Peter van de Graaf schatte in zijn Choice over een jaar of vier op de markt te kunnen brengen. Hij is bezig met een voorstel voor de medisch-ethische commissie en werkt aan het systeem dat de klepjes van buitenaf openzet. De sluisjes zelf zijn na twee jaar ontwikkelen af.

Frank Broekmans, hoogleraar Voortplantingsgeneeskunde aan het UMC Utrecht, en Bas Veersema, gynaecoloog in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, zijn kritisch op Choice. Ze zien twee essentiële kwesties die eerst nog goed onderzocht moeten worden. Veersema: ‘Ten eerste moet het systeem op zijn plaats blijven zitten. Daarnaast moet het de vruchtbaarheid niet negatief beïnvloeden als het openstaat.’

Deze anticonceptie is passion proof (dus werkt ook in het heetst van de nacht) Deze zomer test ik alternatieven voor pil, condoom en hormoonspiraal. Bestaat er ook anticonceptie die veilig, zonder bijwerkingen en geklooi met rubber is? Vandaag: Choice for Women, twee minuscule sluisjes die voorkomen dat een eicel de baarmoeder bereikt, en zo vrouwen onvruchtbaar maken. Lees het stuk hier terug

1. Is dit product wel veilig?

Choice sluit door middel van twee minuscule klepjes de eileiders af, waardoor spermacellen niet bij de eicel kunnen komen om die te bevruchten. Maar kunnen de klepjes niet open rammelen? Kan een spermacel er niet alsnog langs zwemmen? Jullie waren sceptisch over de veiligheid van Choice. ‘We zijn tegenwoordig heel goed in heel kleine dingen maken,’ antwoordt Van de Graaf hierop. ‘De klepjes zijn precies afgesteld op vijf duizendste millimeter. Dat moet genoeg zijn om een spermacel tegen te houden. Daarnaast zit op de plek van het Choice-buisje geen water in de eileider. En aangezien sperma vocht nodig heeft om te overleven, wordt het daardoor ook moeilijk.’

Een grotere uitdaging is of Choice eenmaal ingebracht wel op zijn plek blijft zitten, zeggen Broekmans en Veersema. ‘Het is vreemd materiaal, dus de baarmoeder wil het kwijt,’ legt Veersema uit. ‘Als je niet regelt dat ze vastgroeien, zullen de buisjes vroeg of laat uit de eileiders vallen.’ Dat vastzetten is lastig, want dat zorgt vaak voor weefselbeschadiging, voegt Broekmans toe. En wanneer littekens op de eileider komen, kan dat leiden tot onvruchtbaarheid.

Van de Graaf weet nog niet hoe groot het risico op littekenvorming is, maar hij heeft voldoende vertrouwen in de technologie die hij voor ogen heeft. ‘We willen werken met stents. Dat zijn netjes in cilindervorm die uitvouwen, zichzelf vastzetten en ingroeien. Ze worden nu al gebruikt in bloedvaten om ze open te houden.’

2. Overleeft de eileider dit wel?

Van de Graaf sprak hoopvol over de invloed van Choice op de eileider. ‘Het is een systeem dat niet heel actief is. En dat is gunstig. We kunnen al dingen in bloedvaten bouwen en die zijn lastiger omdat ze actiever zijn,’ zei hij in het interview.

‘Buitenbaarmoederlijke zwangerschap is iets waar we inderdaad bang voor zijn’

De gynaecologen zien dat anders. Ze achten de kans aanzienlijk dat de klepjes, ook open, het functioneren van de eileider verstoren. Veersema: ‘Een eileider is een buitengewoon ingenieus systeem. Een buisje daarin onderbreekt de bekleding van trilhaarcellen met een slijmlaag. Het is totaal niet bekend hoe dat de bevruchting beïnvloedt.’ Als het klepje openstaat, gaat een spermacel dan wel door het buisje naar de eileider voor bevruchting? De gynaecologen zien hierin een grote uitdaging.

En andersom: gaat een bevruchte eicel wel door het buisje naar de baarmoeder? Volgens Broekmans is er een aanzienlijke kans dat dit niet gebeurt. Deze verstoring van het systeem zou kunnen leiden tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap in de eileider, een risico dat ook door een aantal lezers werd aangekaart.

