Klimaatverandering: het verdienmodel

De ironie ligt er nogal dik bovenop. Het reusachtige verbruik van fossiele brandstoffen om de welvaart en bedrijvigheid op aarde te voeden, veroorzaakt een ongekende uitstoot van CO2. De overvloed van CO2 in de atmosfeer is ‘extreem waarschijnlijk’ de oorzaak van smeltende ijskappen. En wat betekenen smeltende ijskappen, behalve een stijgende zeespiegel? Zakelijke kansen. Kansen om nog onontgonnen olie- en gasvelden in het Poolgebied aan te boren en zo te voorzien in de nog steeds groeiende vraag naar fossiele brandstoffen op de wereldmarkt. 

Het lot van de ijsbeer

De verontwaardiging was dan ook groot toen Shell twee jaar geleden toestemming kreeg te gaan boren in het arctisch gebied. Het Wereld Natuur Fonds uitte grote zorgen en wees op het feit dat gelekte olie onder ijslagen niet te detecteren is. ‘De kans is groot dat gelekte olie in de winter, pas in de lente wordt ontdekt. Tegen die tijd is de natuur al onherstelbaar beschadigd’. Ook Greenpeace luidde de noodklok. De actievoerders bezetten benzinestations, beklommen het hoogste gebouw van Londen en plakten ieder beschikbaar stoplicht in Nederland vol met stickers waarin aandacht gevraagd werd voor het lot van de ijsbeer.

Ondanks de risico’s loont het volgens de grote olie- en gasbedrijven om te gaan boren. Maar zij zijn niet de enigen die geld verdienen aan een opwarmende aarde. Overal om ons heen duiken nieuwe technieken, nieuwe initiatieven en nieuwe investeringsmogelijkheden op die direct of indirect samenhangen met klimaatverandering. Dat werpt de vraag op: is dit een cynische of een hoopgevende ontwikkeling? Een geval van menselijke inventiviteit of van onversneden hebzucht? 

Toegang tot nieuw land

Amerikaans weekblad The New Yorker publiceerde onlangs een prachtig verhaal over een gedurfde transarctische reis. Nog niet eerder was het een vrachtschip gelukt om zo vroeg in het jaar dwars over het Poolgebied te varen. Maar smeltend ijs legt niet alleen nieuwe vaarroutes bloot, het geeft ook toegang tot nieuw land. Twee weken geleden nog hief het Groenlandse parlement het verbod op het delven van radioactieve mineralen op. Terugtrekkende ijskappen stellen de Groenlanders in staat om tot nu toe onontgonnen mineralenreserves beschikbaar te stellen voor mijnbouw.  

Twee weken geleden nog hief het Groenlandse parlement het verbod op het mijnen van radioactieve mineralen op

Uit een peiling in opdracht van de ‘Global Investor Coalition on Climate Change’ onder een groep van 84 wereldwijd opererende investeerders, samen goed voor een bedrag van ongeveer 14 biljoen (14 duizend miljard) dollar, blijkt dat zeker de helft van de ondervraagden bij hun investeringen rekening hield met klimaatverandering. Ze gaven aan zowel te kijken naar de risico’s voor hun investeringsprojecten (schade aan onroerend goed, overstromingen) als naar de ‘kansen’.

Op de economische nieuwssite Bloomberg verscheen afgelopen voorjaar een intrigerend bericht. Investeringen in producten die winstgevend worden dankzij klimaatverandering zijn bezig aan een opmars. Geld van hedge funds en ander durfkapitaal stroomt naar nogal wat vreemde sectoren.

Hogere omzet dankzij stormen en droogtes

Dat klinkt ingewikkeld - en dat is het ook. Neem het wereldwijd investerende bedrijf KKR & Co. Volgens de eigen website zet het zich in ‘om duurzame waarde te creëren uit “milieu-uitdagingen” voor uw private equity portfolio ’. De investeringsmaatschappij kocht dit jaar een belang van 25 procent in Nephila, een bedrijf dat ‘catastrophe bonds’ verkoopt. Dit zijn obligaties waarmee verzekeringsmaatschappijen zichzelf verzekeren tegen extreme weersomstandigheden. Nephila is gevestigd op Bermuda en ‘gericht op investeren in natuurrampen en weerrisico’s’. KKR en Nephila hebben er alle vertrouwen in dat hun omzet stevig zal stijgen als gevolg van de stormen, overstromingen en droogtes die klimaatverandering met zich meebrengt. 

Het Australische bedrijf Land Commodities ziet de waarde van hooggelegen land stijgen en biedt meteen mogelijkheden voor investeringen. Landbouwgrond in Australië is nu nog relatief goedkoop, de goedkoopste landbouwgrond zelfs van heel de westerse wereld. Dat biedt geweldige kansen voor agrarische investeringen, want de Australische grond zal met een stijgende zeespiegel en een wereldwijd stijgende vraag naar landbouwproducten vanzelf meer - veel meer - waard worden. Land Commodities treedt op als een makelaar voor mensen die graag nu al grote lappen grond kopen. ‘Er ligt een te grote nadruk op de negatieve gevolgen van klimaatverandering,’ vertelde de zakelijk directeur van Land Commodities, Michael Richardson aan Bloomberg News. Een opwarmende aarde is juist reden tot vreugd voor mensen in de Australische landbouwsector. 

Hoopgevend resultaat na 30 miljoen investering

Veruit de meest merkwaardige kans die klimaatverandering heeft opgeworpen is het rendement dat geleverd moet worden door een steriele mug. Het aan de universiteit van Oxford ontstane start-upbedrijfje Oxitec Ltd. werkt al ruim tien jaar aan een mannetjesmug wiens kroost onvruchtbaar is. De mug is ontworpen om de dankzij klimaatopwarming groeiende muggenpopulaties die dengue (knokkelkoorts) verspreiden, een ziekte die jaarlijks miljoenen mensen treft, drastisch te decimeren. Er is inmiddels een bedrag van 30 miljoen dollar geïnvesteerd en de resultaten zijn hoopgevend. Bij een klein experiment op de Kaaimaneilanden liep de muggenpopulatie na introductie van Oxitec’s steriele mannetjes binnen vier maanden terug met 85 procent. Hadyn Parry, CEO van Oxitec, heeft een Ted Talk gehouden over zijn ingenieuze en levensreddende product.

Oxitec Ltd. werkt al ruim tien jaar aan een mannetjesmug wiens kroost onvruchtbaar is

Zijn de nieuwe initiatieven en investeringen een lichtend voorbeeld van de menselijke veerkracht? De bovengenoemde bedrijven bieden rijkdom en oplossingen voor een nieuwe realiteit. Bedrijven als KKR en Nephila vinden een manier om ons bezit te verzekeren tegen nog onverwachte rampen en Oxitec’s mug houdt de knokkelkoorts op afstand. Is de vrije markt dan de oplossing, of was de vrije markt nou juist het probleem dat leidde tot ongebreidelde CO2-uitstoot? Moeten bedrijfsactiviteiten omwille van het klimaat aan banden gelegd worden en moeten de kapitaalstromen aangewend worden om technologie te ontwikkelen die klimaatverandering tegengaat, zoals zonnecellen en windmolens? Of is hier een variatie van Jeff Goldlums klassieke Jurassic Park-citaat op z’n plek: ‘Capitalism finds a way’?