrone niet geïsoleerd en achtergebleven. Het ligt in een archipel van gehuchtjes rond het stadje Houston, dat bijna 2.100 inwoners telt. Daar is een Walmart, een McDonald’s en een ziekenhuis met eerste hulp – geen vanzelfsprekendheid op het platteland.

En Tyrone heeft internet. En dat speelt dezer dagen een belangrijke rol.

De man van de eerste tweet

Het mistte. Tyrone leek een spookstadje. Soms zag je de vage contouren van een huis of een veewagen. Of alleen een brievenbus langs de kant van de weg; het huis zelf in nevel gesluierd. Het voelde alsof het hele dorpje niet bestond — alsof iedereen hier was vermoord.

De eerste tweet met #PrayingForTyrone was afkomstig van een dominee, Bill Villapiano van de Faith Fellowship Church in het nabijgelegen Houston. Hij twitterde op de avond na de schietpartij: ‘Remembering #Tyrone and #TexasCounty in prayer tonight. #PrayingForTyrone.’ Er zit een plaatje bij van de kaart van Texas County en een man die knielt. Het bericht is zesmaal geretweet. Een rimpeling op Twitter.

Maar hij plaatst die avond ook een berichtje op de Facebookpagina van zijn kerk, zoals hij er wel vaker berichtjes plaatst. Het is een oproep tot gebed. Dat berichtje krijgt ruim driehonderd likes, vertelt de dominee. Ongekend in zijn kleine gemeenschap.

Villapiano komt uit Chicago en werkt hier al 31 jaar als dominee. Met ongeveer tweehonderd leden, ook uit Tyrone, is het een van de grotere kerken in het stadje, dat nog tientallen andere kerken telt. Het bijzondere is dat de dominees hier heel goed samenwerken, zegt hij.

De dominee is net terug van een bijeenkomst met andere kerkleiders als ik hem spreek in de pastorie. Komende zondag is er een nachtwake met kaarsen voor de slachtoffers. Zijn eigen kerk fungeert deze week ook als plek waar afscheid genomen kan worden van sommige van de slachtoffers.

Hij hoorde het nieuws van de schietpartij in de lokale McDonald’s. Hij was geschokt – en tegelijk niet verrast, want hij kent de bijbel. ‘We leven in een gevallen wereld. Het kwaad bestaat. Dit is het pure kwaad.’

De schietpartij brengt de hechte gemeenschap alleen maar dichter bij elkaar, is zijn overtuiging. Je hoort weleens verhalen over de verbrokkeling van gemeenschapszin op het Amerikaanse platteland, maar hier, in Houston, zegt de dominee, vind je nog geloof, traditionele gezinswaarden en gemeenschapszin. ‘We’re the people that feed the world, win the wars and keep the faith,’ zegt hij. Hij wil hier nooit meer weg.

Dat wilde hij uitdrukken met de hashtag: de nabestaanden laten zien dat ze niet alleen staan. Het is een glimp van hoop in donkere dagen.

Het blijft niet bij online bidden. Voor de nabestaanden van de slachtoffers zijn verschillende crowdfundingpagina’s in het leven geroepen, om de kosten van de begrafenissen te dekken; om geld in te zamelen voor de opleiding van de kinderen die nu geen ouders meer hebben. Enkele tienduizenden dollars zijn al ingezameld. Dat is veel, in een kleine gemeenschap waar velen maar acht, negen dollar per uur verdienen.

Het beeld bij de hashtag, de biddende man, is ontworpen door een lid van zijn gemeente, zegt hij, de lokale journalist Jeff McNiell, hoofdredacteur van TheHouston Herald. Veel inwoners van de streek gebruiken het beeld nu als profielfoto.

De journalist die het logo ontwierp

Ik tref McNiell op de redactie van de krant. Hij is bezig met het redigeren van de pagina’s van de nieuwste editie. ‘TRAGEDIES IN TYRONE,’ is de kop op de voorpagina.

Elke week staat er ook een Bijbelcitaat op de voorpagina. Deze week uit het bijbelboek Mattheus: ‘Blessed and enviably happy […] are those who mourn for they shall be comforted!’