Van de Graaf weet dat de eileider een heel gevoelig systeem is. ‘Buitenbaarmoederlijke zwangerschap is iets waar we inderdaad bang voor zijn.’ Om het risico zo veel mogelijk te ondervangen, heeft hij geprobeerd de klepjes zo open mogelijk te maken, zodat de kans groter is dat sperma- en eicellen erdoorheen gaan. ‘Onze klep heeft een bijzondere z-vorm. Als hij open is, is vrijwel de volledige doorsnede van de buis open, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een kraan, waarbij het mechanisme een substantieel deel van de doorsnede inneemt.’ De komende testen moeten uitwijzen of het werkt. ‘Niemand weet nog wat er gaat gebeuren.’

3. Wie gaat dit betalen?

Veersema en Broekmans benadrukken dat er nog veel onderzocht moet worden voordat Choice kans van slagen heeft. Veersema: ‘De klepjes beïnvloeden de functie van een orgaan. Dat moet je heel goed onderzoeken. En dat gaat veel geld kosten.’ Daar raakt hij aan een laatste punt dat door een lezer werd aangekaart: hoe zit het met de financiering van Choice? Van de Graaf geeft aan dat hij op dit moment druk op zoek is naar financiers. Tot nu toe heeft hij gebruikgemaakt van Europese subsidies, maar voor de testen en verdere ontwikkeling is nieuw geld nodig. ‘We zijn nu ook een businessplan aan het opstellen. Ik hoop een goede commerciële basis te creëren voor Choice.’

Dezelfde lezer vroeg zich af hoe het zit met dat commerciële belang: als Choice eenmaal is ontwikkeld, wie verdient er dan aan? ‘De investeerders delen mee in de winst,’ legt Van de Graaf uit. ‘En hopelijk is het voor mij ook profitabel. Maar ik doe het niet om rijk te worden.’

Belofte

Er is dus nog een lange weg te gaan voordat de eileidersluisjes daadwerkelijk bestaan. Broekmans: ‘Ik ben heel benieuwd, maar mijn overheersende gevoel is scepsis.’ Veersema benadrukt dat hij het een ontzettend leuk initiatief vindt, maar is van mening dat er niet te snel gejuicht kan worden. Ook volgens bedenker Van de Graaf zijn er ‘duizenden’ redenen te bedenken waarom zijn idee niet zou werken. ‘Maar de belofte van deze ontwikkeling is zo groot, dat we het moeten onderzoeken en het risico moeten nemen dat het niks wordt.’

Meer weten?

De pil, de spiraal, het condoom, zijn er ook echte alternatieven? Zijn er hormoonloze alternatieven voor anticonceptie die gebruiksvriendelijk, veilig en zonder bijwerkingen zijn? Deze vraag kwam op bij mij na het proberen van de pil en de hormoonspiraal. Hoofdpijn, buikpijn, een verminderd libido of geklooi met rubber - kan het echt niet anders? Lees hier mijn oproep bij deze zoektocht terug Deze computer meet je temperatuur en vertelt wanneer je seks kunt hebben Zijn er hormoonloze alternatieven voor anticonceptie die gebruiksvriendelijk, veilig en zonder bijwerkingen zijn? Deze vraag kwam op bij mij na het proberen van de pil en de hormoonspiraal. Vandaag: de Lady-Comp, die meet wanneer je seks kunt hebben zonder zwanger te raken. Lees hier het vorige artikel in deze serie De donkere geschiedenis van de pil die de vrouw bevrijdde Twee nieuwe boeken over de geschiedenis van de pil laten zien dat de totstandkoming ervan net zo veel met sociaal-culturele omstandigheden te maken had als met individuele genialiteit. Toch kunnen beide boeken het niet laten op zoek te gaan naar de ‘echte ouders’ van het revolutionaire anticonceptiemiddel. Lees hier de boekbespreking terug Hoe de gezondheidsrisico’s van de NuvaRing uit de grafieken verdwenen De Nederlandse farmaceut Organon liet cruciale gegevens die wezen op verhoogde gezondheidsrisico’s van het anticonceptiemiddel NuvaRing in zijn onderzoeken achterwege. Ook deed het bedrijf er alles aan om de risico’s op trombose af te zwakken in de bijsluiter. Dat blijkt uit documenten die in handen zijn van De Correspondent. Een reconstructie van gastcorrespondent Lucien Hordijk. Lees het onderzoeksstuk hier terug