Hoe de VVD coalitiepolitiek bedrijft met asielzoekers

Voor wie zich afvraagt hoe de verhoudingen in de wereld liggen: kijk even naar het NOS Journaal van zondagavond, 20 uur.

Het eerste item is het VVD-plan om asielzoekers niet langer Europa in te laten. Je zou denken, dan laat je vervolgens zien wat de gevolgen daarvan voor asielzoekers zijn. Maar nee, het Journaal vervolgt: ‘De VVD stevent af op een keiharde clash met coalitiegenoot Partij van de Arbeid.’

De politieke werkelijkheid krijgt voorrang boven die van de mensen die het voorstel raakt. Sterker nog, het verband tussen de Haagse werkelijkheid en die van vluchtelingen ontbreekt volkomen.

Wie niet beter weet, zou bij het eerste journaalitem nog kunnen denken dat asielzoekers vrije mensen zijn die überhaupt een keuze hebben om thuis te blijven of weg te gaan. Dat ze als backpackers het ene na het andere hostel aflopen, in de hoop dat er een een bed over heeft.

Terwijl: het verslag uit Irak, in hetzelfde Journaal, laat zien dat de strijd tussen Islamitische Staat (IS) en het Irakese leger heviger woedt dan ooit. Wie uit deze streken vlucht, zoekt kortom geen geluk, maar de door de VVD zo vaak geprezen veiligheid.

De cijfers op een rij

Dat weet VVD-woordvoerder Malik Azmani allemaal ook wel. En hij heeft het heus goed voor met deze vluchtelingen, zo beweert hij. Ze kunnen alleen beter ‘in de regio’ worden opgevangen.

Hij zegt het alsof hij met een volstrekt origineel idee op de proppen komt.

Ik heb nieuws voor Azmani: die regio zit vol. En oh ja, wij zijn de regio. Alleen het deel dat verhoudingsgewijs met afstand het minst aan opvang bijdraagt.

Er zijn 3.934.864 Syrische vluchtelingen. Daarvan bevinden zich 1.718.147 in Turkije. 1.187.407 in Libanon en 626.905 in Jordanië.

Zelfs Irak, waar de strijd tegen IS het hevigst is, herbergt meer Syrische vluchtelingen dan alle Europese landen samen: 244.731 tegenover 217.724. En dat laatste aantal betreft alleen nog maar de periode april 2011 - het begin van de vluchtelingencrisis - tot en met december 2014.

Over verhoudingen gesproken, bekijk ook deze grafiek eens:

Het aantal asielzoekers dat anno 2015 in Nederland aanklopt, is nog altijd minder dan de helft van de aantallen die in de jaren negentig bij ons op de stoep stonden.

De jaren negentig, je weet wel, die zorgeloze periode van ongekende groei aan welvaart. We hebben ze prima doorstaan, met aantallen die meer dan het dubbele van het huidige aantal beslaan.

En ook dat zal Azmani allemaal best weten. Toch weerhoudt het hem er niet van om maar weer eens te bezweren dat er komend voorjaar opnieuw een enorme nieuwe stroom vluchtelingen deze kant op komt.

Eerlijkheid is zo gek nog niet

Tot zover verloopt deze column precies zoals je waarschijnlijk al verwachtte. De Correspondentkraakt weer eens een ‘inhumaan’ asielplan af.

Maar, laat ik eens wat onverwachts zeggen: ik vind het VVD-plan eigenlijk helemaal zo gek nog niet. Althans, niet gekker dan de huidige gang van zaken aan de Europese buitengrenzen.

Die is namelijk als volgt: in principe zijn onze grenzen dicht voor mensen zonder geldig visum. Pas als je over onze hekken weet te klimmen, of als je bootje onze kusten weet te bereiken, dan kun je asiel aanvragen. En, als je uit Syrië komt, betekent dit in bijna alle gevallen dat je asiel krijgt.

Geen grap: de enige luchtvaartmaatschappij die je legaal naar Lampedusa brengt, is Darwin Airlines. En daar kom je als vluchteling echt niet op; het ontbreekt je simpelweg aan de papieren.

Als het recht van de sterkste dan toch moet gelden, kom er dan ook maar gewoon eerlijk voor uit, zou ik haast zeggen. Alles beter dan het dodelijke kat-en-muisspel dat zich nu bij onze grenzen afspeelt.

De politieke verhoudingen

Alleen: het voorstel mag niet, het voorstel kan niet en het voorstel werkt niet. Bovendien: als je ergens een grens sluit, dan opent zich vanzelf ergens een andere, het bekende waterbedeffect. Het hermetisch sluiten van een land of werelddeel is een illusie.

Ook dat alles weet de VVD natuurlijk best. Het lijken dan ook niet de verhoudingen in de wereld, maar de verhoudingen in de coalitie die het doel van deze proefballon zijn.

Het versterken van het politieke profiel van een partij, die net na de vorige verkiezingen alweer met de volgende bezig lijkt te zijn.

Het is in feite nog sterker: het lijkt niet eens de bedoeling dat dit plan ook maar enig effect sorteert. Want dat zou betekenen dat we uit allerlei verdragen moeten stappen. En daar is voorlopig nooit een Kamermeerderheid voor te vinden.

Dit schrijnt dus het meest: een wereld waarin het op scherp zetten van de Haagse verhoudingen belangrijker is dan het herstellen van de verhoudingen in de wereld.

‘Legt dit voorstel nu wel of niet een bom onder het kabinet?’ Dat is de vraag die kranten, nieuwssites en het journaal beheerst.

Ik zou zeggen: het legt in elk geval een bom onder onze solidariteit met mensen die juist voor bommen op de vlucht gingen.

De vluchtelingen op hun bootjes zou ik dan ook het motto van de VVD willen voorhouden: houd koers.

Of, in elk geval: moed.