Er is van alles mis met de tv-serie Mr. Robot (en toch moet je blijven kijken)
Onder techneuten is veel te doen over de nieuwe serie Mr. Robot, waarin een hacker het opneemt tegen een groot bedrijf. Toch vind ik dat iedereen hem moet zien. En wel om drie redenen.
In de voorlaatste aflevering van de serie Mr. Robot komt de scène waarvan je wist dat die zou komen. De schurk komt tegenover de held te staan.
De schurk is Tyrell Wellick, de directeur technologie van E Corp, in de volksmond ook wel Evil Corp genoemd. Het is een bedrijf dat je zou krijgen als Google en Goldman Sachs een kindje zouden maken en dat op school een spijbel- en pestclubje zou vormen met Blackwater, Novartis, Shell en Lockheed Martin. Wellick is nietsontziend in zijn ambitie om door te dringen tot de top van het bedrijf. (Detail: het logo van E Corp is een gekantelde E, een logo dat erg lijkt op dat van Enron.)
De held is Elliot Alderson, de man die we de hele serie dicht op de huid zitten. Alderson is een hacker, in dienst van een cybersecuritybedrijf dat E Corp als grootste klant heeft. Maar Alderson leidt een dubbelleven. In de avonduren hackt hij alles wat los- en vastzit. Zijn collega’s, met wie hij weinig contact heeft. Zijn psychiater, waar hij vooral tegen zwijgt. Zijn buren, die hij mijdt. Is Alderson eenzaam en getroebleerd? Ja.
Zijn leven verandert als hij Mr. Robot ontmoet. Die man sleurt Alderson mee in zijn plan om E Corp ten val te brengen. Samen met een aantal anderen vormen ze een revolutionair hackerscollectief: fsociety. Het doel is om de servers van het bedrijf te hacken en de schulden van gewone mensen te wissen (waar E Corp natuurlijk óók grof geld aan verdient). Of dat lukt? Daar gaat deze serie over.
In de laatste scène van de voorlaatste aflevering komen Wellick en Alderson dan eindelijk tegenover elkaar te staan. Het is deze scène waar mijn lof en kritiek samenkomen en waarom ik zo schizofreen ben over deze serie.
Goed, de scène.
Wat wil je bereiken?
Wellick vraagt Alderson wat hij eigenlijk met fsociety wil bereiken. Alderson kijkt hem aan met die verbaasde blik die hij de hele serie heeft en zegt: ‘Ik weet het niet.’ Stilte. ‘Ik wilde de wereld redden.’
Mr. Robot zit vol verwijzingen naar moderne protestbewegingen. Fsociety is overduidelijk Anonymous. De maskers zien er wat anders uit, maar de taal, de theatrale waarschuwingsvideo’s en het hacken en lekken van gevoelige bedrijfsinformatie zijn een directe kopie van dat hackcollectief. Ook wordt vaak verwezen naar de Occupybeweging. De rijke levensstijl van de 1 procent wordt telkens scherp geconstrasteerd met de vaak machteloze positie van de overige 99 procent.
Maar waarom juist Alderson deze idealen koestert, wordt nooit duidelijk. Hij is wel in staat tot empathie, maar opereert heel solistisch. Hij hunkert naar contact met zijn omgeving, maar kan dat niet tot stand brengen.
Dat sociale onvermogen wordt veroorzaakt door een psychische stoornis, maar naar de aard daarvan blijft het gissen. Gaandeweg wordt wel duidelijk dat wij het verhaal door zijn ogen beleven, maar dat zijn verhaal zeer onbetrouwbaar is. Het is niet duidelijk waar realiteit ophoudt en de wanen beginnen. Het lijkt erop dat hij schizofreen is. Dat is nogal belangrijk, want die wanen (of niet) bepalen de loop van het verhaal.
Die continue vertwijfeling - wat is waar, wat niet - staat in scherp contrast met waar de serie om wordt geroemd: het waarheidsgetrouwe beeld van cybersecurity dat erin geschetst wordt. Normaal gesproken zien we hackers in donkere ruimtes werken met rare programma’s op hun computers. De tools die de hackers in deze serie gebruiken, zijn echt, en de makers zijn er niet voor teruggeschrokken veel technologie in het script te schrijven.
Where is my mind?
De confrontatie tussen Alderson en Wellick wordt vergezeld van een pianomuziekje. Ik kon de melodie niet meteen thuisbrengen, maar hoorde toch al snel dat het een bewerking was van een song van The Pixies, Where is my mind. Laat dit nummer nu net een meesterlijke scène ondersteunen van de film Fight Club uit 1999:
Dit is het verhaal van Fight Club (met spoilers!). Eenzame man is boos op de wereld, stoort zich aan het consumentisme en de ongelijkheid in de wereld. Vindt een uitlaatklep in een vechtclub, waarin gewone mannen elkaar verrot slaan. De club blijkt echter een dekmantel te zijn voor een ondergrondse organisatie die financiële informatie van grote banken en creditcardmaatschappijen wil vernietigen om zo ‘het systeem’ omver te werpen. Het is gedurende de hele film niet duidelijk of de hoofdpersoon in de realiteit staat of wanen volgt.
Klinkt bekend.
De serie is zelf een hack
En toch is Mr. Robot een geweldige serie. Misschien doordat de serie zelf één grote hack lijkt. Een goede hack voldoet aan een aantal eigenschappen:
- Een technologie wordt aangepast en voor andere doeleinden gebruikt dan oorspronkelijk bedacht.
- Het proces van het hacken zelf moet plezierig zijn.
- Een hack moet ontregelen.
Mr. Robot slaagt met vlag en wimpel voor alle vereisten. De serie leent veelvuldig uit de moderne populaire cultuur en mixt al die elementen door elkaar. Het voelt daardoor alsof Mr. Robot echt van deze tijd is, van een nieuwe generatie die anarchisme en technologie omarmt, van een generatie met een wat ongericht streven naar rechtvaardigheid (wat wil Elliot, wat wil Occupy?).
Het resulterende verhaal wordt met vaart en verve verteld. Sinds lange tijd had ik weer zin om te gaan bingen. Lekkere muziek, sterke karakters. En Mr. Robot ontregelt door een aantal verrassende plotwendingen. Want wie is Mr. Robot nu eigenlijk precies? En wat gaat er gebeuren nu Wellick en Alderson elkaar al in de voorlaatste aflevering treffen?
Vanavond wordt in Amerika de laatste aflevering van dit seizoen uitgezonden. Als Mr. Robot het script zal blijven volgen van Fight Club, dan zal het een spannende episode worden. Ga dat zien.
De domheid regeert
Sander SchimmelpenninckIn deze nummer-1-bestseller ontmaskert Sander Schimmelpenninck gespeelde domheid als politieke strategie.