De ochtend van de schietpartij werd hij om vier uur uit bed gebeld. De hele dag was hij op pad om verslag te doen in Tyrone, buren te interviewen, de sheriff te spreken. ’s Avonds toen hij thuis kwam, ontwierp hij het beeld van de knielende man. ‘Het werkte therapeutisch,’ zegt hij. Hij is journalist, maar ook christen, en inwoner van deze gemeenschap. ‘Iedereen zoekt antwoorden, maar soms is het antwoord: er is geen antwoord, dit is het gezicht van het kwaad. Als christen weet ik dat je juist dan troost kunt putten uit je geloof.’

McNeill groeide hier op, verliet de streek om journalistiek te studeren. Even droomde hij van werken bij een grote krant, maar toen hij het aanbod kreeg om terug te keren naar zijn geboortegrond, aarzelde hij niet. Hij houdt van deze streek. En in een stadje als Houston heeft de krant nog impact. De website van zijn krant had de dag na de moordpartij een recordaantal van 171.333 bezoekers.

De afgelopen dagen werd zijn redactie platgebeld door journalisten, van CNN tot Fox. Hij vindt het verschrikkelijk dat Tyrone en Houston nieuws werden door deze schietpartij. Het is zo’n prachtige streek om te leven: de mensen geven hier nog om elkaar. Men bidt voor elkaar. En men helpt elkaar, niet alleen spiritueel, maar ook praktisch. Zoals de buren die zich ontfermden over het vee van de getroffen families. Daar staat #PrayForTyrone voor, zegt hij. ‘Facebook heeft misschien negatieve kanten, maar dit is zeker positief.’

En de agent van de Facebookpagina

De bescheiden hashtag gaat een paar uur na de eerste tweets alsnog viral. Niet op Twitter, maar op de Facebookpagina ‘Praying for Tyrone’. Die wordt vrijdagavond aangemaakt door Caleb Arthur, ondernemer en ex-politieagent. Hij groeide hier op en is verre familie van sommige slachtoffers. Hij begon in 2012 een bedrijfje dat zonnepanelen installeert. Hij is veel bezig met de community, gaf zonnepanelen weg aan de voedselbank, bijvoorbeeld.

Toen hij het nieuws van de schietpartij hoorde was hij in shock. Zijn eerste gedachte: waarom kon hij zo lang doorgaan met schieten, huis langs huis, waarom schoot niemand hem dood? ‘Ik weet dat men er in sommige landen anders over denkt,’ zegt Arthur, ‘Maar zoals ik het zie: the only way to stop a bad guy with a gun is a good guy with a gun.’

Daarna kwam de behoefte om iets te doen voor de nabestaanden. Zo kwam hij op het idee om via Facebook op te roepen tot een online gebed. ‘Het zou zo cool zijn als dit viral ging,’ dacht hij.

En dat deed het. De pagina had binnen een dag enkele duizenden likes, en stroomde vol met bijzondere herinneringen aan de families. Via de pagina bracht hij de crowdfundingsites onder de aandacht.

Zondagochtend was de regio online bijeen voor een gebed – extra bijzonder omdat de kerken die dag dicht waren vanwege het winterweer. In deze uitgestrekte, dunbevolkte streek wist men zich verbonden door God - en internet. De meeste reacties onder Arthurs oproep bestonden simpelweg uit ‘amen’.

Arthur wil de streek ook fysiek samenbrengen. Hij heeft een Facebookevent aangemaakt voor een candlelight vigil in het lokale schoolgebouw.Bijna 4.000 mensen hebben aangevinkt te zullen komen – bijna tachtig keer zo veel als het aantal inwoners van Tyrone.

The Houston Herald zal de kaarsenwake livestreamen. Een dominee zal kort spreken. Er zullen geestelijke liederen gezongen worden. Er zal een moment van stilte zijn. En ze zullen samen bidden voor Tyrone.

#PrayingForTyrone heeft niet de ogen van de wereld naar zich toegetrokken, maar bereikte iets belangrijkers: het bracht de gemeenschap bij elkaar.