Wat heb je opgegeven voor je relatie? Het was een tijdje stil in onze huiskamer, toen deze vraag werd opgeworpen. We zaten met vijf stellen bij elkaar en iemand dacht: kom, laat ik eens een knuppel in het hoenderhok werpen.

Een van de aanwezigen verbrak na een lange minuut de stilte:

‘Tsja, ik zeg het maar gewoon: mijn vrijheid. Om andere vrouwen te zien, om drugs te gebruiken, om te reizen, om in het buitenland te werken, om onverantwoordelijke dingen te doen. Ik kan er wel omheen draaien, maar dat is wat heb ik allemaal heb opgegeven. En daar heb ik het vaak best moeilijk mee.’

De enigszins ongemakkelijke stilte die volgde, werd na verloop van tijd doorbroken door de nodige instemming en herkenning. Eerst mondjesmaat, maar toen ronduit.

Wrijving geeft glans

Want ja, in vredesnaam: waarom zou je dat allemaal opgeven?

De rest van het gesprek vormde het antwoord op deze vraag. Want, nadat deze vriend zijn hart gelucht had, kwamen de verhalen naar boven.

Dit was de rode draad: precies in alle ongemakken en alle overwonnen uitdagingen bleek de schoonheid, de werkelijke waarde van onze relaties te zitten. In het feit dat we - tegen somtijds ons eigen gevoel, tegen misschien wel de tijdsgeest en hoe dan ook de natuur in - een keuze hadden gemaakt en daar, in goede en kwade dagen, bij bleven.

Ook, juist, wanneer er tegenwind opsteekt.

In dat wat onze relaties een randje gaf - de irritaties, het verdriet, de moeite - zat, bleek uit onze gesprekken die avond, precies hetgeen wat onze relaties overeind hield.

En wat het, in de letterlijke zin des woords, de moeite waard maakt. Wrijving geeft glans, enfin, je kent de tegeltjeswijsheden wel.

Vanwaar dit realaas?

Vrijwel alle apps en innovaties die dezer dagen op de markt komen beloven precies het tegenovergestelde: ze zijn er om ons leven makkelijker te maken. Om makkelijker bij te komen dan voorheen.

Moeite geeft iets wat gemak niet geeft

Dat lijkt allemaal winst en ook ik maak er grif gebruik van. Toch denk ik dat geen enkele app of site je de ervaring van tien jaar huwelijk kan geven. Of, voor wie totaal niet met de relatiemetafoor niet uit de voeten kan: tien jaar pianospelen, raadsels oplossen, marathons lopen, tuinieren, boeken lezen, patroonborduren of wat dan ook maar moeite kost.

Dat wat moeilijk is, kan je iets geven dat alle gemak van de wereld je niet kan bieden.

Dat wat moeilijk is, kan je iets geven dat alle gemak van de wereld je niet kan bieden.

Dit vormt het uitgangspunt voor wat uiteindelijk een serie van zes artikelen op De Correspondent moet worden: een zoektocht naar dat wat moeilijk is. En naar wat dat precies de moeite waard maakt.

Romanschrijver leek ons de juiste persoon om deze zoektocht aan te gaan. Hij schreef onlangs een essay over . Want lezen, dat is ook al zoiets dat steeds meer mensen steeds moeite kost, maar - zo betoogt hij in dit stuk - tegelijkertijd onmisbaar is.

Hij zal sowieso gaan schrijven over lezen, over piano spelen, over hoe je seks leuk houdt. Voor de overige verhalen laat hij zich graag door jullie gidsen.